Tamén no Día Internacional das Mulleres, os xitanos feministas queremos ser visibles e contribuír á integración da loita contra o racismo no movemento feminista. Para iso, é imprescindible dar a coñecer as realidades das mulleres racializadas e, en concreto, das xitanas. En caso contrario, aínda que o movemento teña unha actitude favorable á interseccionalidad, na práctica prevalecerá a visión das mulleres brancas, limitándonos a dar un par de pinceladas en cuestións que non se corresponden coas nosas prioridades políticas.

Este ano, Bilbao Feminista Saretzen baseou a súa comunicación na defensa dun sistema público de vixilancia. Desde logo, os xitanos feministas entendemos e reafirmamos a importancia deste clamor, é dicir, que todas as persoas teñen dereito a ser coidadas e que hai que garantir os dereitos dos traballadores que exercen o coidado (tendo en conta que se trata dun sector atravesado por relacións de poder sexistas, clasistas e racistas). Tamén cuestionamos os roles de xénero establecidos e a obrigación histórica das mulleres de coidar.

En calquera caso, pareceunos importante explicar como entendemos e vivimos nós o coidado. Como as nosas familias seguen sendo extensas, organizámonos para atender a nenos, anciáns e enfermos, así como a familiares que necesitan realizar coidados intensivos. Por iso, non utilizamos gardarías nin residencias, salvo para atender a familiares con necesidades especiais como o Alzheimer.

En canto ás persoas maiores, o respecto a elas é un dos valores preferentes na cultura xitana, e co paso dos anos o recoñecemento social dos nosos Tíos e Izekoak (así os denominamos) aumenta. Por iso sorpréndenos ver que moitas persoas maiores están soas ou desprotexidas. Nas nosas familias, as mulleres coidamos ás nais e ás amamas e os homes atenden aos parentes masculinos, unha responsabilidade que asumen con orgullo.

Por todo iso, aínda que nos sumamos á reivindicación duns servizos públicos de calidade e gratuítos, temos outro tipo de demandas. No caso das mulleres maiores, o Estado nega a pensión de viuvez por non recoñecer valor civil ao matrimonio xitano. Ademais, case todas as mulleres xitanas maiores de 65 anos cobran unha pensión non contributiva porque non tiveron acceso ao mercado laboral ou porque traballaron en economía informal. No ámbito da atención á infancia esiximos permisos de nacemento universais (actualmente os pais que non cotizan non cobran) e de polo menos un ano. Aínda que traballamos a corresponsabilidade dos homes, somos partidarios de apoiar economicamente ás mulleres que deciden vivir a maternidade de forma intensiva.

En definitiva, vemos a necesidade de servizos e figuras profesionais de calidade e gratuítas que respecten a diversidade cultural, así como de ter en conta a diversidade de necesidades das familias que viven en Euskal Herria. Pero, como anticapitalistas, cremos que o eixo do sistema público de vixilancia que representa o feminismo non debería ser a externalización dos coidados, senón o fortalecemento das alternativas comunitarias. Talvez, para levar a cabo esta segunda e materializar a lema ecofeminista “a vida no centro”, hai que aprender dos valores e da visión do mundo do pobo xitano.