No libro O capital, Marx describe dúas grandes rivalidades: o conflito entre o valor do traballo, entre o capital e o traballo, e a competencia entre empresas para tomar conciencia da plusvalía extraída do primeiro conflito e convertela en gañadora. Na segunda, ademais da competencia de prezos de venda no mesmo sector, tamén compiten a través dos prezos dos bens e servizos que as empresas se compran mutuamente no proceso produtivo para facerse coa maior parte da plusvalía posible. Por exemplo, en mercados en mans de poucas empresas, como o enerxético, as empresas compórtanse como oligarcas con prezos por encima dos custos. Deste xeito, prodúcese unha importante transmisión de plusvalía –ganancias caídas do ceo–, reducindo os rendementos da empresa que paga a factura da electricidade, inflando os das eléctricas.

Transcorridos máis de 150 anos desde aquela lectura de Marx, o Banco de España emitiu un informe de previsións macroeconómicas para o período 2022-2024. Nela, a previsión de inflación para 2023 é do 2%. Para iso, en liña co que desde hai tempo escóitase tanto no Estado central como nas esferas europeas, din que os salarios non poden crecer tanto como os prezos. Aínda que, a pesar da guerra de Ucraína, a inflación débese principalmente ao prezo da enerxía e non aos salarios. Na mesma liña saíu o Goberno español, propondo unha estratexia aparentemente distinta á de 2012 e falando do acordo de rendas: tanto o traballo como as empresas terán que facer sacrificios para saír adiante e volver crecer a economía mediante un acordo entre clases.

Pero máis aló da aparencia a realidade é diferente. Non incrementar os salarios nun contexto de inflación supón, de novo, apostar por unha estratexia de desvalorización salarial para saír da crise, mentres creza a parte de plusvalía que se extrae do traballo. As grandes eléctricas serán as que máis gañarán, non só coas facturas que chegan aos fogares, senón tamén coas que chegan a outras empresas. Por tanto, non todas as empresas aumentarán os seus beneficios, entre as empresas tamén haberá gañadores e perdedores, pero o traballo será o que se devalúe na súa totalidade. O Goberno de España ofreceu reducións fiscais e subvencións ao consumo, todo con cargo ao déficit público. Son medidas fiscalmente reaccionarias, que non modifican o mesmo esquema e que non abordan a esencia do problema. Parece que, unha vez máis, os custos da crise faranse efectivos aos traballadores.