Como chegastes a ser un referente humorístico vasco?

Cando estaba na radio tiña un verme dentro. En ARGIA Arrepentiránseche desde que o fixen, un amigo repetíame “Tes que facer humor a Mirari” durante dous anos seguidos, e eu non. “Como o fago eu só?”, pensaba para min. En 2017 permitinme dar o salto. O primeiro intento fíxeno só nas festas do barrio de Iturriotz en Oiartzun e o mesmo outono chamoume Idoia [Torregarai] para facer algo o 3 de decembro en Usurbil, pero xuntos. Deseguido lle dixen que si, pero tiñamos pouco tempo para preparar nada. Escribímolo en quince días e ensaiamos durante quince días. Así naceu a nosa primeira oferta de Paz. Despois fomos aos servizos de Lanku e eles tamén nos dixeron que si. Así empezamos a facer prazas.

Corpo, igualdade, euskera… Eses son os temas que tratades. Dúas mulleres facendo humor en Euskal Herria.

Si, porque nós non somos actores. Iso témolo moi claro. Nós facemos monólogos, e iso quizais non foi o habitual. En Euskal Herria xurdiron moitas obras de teatro en clave de humor. Ademais hai moito nivel e é un pracer! Pero nós facemos outra cousa. O o noso non é teatro, porque o repito: non somos actores. É diferente. Queriamos que algo fose digno. Adaptable ao formato pequeno e grande. Coa primeira creación fixemos ao redor de 150 sesións, e con esta tamén camiñamos polo mesmo camiño dos Longos ou Curtos. Estamos moi contentos.

Como che acolleron os públicos?

Moi ben en xeral. Algúns poden sentirse incómodos. O humor tamén cambia dun pobo a outro. Hai temas nos que a xente non se permite rir. Co monólogo de hoxe, empezamos con forza. Sexo, masturbación, menopausa… Para algúns non é cómodo, pero para outros si. Tamén nos dixeron que era hora. E a verdade. Sacemos encima da mesa estes temas que estiveron á sombra e, ademais de reflexionar, imos rir! Ri xuntos. Nós non inventamos nada, son temas cotiáns. A cuestión é por que para algúns é incómodo, por que é curioso levar estes temas ao escenario.

Somos dúas mulleres, e por iso só hai quen cren que é unha actuación preparada para elas. Nós prográmannos desde os departamentos de Xénero. Con todo, un home humorista é programado desde a Cultura.Aí hai moita diferenza. Cando ven dúas mulleres no cartel, pénsase que é para mulleres, e estamos convencidos de que cando vemos a un home é para o público en xeral. Iso é o que queremos romper. Sabemos que o que veña pasará ben, pensamos “pero se houbese máis xente?”. Porque moitas veces nos ocorreu que só haxa mulleres.

Pensaches en tomar un camiño en solitario? Ou con outra parella?

De momento non. É verdade que tomamos outros traballos, pero o que se crea sobre o escenario entre Idoia e eu é maxia. Pasámolo xenial xuntos e iso chega ao público. Xuntos pasamos máis tempo que con calquera e temos moita química. Pero non teño portas a nada novo. Si vivísemos só disto sería outra cousa. Pero para nós isto é un complemento que facemos moi a gusto. Non dicimos que non. Tivemos 25 sesións en decembro! É unha tolemia.

Pasouche non poder manter a risa?

Si, moitas veces. A nosa non é unha actuación pecha. Temos o guión, pero cambia de forma en todo momento. No escenario tomamos moitas decisións. Cando ves que a xente responde sorpréndeche, e á fin e ao cabo ti tamén ris ata que explota. Ás veces Idoia bota algo que non espero e non podo manter a risa. Dicir “perdoa”, rir e avanzar.

Tamén me contaxiaron do público. Creo que non hai que parar a risa. É moi fermoso! O que se crea nese momento debe ser posto en liberdade sen interrupción.

Cando se autorizou a declararse humorista?

“Fágoo, gústame, o paso ben”… dicía ao principio. Non moi alto, no meu interior. Como en versos, kar-kar-kar! Adóitase dicir “aínda non es bertsolari, non?”. Iso mesmo pasábame. Empecei a recibir encargos, coa primeira actuación tiñámolo ben, e o ano pasado tamén foi guionista de Barre libre, deume “permiso” para recoñecerme humorista.

Cansa a tarima?

Damos moito. Aínda que teña un mal día, tes que empezar a darlla cando subas ao tablado, xa che chamaron para iso! Pero pronto xorde un ambiente especial. Subo coa primeira fariña. Gústame acabar coa sensación de ofrecer o mellor.