A sala de exposicións de Alhondegi parece un espazo máis. Os muros levantáronse alí e aquí transformando o espazo, vestíronse de moqueta negra e iluminado unicamente cos faros da construción. Ao longo da historia debemos viaxar sobre unha figura histórica con sombras máis que luces: Catalina de Erauso. Antonio, mellor dito, foi enterrado en México en 1650.

Cabelo/Carceller tiña moitas ganas de traballar ao redor desta figura. É un personaxe apaixonante. É a primeira figura histórica que podemos considerar trans e a súa vida, polo menos a que coñecemos grazas á súa autobiografía, está composta por miles de anécdotas: foi monxa e guerreira; o asasino de Mapuches; tiña dereito a vestirse como home grazas a unha bula do Papa; foi un mullereiro e convulso creador. O seu é o primeiro retrato dunha persoa trans afastada da monstruosidad.

A exposición xoga coas sombras da historia e a realidade trans para construír un discurso incompleto e inalcanzable. Enchen unha sala con retratos de mulleres que representan as iconas masculinas do cine para enxalzar o carácter masculino que foi condenado en lesbianas. A xente púxose a bailar ao redor dun texto de Judith Butler e os corpos non binarios puxéronse a desfilar polas institucións académicas para crear gretas neses espazos.

Á vista da exposición, as preguntas que nos xorden sobre este espectro que viaxou ao longo dos séculos son once: poderiamos dicir que foi o primeiro home trams? Home trans heterosexual? Muller travesti e lesbiana? Un personaxe cheo de sombras pode ser fonte de inspiración? Estas preguntas facémolas sempre coa mirada actual, porque estamos empeñados en ver cos nosos ollos os escuros corredores da historia. Tamén xulgamos ao mesmo personaxe: Actuou así porque quería, porque a súa verdadeira natureza era aquela? Ou foi unha técnica de supervivencia? A masculinidad é un constructo, sempre foi, e nós volvemos a cuestionar estas preguntas.

Catalina/Antonio Eraus conseguiu o recoñecemento na sociedade patriarcal da época, ao unirse totalmente á masculinidad da época, vestida de violencia colonial, e pola ao servizo do poder. Si fose en contra, sería igual a historia? Seguramente non, pero volvemos xogar coas crenzas. Unha vez máis pasamos os escuros corredores da historia coas luces guías actuais. Invocamos ás pantasmas e, segundo a nosa visión, estamos a falar con eles para entender a nosa lingua.