O que pasou en París sabe o que se agradece dos bosques, os parques ou as beiras dos ríos que aparecen repentinamente no remolino desta cidade. Neles atópanse as hortas colectivas de Aubervilliers. 26.000 metros cadrados de terreo a disposición dos cidadáns. Comezaron a cultivarse en 1935 e, como din, fixérono desde entón, atravesando a Historia: “Fronte Popular, Segunda Guerra Mundial, industrialización e desindustrialización, maio do 68, construción da liña metro, barricadas do 2005, crise de subprimes do 2008, coronavirus... Imos perpetuar a metrópoli de París?”.

Con motivo dos Xogos Olímpicos de 2024, as autoridades queren hormigonarse e facer unha piscina olímpica. A resistencia aumenta e endurécese: ocupacións, accións e bloqueos de máquinas. Nolazpait, a batalla de Lekaroz en París. O JAD Jardins à défendre (hortas a defender) púxose en marcha o pasado verán, ocupando a zona día e noite. “Este lugar é máxico, é unha xoiaría situada no centro dun espazo cada vez máis urbanizado. Seguindo a súa lóxica, que nos queda de aquí a dez, vinte anos? Necesitamos espazos verdes, sobre todo nunha cidade de París” di un jad-ista ao xornalista de Reporter.
A Organización Mundial da Saúde asegura que unha cidade necesita polo menos 10 m2 de natureza por persoa para ser habitable, camiñando a un quince minutos. Teñen 1,42 m2 de Aubervilliers. Os activistas foron expulsados o 2 de setembro do ano pasado para comezar as obras. Sen ceder, o 2 de febreiro oito activistas atáronse ás máquinas ata que foron detidos polos policías. Tamén están polo camiño da xustiza tentando frear o megaproyecto. Aínda que non é o triunfo definitivo, este mes de febreiro recibiron a primeira vitoria porque o proxecto non respecta o documento urbanístico PLU. O colexio Plaine Commune ten catro meses para elaborar o documento.

Tratando de organizar a resistencia a nivel internacional

O ano pasado estiveron en Tokio os Xogos Olímpicos de verán, en 2016 en Río de Janeiro, en 2012 en Londres, en 2008 en Pequín... Os de inverno, este ano en Pequín, en Pyeongchang en 2018, en Sochin en 2014... e así cada catro anos, até os primeiros de Atenas en 1896. Os do próximos dez anos están consolidados: París (2024), Milán (2026), Los Ángeles (2028) e Brisbane (2032). Aquí non hai nada que deteña a emerxencia climática, o Consello Internacional do Olimpico (JJGG) ten intención de seguir na festa.

“A nivel internacional están organizadas as promotoras do olimpismo, debemos organizarnos da mesma maneira” saccage2024.noblogs.org. Os días 21 e 22 de maio celebraranse en Seine-Saint-Denis, zona de París, encontros internacionais contra os Xogos Olímpicos. Porque os mobilizados en París queren aprender de experiencias anteriores. Porque se repite o mesmo en todo momento: distorsionan a cidade por completo, deducindo os mesmos danos sociais, económicos, culturais e ecolóxicos.

Con todo, os Xogos non sempre teñen ese efecto. Co acceso da televisión a todas as casas e no contexto da Guerra Fría, deuse a curva: “O deporte converteuse nun campo de batalla para a Supremacia global”, segundo Jules Boykoff, deportista e investigador estadounidense. Integrando o mesmo enfoque capitalista, Juan Antonio Samaranch, presidente do NOBEL, puxo en marcha a dimensión do que hoxe coñecemos nos Xogos de Los Ángeles de 1984. Foi entón cando as empresas privadas comezaron a subvencionar a cita. En todo caso, canalizando desde as institucións públicas unha enorme cantidade de diñeiro: Para os de París destinarán 1.500 millóns de euros, o 20% do orzamento, aos que haberá que sumar os gastos non contabilizados.

Como a noción de “capitalismo do desastre” da xornalista Naomi Klein –aproveitamento de tempos de crises, guerras, emerxencias ou confusións por parte dos grandes gobernos e empresas para saquear as vidas dos cidadáns e os servizos públicos–, Boykoff utiliza o termo “capitalismo da festa”. Ambos teñen o mesmo obxectivo, a pesar do desastre e do ambiente festivo nun deles: “Abren o camiño aos políticos e aos seus aliados económicos para pór en marcha unhas políticas que nunha situación normal non poderían ser orientadas, e isto pasa por encima do proceso democrático”. Nun e noutro, o papel do Estado é diferente: si o capitalismo da catástrofe supón o enfraquecemento do Estado e a aceleración do neoliberalismo, o da festa é fundamental para que o Estado reciba diñeiro para a organización da festa. “Compleméntanse, comparten grupo, aínda que cada un teña o seu momento: o capitalismo da festa abrirá o camiño ao capitalismo do desastre e vice et versa”.

Os Xogos só aumentan o buraco das contas públicas, xa que superan cun 179% de media o orzamento previsto. Río de Janeiro presentou un orzamento de 9.500 millóns de euros, pero custáronlle 16.000 millóns de euros; Londres gastou 4.800 millóns de euros e 10.900 millóns de euros; Pequín factura por 2.600 millóns de euros e 32.000 millóns de euros. Así, salvo en Los Ángeles de 1984, a única con contas equilibradas. O artigo de Contrepoints Rio: lles J.Ou lles plus chers de l´histoire, stop aux excès (“Río: os Ou.J máis caros da historia, quedar co exceso”) explícanos que é o resultado dunha tendencia “á poxa”, na que se tipifican os custos e se sobrevaloran as consecuencias económicas como cidade propia para ser seleccionada.

Cada vez son menos as cidades que se presentan: Eran 11 para 2004 e 5 para 2020 e 2024. Cabe destacar que para os de 2024 Boston, Hamburgo e Budapest tiveron que retirar a candidatura, baixo a presión dos cidadáns, limitando a competencia entre París e Los Ángeles. Igual para os Xogos deste ano: St Morritz, Munich, Estocolmo, Cracovia, Lviv e Oslo anularon a candidatura deixando a competencia a Almaty e Pequín. A tendencia é interesante: despois, debido á crise climática e socio-económica, as cidades poden querer estar afastadas dos Xogos Olímpicos, deixándoos sós no mesmo centro.