Carta de amor
Ao Roncalés, desaparecido. A Saraitzu, desaparecida. A Navarra, aínda non. Biscaíño, aínda non. Guipuscoano, aínda non. Labortano, aínda non, nin unificado.
− Unida! Pero isto é euskera? Teño, det, dot, düt.
− Quero vivir en eúscaro. Hika, zuka, berorika.
Queremos vivir en eúscaro? Baiona, Tudela, Maule, Bilbao. Que é a normalización? As persoas que falamos normalizamos o eúscaro?
"Queredes que os 'foráneos' falen euskera? Quen sodes vós? Quen somos? Que é unha identidade?"
− Non é nada fácil aprender.
− O eúscaro é moi difícil.
É posible euskaldunizar? Gara, gelditu, gare, bira. Que é o eúscaro? O eúscaro é…
Cantos episodios? Cantas cornixas? Cantas categorías? Cantas capas? Capas de eúscaro. Cantos anos? Cantos séculos? Cantas sancións? Cantos prexuízos? Canto medo? Cantas palabras quedaron no lume sen dicilo na calor da cociña? Onde podo falar?
− Aquí si.
− Aquí non.
− Aquí só ‘ola, que tal’. O eúscaro é… Branco, vermello, negro.
Que significa o eúscaro en Euskal Herria? Que significamos? Que é para min? Que é para os veciños? Que é para os amigos? O eúscaro ten inimigos? Por que non é gratis? Quen serán os seus inimigos?
− Título si.
− Sen título.
O eúscaro é un privilexio? Cando será gratis? Sete anos aprendendo, sete! Sete retos, sete intentos, sete desesperacións, sete países. Queredes que os "foráneos" falen euskera? Quen sodes vós? Quen somos? Que é unha identidade?
− Son eu, es ti, é el.
Para que serve? O eúscaro está dominado? Quen domina? Queren que desapareza o eúscaro? Cal é a súa situación actual? Que estamos a facer? Temos que facer algo?
− Euskaldunberri.
− Euskaldun zahar.
Vermello picante, vermello vivo, vermello tenro, patoso, mañá vermello, incandescente. Odiar. Amar. Euskera-castelán, ceder; ceder nunha tenda, ceder no centro de saúde, ceder cuns funcionarios, ceder nunha cafetaría, ceder cuns veciños, ceder cuns amigos, ceder nos tribunais, ceder nunha reunión, ceder na rúa, ceder en casa, ceder en casa, ceder con min mesmo, ceder, ceder, ceder, ceder, ceder, ceder, ceder, ceder, ceder...
Sortzen, Herri urrats, Nafarroa oinez, ti-pi-ta-pa, ko-rri-ka, po-li-ki, po-li-ki, as-ti-ro, as-ti-ro, xel-dei. Esquerda, dereita, media, norte, oeste, leste. Onde están as palabras que xa non se pronuncian? Onde? Talvez entre montañas no aire, transformadas en herbas, ramas, follas, silencios e recordos. Salgueiro, aliso, carballo, pinza, avellano, abeto, tila, fresno, olmo, madroño, castiñeiro, arte.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ukrainako gudaren amaierak ondorio sakonak ekarriko ditu Europa osora. Europako elite ekonomikoek beren indar guztia jarri dute guda-zelaian eta galdu egin dute. Galtzaileek, elite globalistek, beren egitasmo kuttuna galduko dute, Europako Batasuna, eta Bruselatik europar... [+]
Azterketak amaitzearekin batera ohikoak bihurtu dira ikasleriaren artean, urteko garai honetan merkeak diren hegaldiak hartu eta adiskideekin bidaiatzea. Horrela egin dut neuk ere eta Londresera joateko aukera izan dut. Ildo beretik, bertan “euskaldun” pilarekin egin... [+]
Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]
Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]
“Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.
Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]