A retrospectiva comeza coa chegada das datas do festival de cine. Hai algúns cambios respecto da edición do ano pasado: o festival, que estivo baixo a dirección artística de Garbiñe Ortega nos últimos tres anos, ten este ano un novo director. Previamente, Oskar Alegría, Carlos Muguiro ou Josetxo Cerdán dirixiron a parte artística do festival. Este ano, a lema foi anunciado por Manuel Asín o pasado mes de xuño.

O novo director propón unha serie de cambios na programación. O departamento de Traballo é unha das súas achegas. Nel preténdese ofrecer un espazo para reflexionar sobre os procesos de imaxinación e traballo no cine documental, ademais das proxeccións, dando lugar ao proceso de realización de películas. Queren pór o acento na importancia do traballo de campo no proceso das películas e dar espazo á traxectoria que hai detrás da proxección. Esta sección contará con testemuños de autores próximos, relatorios e mesas redondas.

Na apartada Paisaxe desta sección, Ainara Elgoibarren Rotor (2021), Argilea (2022) de Patxi Burillo e They Speak Too (2020), de Anna Guia-Eriksson, serán obxecto de reflexión entre outros, nun tramo liderado polos seus autores. A primeira recibiu o premio Cineclub FAS da última edición do Festival Zinebi e é unha produción de Tractora Koop. A película móstranos algúns obxectos que non teñen movemento: coches e motores Wankel, reloxos e esferas de armar, pianos e mazás. A través da cámara Bolex H16 realízase o movemento e libéranse as historias gardadas. A obra de Patxi Burillo comezou a desenvolverse na Escola de Cine Elias Querejeta e propón unha reflexión sobre a crenza do que se ve e o que non se ve, a partir dun feito: En 1931 preséntase en Ezkio a dous irmáns a Virxe e logo a un grupo máis amplo de xente. En canto á última película do Departamento, a partir duns escritos do norteamericano filipino Luís Francia, pon en marcha un diálogo entre a lingua, as formas de rexistro e as manifestacións físicas da historia, que inclúe á súa propia persoa como filipino.

A inauguración correrá a cargo dOs cabalos morren ao amencer, que compite na Sección Oficial, e será a primeira proxección mundial da película. A película de Atenea é un proxecto de longa duración ligado á presenza dunha casa na que viviu o director. É a historia dos irmáns Antonio, Rosita e Juanito, que viviron sempre xuntos, escollendo unha forma de vida que escapaba ás regras. Un traballou como debuxante de cómics, o outro como cantante lírico, e o último non se profesionalizou en nada. A súa afección converteuse na recreación de escenas de películas occidentais en distintos recunchos de Barcelona. Rosita, case afeita montar dacabalo, sorprendía aos nenos do barrio cos movementos sobre os cabalos. Tras a súa morte, as súas películas, que ninguén vira, quedaron ocultas entre outras fotografías, guións e gravación de voz. Os herdeiros deste arquivo foron Ione Atenea e os seus amigos, que despois duns anos fixeron que a casa vivise. Sobre o traballo de Atenea di Bárbara Mingo Costais: "Os cabalos morren ao amencer e cando se quere filmar unha película sempre se atopa o camiño para rodar". Así o demostra a película. Na mesma sección poderanse ver as 918 noites de Arantza Santesteban, gañadora de varios premios internacionais, na que a entrevista mantida co director dá a oportunidade de profundar nesta obra.

O Festival Punto de Vista conta con varias sesións programadas en diferentes seccións. Por unha banda , a coñecida como Mirada atrás, onde se recupera a obra de dous artistas e cineastas. O obxectivo do departamento é repensar a historia do cine recuperando algunhas obras que non foron expostas. Neste caso ofreceranse obras de Amos Vogel e Nancy Holt. Garbiñe Ortega recompilou obras de artistas multidisciplinares que formaron parte do movemento Land Art e que foron case descoñecidas no mundo do cine. Doutra banda , é a sección denominada Focos Contemporáneos, na que se dará cabida ás ficcións arquivísticas, así como á obra Ou Movimento dás coisas, de Manuela Serra. Por último, presentouse o programa Educación, que permitirá aos nenos e novos coñecer máis de cerca o cine, así como as bases para programar a vida e o cine.

Querería pechar esta presentación do festival co departamento de películas X, que cada ano xera grandes expectativas. Desde o ano 2010, o festival convida a tres cineastas a presentar senllos proxectos de rodaxe en Navarra, un dos cales é elixido polos xuíces como mecenado de apoio ao financiamento. O proxecto San Simón 62 de Irati Gorostidi foi o proxecto elixido o ano pasado e tivo un prazo dun ano para desenvolvelo xunto con Mirari Echávarri. A película está relacionada coa comunidade Arco Iris, que levou a cabo na localidade de Lizaso, e coa biografía do director, cuxos pais foron socios. En 1978 uns mozos alugaron o convento da localidade de Lizaso, onde tentaron crear relacións que se situaban "fóra da normalidade". Dous artistas quixeron reflexionar neste traballo sobre o que está no presente e por primeira vez poderase ver a súa película no festival.

Doutra banda, un ano máis, outros tres cineastas competirán polo premio do departamento: Branca Camell Galí, Hugo Amoedo e Magdalena Orellana. Cada un presentará as súas películas anteriores, así como os pormenores da nova proposta. A través de traballos previos tentar unir os fíos co novo proxecto e converter a película que aínda non existe no máis visual posible. O primeiro deles presenta a película Tomstick lles heures (2018), sobre unha moza que se perde nas rúas de Montreuil (Francia) en busca da súa amada. Amoedo presentará Europa (2017), unha obra centrada na perda de admiración cara a Europa que parte das súas vivencias persoais e do seu arquivo. Pola súa banda, Orellana mostrará cinco curtametraxes que mesturan deseño e cine.

Con este resumo deste ano querería convidar aos cinéfilos a que acudan ás rúas de Pamplona a mediados de marzo. Este festival, de relevancia internacional, ten que ver cos traballos que se realizan no mesmo. A inauguración das obras dos cineastas navarros, a produción dos proxectos que levarán a cabo en Navarra, o escaparate e espazo de reflexión das obras de Euskal Herria, o punto de encontro da industria para as súas producións... Algúns festivais desexarían que as obras deste nivel teñan tanta presenza nos seus festivais. Neste caso, polo menos, é un gran logro.