Recentemente participei nun máster universitario sobre o sistema internacional de protección dos dereitos humanos. Nela aparece un terrible paradoxo. Por unha banda, o chamado sistema universal das Nacións Unidas ha conseguido, polo menos a nivel normativo, o máximo grao posible, é dicir, a nivel mundial temos suficientes códigos, normas, institucións e comisións que nos permiten analizar e pór en solución todo conflito, inxustiza, opresión ou inxustiza que se produza no noso planeta. Pero a propia Organización das Nacións Unidas non ten o mando suficiente para pór en vigor esas normas correctas.

Inmediatamente despois daquel horror, coñecido como a Segunda Guerra Mundial, formouse a nivel internacional, inexorablemente chamada Organización das Nacións Unidas, para evitar unha guerra devastadora deste tipo no mundo.Arrincou o mesmo ano 1945 e estableceu o Defensor Internacional dos Dereitos Humanos ou o Pacto Internacional de Dereitos Civís e Políticos, de forma que se resolvan pacíficamente e democraticamente os conflitos e conflitos máis graves tanto a nivel internacional como nacional. Pero pasaron xa 75 anos e non podemos dicir que avanzamos moito. Ninguén quere confesalo así, pero poucos poden negar que estes días podemos estar ás portas dunha terceira guerra máis aberta e mesmo destrutiva.

Que nos pasa aos seres humanos? Sentimos orgullosos dos pasos dados nesa regulación dos dereitos, das normas internacionais como modelo de civilización e de civismo, como modelo de democracia do noso Estado. Pero a trincheira de dereitos a condutas é cada vez maior. Os mesmos dereitos que se exaltan verbalmente deterióranse, de forma evidente, sen estragos ou disimules. O que parece ser o templo da democracia convértese no reino da inxustiza para a angustia de todos.

Reivindicando dereitos, pero impondo o chamado pragmatismo. O ámbito da política converteuse nun escenario de incoherencia, mesmo dentro do fogar. Os principios democráticos son proclamados en días sinalados, independencia ou soberanía, nacionalismo ou euskaldunización, república ou pluralismo, Korrika ou Euskaraldia, pero a todos eles botámoslles unha ollada ante a oferta dunha tentadora alianza táctica. E así a conduta exclúe o dereito, deixándoo para outra ocasión. Din que temos dereito a decidir, pero sumámonos ás decisións dos demais.

Quizá esquecemos un principio básico, que aínda que os dereitos sexan universais, o seu exercicio debe ser concreto, concreto, particularizado. A democracia nunca será unha realidade metafísica, un pacto sacro á marxe da práctica dunha comunidade concreta. A comunidade democrática necesita un solar concreto, material, concreto. Cada cal necesita a súa propia casa como base da organización democrática. A nosa casa é Euskal Herria, e sobre ela temos que construír un sistema democrático de nación. Construción interna e internacionalización.

O chamado pragmatismo político, no noso país, esquece este concepto científico básico e confúndese nas construcións terminadas dos demais, sen tentar trasladar a nosa propia casa dos planos á realidade.E nesa confusión pon en perigo varios alicerces que deberían fundamentar a nosa propia casa: o eúscaro, o territorio, a república, a correspondencia específica. Perde a nosa vasquidad na tradución.