Chamábase Fawzia Fayad. Converteuse en protagonista dos informativos de Líbano cando apareceu nunha televisión en outubro de 2021, despexando a cabeza, rogando ás autoridades que fagan algo para axudar a quen, tendo cancro como el, non poden conseguir tratamento, porque non teñen diñeiro suficiente para pagar os medicamentos e as estancias nas clínicas. O fracaso económico e financeiro de Líbano tamén afundiu á sanidade. Coa anulación dos fondos propios ha perdido o 90% do valor do dólar, os produtos e materiais farmacéuticos importados do estranxeiro aumentaron un 80% e despois todos os gastos médicos. Algunhas asociacións tratan de axudar aos enfermos, pero a medida que a crise empeora, a súa incapacidade aumentou. Fawzia Fayad morreu en marzo de 2022 ao perder a súa última batalla contra o cancro, converténdose en símbolo deste drama sanitario para moitos libaneses.

Así comeza en Au Liban a crónica do xornalista Muriel Rozelier na revista electrónica Middle East Eye. Na foto asinada por Anwar Amro á fronte do artigo móstrase que catro mulleres, que poderían ser de clase media de Bilbao ou Baiona, denuncian que os sobreviventes do cancro e os enfermos de cancro non poden esperar máis. Persoas que viviron como en occidente, que foron cedidas sen servizo sanitario polo Estado como nun país empobrecido ou atrapado pola guerra ao enfermar.
Segundo o Ministerio de Sanidade, en Líbano detéctanse 12.000 cantzers novos ao ano. Moitos deles que podían salvalos até a crise cun tratamento axeitado ou polo menos alargar a súa vida, agora están condenados á morte. En primeiro lugar, moitas delas diagnostícanse demasiado tarde, atrasando a visita ao médico a falta de diñeiro.

En Líbano o Estado fixo crak en 2019, incapaz de facer fronte ao endebedamento acumulado en décadas anteriores. A gran explosión que se produciu en agosto de 2020 no porto de Beirut e a pandemia COVID-19 deron o último remate á estrutura mortuoria. O Banco Central do Líbano, sacando unha gran tesoira, comezou pódaa de todos os servizos públicos. En canto á sanidade, non só recortou os fondos para pagar aos cidadáns medicamentos e tratamentos, senón que tamén reduciu drasticamente os permisos de importación de medicamentos desde o estranxeiro.

Un dato importante: neste país o 85% da rede hospitalaria está en mans privadas e o 15% da rede pública está obsoleta e ten fama de corrupción. Por tanto, a esperanza de curar a un paciente en Líbano dependía do seu diñeiro no banco antes da última crise. A "innovación" actual é que a trajedia que antes levaba en silencio ás persoas pobres converteuse nunha práctica habitual na clase media.

Os hospitais privados han encarecido as tarifas, o Estado reduciu –cando simplemente non o deixou en nada– a parte que pagaba ao paciente de cada tratamento. Estamos a falar, por exemplo, de sesións de quimioterapia que van desde os 1.000 dólares até os 3.000 dólares. Como facer fronte á desvalorización do salario medio libanés nun país con menos de 100 dólares e un salario mínimo de 20 dólares? Estamos a falar de quimioterapia, non mencionemos agora os tratamentos punteiros para o cancro en Líbano, a inmunoterapia e outros ensaios experimentais.

Nestas situacións predomina a especulación como as infeccións oportunistas que se propagan baixo a protección de enfermidades graves. Si o Estado reduce por falta de diñeiro os tratamentos importados do estranxeiro, os tráficos farmacéuticos e o mercado negro multiplícanse de inmediato, con socios de profesionais da saúde corruptos, amontoando, ocultando, encarecendo, vendendo ilegalmente...

Moitas persoas que padecen outras enfermidades graves ou crónicas, como as mentais, como o xornalista Kareem Chehayeb Lles pénuries de médicaments, une nouvelle source de tresse pour lles Libanais ("Escaseza de fármacos, unha nova fonte de insaciabilidad para os libaneses"), viven o afogo de quen padecen cancro. Os distribuidores de produtos sanitarios acumularon remedios, argumentando as dificultades para importalos, polo que as farmacias están obrigadas a vender os medicamentos por goteo en cidades e barrios.

Os pacientes e os seus familiares están condenados a acudir a farmacias cada vez máis afastadas en busca de pinga ou pílula. Ao final, a miúdo, temen ter que conformarse cun fármaco menos axeitado e que ademais teña maiores danos laterais ou que quede sen a dose diaria necesaria. Aínda que producen menos ruído que outras enfermidades graves, non é broma o problema dos enfermos mentais nunha situación de crise… que provoca aínda máis enfermidades mentais.

Nas crises, o home pode manifestar o máis xeneroso como o seu lado máis infame, a miúdo moitos dos enfermos graves e crónicos do Líbano atoparon paliativos en redes solidarias. MeDonations é un dos primeiros: Tras a explosión de Beirut, os voluntarios comezaron a colleitar e distribuír medicamentos como ponte entre os enfermos e os que querían axudar. Limitáronse a Internet co encarecemento dos combustibles. Desde entón, \medsforlebanon, \medsforleb e máis.

A diáspora libanesa, estendida por todo o mundo, parece que axuda moito á xente do seu país. Ás veces utilizan a receita enviada por Internet desde Líbano para enviar un medicamento que non está no seu país de orixe. Noutras ocasións conseguen facelo sen receita. Na maioría dos casos, as asociacións actúan como intermediarios entre o que necesita e o que ofrece. Os medicamentos obtidos son levados polos viaxeiros que viaxan a Líbano. Por suposto, estamos a falar de medicamentos que se poden adquirir nas farmacias: é imposible acceder aos medicamentos dos hospitais.

Por exemplo, Thurayya Zreik é un dos moitos que necesitan doses de química para manter a mente equilibrada no día a día. No seu afán de axudar a outra persoa que é como ela, puxo na súa Facebook "Seroquel", que se utiliza para a esquizofrenia, nunhas doses. Pronto lle contesta unha petición para a súa nai. De forma similar operan en redes como Istagram. “O único camiño que nos queda é axudarnos mutuamente”, comenta Zreik ao xornalista.

Mendigar e peregrinar é a rutina diaria de enfermos graves e crónicos en Líbano. Todos os libaneses viaxan en gasolineira en busca dunha pinga de combustible escaso. Máis aínda os enfermos e as súas familiares farmacias.