De sistema a rede: medios de comunicación, política e xornalismo acaba de publicar en alemán o libro de Kurdistán. Despois de escoitar as explicacións de ARGIA na conferencia organizada por KriKoWi, observou similitudes entre os medios curvos e os vascos. En que se parecen?

Tanto os medios de comunicación euskaldunes como os kurdos son creados por pobos oprimidos, por xente que ten a súa cultura e a súa lingua esmagados. Por tanto, o xornalismo curvo ou en eúscaro é sempre unha forma de resistencia á opresión e asimilación. E iso implica que tanto os xornalistas kurdos como os vascos sempre ven como persoas políticas. Están a facer xornalismo, non só porque queren ser xornalistas dunha maneira burguesa, senón porque ven ese traballo como unha oportunidade de resistencia e crítica. Evidentemente, utilizan os valores e principios do xornalismo, pero tamén están moi vinculados á identidade da xente oprimida. Niso, por exemplo, vexo semellanzas. Tamén poden existir outros moitos, os medios de comunicación vascohablantes e kurdos sufriron e sofren un acoso estatal de alto nivel. Os medios de comunicación kurdos son ilegalizados case todas as semanas, métense nas casas dos xornalistas, métenos no cárcere, quítanlles licenzas para impedir a súa publicación, o estado bloquéalles páxinas web... E vostedes falaron do "día negro do xornalismo vasco", de que ano foi en febreiro?

... en 2003 [ARGIA falou na conferencia do peche de Euskaldunon Egunkaria].

Ese é o día negro do xornalismo vasco. Os kurdos tamén teñen o seu. Con todo, como se dixo antes, a expresión ante eles segue sendo unha forma de resistencia: "Non, son xornalista vasco; non, son xornalista curvo e vou seguir escribindo na miña lingua, vou seguir escribindo sobre as miñas ideas políticas".

Sendo parte da súa familia de orixe turca, como chegou á solidariedade política cos kurdos?

Para empezar, considérome comunista e como comunista non teño patria, primeiro de nada son internacionalista. Por iso son solidaria cos pobos oprimidos de todo o mundo. Non só cos kurdos, tamén cos vascos, que estiven alí, ou cos saharauís occidentais, cos da Fronte Polisario, senón tamén cos palestinos, que tamén están esmagados por Israel. O internacionalismo é un dos elementos centrais da miña identidade política. Así mesmo, a miña familia é turca. Veño dun país oprimido polo kurdo 30-40% da poboación. E creo que o deber de alguén que vén do pobo dos opresores é solidarizarse cos oprimidos. Por último, estou especialmente interesado no movemento de liberación de kurdos, porque é un movemento politicamente de esquerdas e socialista, capaz de avanzar e desenvolver as súas ideas políticas despois da forte caída do Muro de Berlín en 1989. Naquela época moitos movementos de liberación nacional entraron en crise e tamén o movemento de liberación de kurdos, pero foron capaces de reinventarse e construír unha ideoloxía que eu considero socialismo do século XXI: o confederalismo democrático, a democracia por consellos, a ecoloxía e os dereitos das mulleres en particular, a través do feminismo. Tamén desde o punto de vista político é moi interesante observar o movemento kurdo.

Esta solidariedade levoulle a ter problemas en Alemaña, por exemplo multas pola exhibición de bandeiras das Unidades de Protección Cidadá de Kurdistán (YPG e YPJ) nas manifestacións. Ás veces, os movementos de liberación nacional preséntanse como problemas locais; a persecución en Alemaña demostra a dimensión global do problema?

Si, claramente. O movemento de liberación kurdo non é unha loita nacionalista, senón unha loita a nivel mundial pola solidariedade, a igualdade e a emancipación. Por iso os membros da OTAN, non só Turquía, senón Alemaña e outros países europeos, loitan contra este tipo de ideas para que non se estendan en todo o mundo. Tentan impedilo. E Alemaña está en primeira liña nesta loita: si observas a historia, tivo moitos anos de colaboración co estado turco. Ambas as partes benefícianse desta relación, especialmente no ámbito económico, pero tamén no político. En 1993 Alemaña prohibiu o CCP (Partido dos Traballadores de Kurdistán), asumindo a definición do terrorismo que facía o Estado de Turquía. Desde entón, en Alemaña perséguense múltiples formas de solidariedade co movemento de liberación kurdo. Mencionou un exemplo: A exhibición das bandeiras de YPG e YPJ quixo ser eliminada por lei, aínda que finalmente non o conseguiron. Pero antes leváronme aos tribunais varias veces, e a policía entrou na miña casa unha mañá, levaron o meu computador, o meu teléfono, etc... E estou baixo a supervisión dos servizos secretos alemáns. Non só eu, por suposto, tamén moitos outros compañeiros kurdos; en xeral moita xente que participa en grupos de solidariedade. Ademais, cando tiven a oportunidade de traballar na universidade de Munich, os servizos secretos interviñeron e dicían á universidade: "Non poden dar traballo a alguén como Kaldeko, é comunista e está cerca do movemento de liberación de Kurdistán. É inimigo da nosa constitución". É neste marco onde se sitúa o tema. A loita foi longa, durou seis meses, pero a solidariedade pública foi tan grande que ao final a universidade tívome que dar traballo.

Moitos dos que nos coñecemos por esta cuestión tiveron eco na prensa internacional. Chama a atención a intervención dos servizos secretos no ámbito académico.

Si, así é. En realidade considérome unha mestura de dous ámbitos: o activista e o académico. Isto non é moi habitual nas universidades alemás, pero eu creo que é moi importante estar conectado aos movementos sociais, e traballar á vez na universidade para apoiar esas loitas desde o punto de vista académico.

A universidade é, por tanto, un campo de batalla?

Si, claro. A hexemonía ideolóxica do Estado capitalista prodúcese, entre outras cousas, na universidade. Estamos a falar na Universidade Económica de Viena e moitos pensamentos neoliberais prodúcense aquí. Hai que resistir, tanto desde fóra como desde dentro. Por iso creamos a Rede de Investigación Crítica da Comunicación (KriKoWi), porque queriamos facer máis crítico o campo das ciencias da comunicación co capitalismo, o patriarcado e todo tipo de opresión que vertebran a nosa sociedade actual. E claro, o Estado tamén quere impedilo porque quere unha sociedade que se aliñe coas súas ideas e crenzas.

Nestas xornadas de Viena falouse moito sobre a propiedade dos medios de comunicación. Non é un tema recorrente. Cres que a asociación de medios europeos que pensan de forma parecida neste tema pode axudar a reorientar o debate neste ámbito?

Diría que si. En xeral, nos estudos de comunicación e dentro dos medios de comunicación, a cuestión da propiedade é unha especie de ángulo cego que parece que ninguén a lembra. Pero como marxista, creo que a propiedade é a que estrutura a sociedade. E a estrutura da propiedade dos medios de comunicación condiciona como se fai o xornalismo, como se contan as cousas. Por iso é moi importante ter este tema en mente e discutilo de forma crítica. Por iso convidamos a ARGIA, entre outras cousas, para explicar o voso caso, pero tamén para reunirvos, para que vos coñezades persoalmente e esteades en contacto. Creo que temos que pensar nos diferentes modelos de propiedade dos medios de comunicación. ARGIA é un modelo moi interesante, porque me parece que vostedes queren construír unha utopía dentro do capitalismo, unha pequena ruptura dentro das estruturas capitalistas. É algo que defendo absolutamente.

As xornadas incluíron, en todo caso, visións escépticas cos medios de comunicación da esquerda. Baricada, Aboian Stanislavski, sinalou que ve "moitos xenerais" –demasiados proxectos comunicativos dunha ou dúas persoas–, mentres que "soldados" son poucos. Que opina?

Quizá sexa unha descrición moi militarista [ri], pero creo que todos entendemos o que significaba. A miña utopía podería ser algo parecido a Google News de esquerda empezando a nivel europeo. Porque hai moitos medios de comunicación de esquerdas ou progresistas en Alemaña, Austria, Euskal Herria, España, Francia, etc., ademais de facer un xornalismo moi bo, analizando as cousas de forma crítica a nivel político, económico... Pero moi poucas persoas coñéceno. Ti podes ter un lector de 20.000 persoas, outro de 10.000... E nese contexto eu imaxino un buscador de medios de esquerdas no que todos eses medios mostrarían os seus contidos; e si vostede busca unha noticia sobre as detencións, ou unha de protestas ecoloxistas, que poida ver noticias sobre os movementos en toda Europa sobre estes temas. Sería un principio. Claro que habería que pensar como financialo, e sería imprescindible traducir artigos, porque eu non podo ler en eúscaro, vostede non pode ler en turco... Pero imaxínome esa rede de medios de esquerdas, sabendo que tamén haberá diferenzas políticas, pero esa é a situación da esquerda europea actual, polo que temos que traballar niso.