Que é exactamente o que investiga?

A relación da novela vasca coa cidade, pero focalizada nalgúns camiños alternativos que apareceron na nosa literatura para representar a cidade, que non seguen o modelo de literatura clásica da cidade. Aí hai algunhas claves, algúns conflitos que definen a nosa literatura.

Por exemplo?

O imaxinario clásico céntrase na capital dun estado, na metrópoli, cosmopolita e industrializada, con todos os seus conflitos. Pero, sobre todo, a mirada é contada desde un masculino e unha clase social alta, e a miúdo conflitiva co medio rural. Este imaxinario é de finais do século XIX, e no noso país a literatura urbana desenvólvese a partir dos anos 60, o que leva certas diferenzas. Pero ademais, neses camiños alternativos que mirei, hai miradas feministas, que teñen en conta a opresión nacional, que teñen outra conexión co medio rural...

Cales dos libros que analizou?

Resúltanme moi significativos un par de libros ao principio: Porque empeza todos os días [Ramón Saizarbitoria] e Zergatik panpox [Arantxa Urretabizkaia]. As mulleres son unha das primeiras que estivo na literatura urbana e son as protagonistas, o que provoca a aparición doutros aspectos da cidade e a existencia de vínculos moi fortes entre o público e o privado.

A pesar de que a tese está pendente, xa podes sacar conclusións?

A nosa foi a miúdo tratada como unha literatura retardada, non plenamente desenvolvida, sen literatura cidadá. Pero creo que hai outros libros que mostran o camiño alternativo. Tendo isto en conta, é posible reler a nosa imaxe da nosa literatura. E nese sentido creo que é interesante observar estes libros, analizar eses camiños alternativos, porque mostran outra forma de estar no sistema literario global, outra forma de ser moderno e urbano que serve a outras literaturas pequenas.

Na prensa apareceu a oportunidade de actuar como crítico durante a realización da tese. Como se aprende a ser crítico? Faise un, ou lle dá lexitimidade outro?

Creo que todos temos dentro a un pequeno crítico. Cando les un libro inflúe en ti e pensas algo. E a crítica, no fundamental, é iso. Eu, cando empecei, non me lexitimaba. Pero tamén asociamos a figura do crítico cun intelectual con verdades absolutas, que xulga si un libro é bo ou malo. Hai que desmontar ese mito. A medida que vou facendo críticas hei visto que eu non me atopo. O crítico necesitaría máis ao lector que le os libros cunha mirada rigorosa, que pode ter unhas bases teóricas, e que está disposto a cuestionalos, pero que en definitiva ten unha opinión subxectiva.

Inflúe na túa autoridade como crítico ser mozo e muller?

Tampouco sei si teño autoridade. Non recibo feedback, polo que non sei si teño autoridade. Pero nas poucas ocasións que recibín foi para cuestionar a miña posición, e creo que iso ten unha relación directa con ser nova e ser chica.

Tivo tendencia a autocensura?

Intento non facelo, pero claro, vivimos nun pequeno pobo, e coñecémonos ou podemos coñecer. O que pasa é que no noso contexto, nun círculo tan pequeno, non sei tomar esa distancia que podes decidir.

Acusouse á crítica vasca de ser demasiado benevolente.

Pero porque moitas veces se entendeu a crítica como algo moi categórico e masculino. É crítico quen di si tes que comprar este libro ou non. E iso fai que se vaia cara ao lado positivo, que igual se lorien cousas que non son tanto, ou ao contrario, que os escritores se rebelen, se o que non sei é máis para esaxerar o ego do crítico. O que debería facer un crítico é ver que intencións tivo o escritor, como construíu os personaxes, que lle afecta ao lector... Unha crítica rigorosa, aínda que negativa, ten un efecto positivo. Sempre sabendo que o crítico é unha persoa cunha opinión e que se pode equivocar.

Pero como estamos a falar dun sistema literario nunha lingua minoritaria, limitouche a influencia que pode ter unha crítica negativa?

Non sei si temos tanta influencia. Non deberiamos ter tanto medo, porque, se está ben feito, será para unha boa crítica. Un sistema literario que non se cuestione non conseguirá nada significativo. Pero boto en falta espazos de debate e contraste. Isto alimentaría o sistema literario.