Martina foi trasladada do País Vasco aos 11 anos de idade á Unión Soviética. Na primavera de 1937, bombardeando Durango e Gernika, o xeneral Mola iniciou unha ofensiva e a situación empeorou notablemente na fronte norte: o Goberno Vasco, creado o ano anterior, co permiso dos seus pais, organizou unha evacuación de nenos de 3 a 14 anos con gobernos de varios estados amistoso. Levaron a Francia uns 15.000 nenos vascos, case 4.000 a Reino Unido e 1.500 á Unión Soviética –segundo a fundación Francisco Largo Cabaleiro, foron 1.495, mentres que a Cruz Vermella Rusa di que foron 1.765 nenos–.

A maioría dos nenos que foron levados a Francia, Bélxica ou Reino Unido non estiveron durante moito tempo no exilio e regresaron a casa cando estalou a Segunda Guerra Mundial. Pero a URSS participou activamente na guerra de 1936, apostando polos republicanos e, en consecuencia, non permitiu a volta aos “nenos rusos”. Do mesmo xeito que Martín, moitos vivirían no exilio. E, tras fuxir dunha guerra, aos poucos anos tocoulles vivir unha ofensiva alemá, levando á fronte a algúns dos nenos máis vellos desprazados de Euskal Herria.

Chámanse “nenos rusos”, aínda que moitos foron trasladados a outros países, como Ucraína. Martina Mintegui foi trasladada a Moscova, refuxio de Pirogovskaya. Alí pasou catro anos, ata que outra guerra lles obrigou a evacuar de novo. Martina foi trasladada a Xeorxia xunto ao resto de nenos do albergue.

En 1966 tivo a oportunidade de regresar a Euskal Herria. A pesar da súa visita, regresou a Xeorxia. Mintegui recompilou por escrito os recordos da infancia, os costumes de Euskal Herria, a evacuación de 1937, a de 1941… e en 1972 publicou un libro.

Otar Chichinadze, médico e filántropo xeorxiano, confesa que leu por primeira vez o testemuño de Mintegui en bágoas bágoas. E 50 anos despois traduciu o libro ao castelán. A editorial Favorit publicou baixo o título O meu País Vasco (O meu País Vasco). En palabras da filla de Martina, Nanita, “reeditar o libro foi, dalgunha maneira, resucitar aos pais”.