Que son os contaminantes hormonais?Son
sustancias producidas polo ser humano, que afectan negativamente á saúde dun organismo ou dos seus descendentes, porque producen cambios na función endocrina, que inclúe sustancias naturais que afectan o sistema hormonal, das que nós non nos preocupamos. O sistema hormonal é hackeado, por dicilo dalgunha maneira, é o sistema de comunicación que temos dentro e é moi importante enviar a información axeitada no momento axeitado. Si pos isto patas para arriba...

Que consecuencias ten isto?
Os científicos que investigaron o tema nas últimas décadas percibiron múltiples influencias. As máis graves, antes de nacer, aínda no útero materno, que poden sufrir os nenos [véxase cadro esquerdo]: poden producirse malformacións, ou efectos que non se perciben nos recentemente nados pero que posteriormente afectarán ao seu cociente intelectual. Hai estudos profundos que así o din: o cociente intelectual dos nenos vai descendendo a nivel comunitario debido aos contaminantes endocrinos. Outra consecuencia é a perda de fertilidade: O número de espermatozoides dos homes occidentais ha descendido á metade en 40 anos. E hai máis. Por exemplo, obesidade, algúns tipos de cancro... Hai moitos contaminantes hormonais que causan múltiples danos. Por iso é moi difícil demostrar cientificamente este efecto e, en definitiva, achegar unha definición destes contaminantes. A detección deste tipo de contaminantes non é fácil.

Di que son moitas. Pódese dicir unha cantidade?
Non, non se pode dar unha cantidade.

Decenas, centos, miles...?
Entre centos e miles. Non se pode especificar. E é que, desde o punto de vista lexislativo, tardouse anos en dar definición dos contaminantes endocrinos, que aínda non está claro a nivel lexislativo. Nós queremos que o tratamento sexa similar ao dos canceríxenos.

É dicir, o tratamento legal?
Si, de aí vén todo o demais. Primeiro, os científicos teñen que convencer aos políticos, daquela os políticos teñen que lexislar e, por último, hai que aplicar a lei, polo menos teoricamente. Pero o campo dos contaminantes hormonais é moi complexo, e iso é o que aproveitan os fabricantes para regular estas sustancias e, por tanto, reducilas para que sexa difícil.

A ver si entendino ben. Non se prohibe ou se reduce drasticamente unha sustancia axiña que como se determinou que é un contaminante hormonal?
Umm, si [dubidoso], pero se avanzou moi pouco en materia lexislativa.De momento, só no que se refire aos praguicidas determinouse que é un contaminante endocrino. Desta forma, se se demostrase que un deles é un contaminante hormonal para os seres humanos, non se podería comercializar. Pero é moi difícil prohibir un praguicida por este motivo. É moi difícil que a administración europea recoñeza que un determinado praguicida é un contaminante endocrino. Hai que presentar unha enorme evidencia científica.

E fóra dos praguicidas?En
Europa non existe unha normativa única que inclúa praguicidas, plásticos, cosméticos... e tómanse decisións sobre a sustancia. Por exemplo, A segue dando voltas co bisfenol. Considerouse un contaminante hormonal para os seres humanos e desde 2009 está prohibido o seu uso na elaboración de tetinas de biberóns, pero aínda está presente en moitos produtos. En 2015, a Axencia Europea de Seguridade Alimentaria dixo que non é tan nociva e autorizou unha porcentaxe de envases alimentarios. Pero recentemente, de súpeto, decidiron que a porcentaxe máxima admisible é 100.000 veces inferior ao anterior. E até entón, que?

Por que as administracións non nos protexen disto?
Porque hai diñeiro no medio. Xa está. Se analizas ben calquera problema ambiental, atoparasche co diñeiro. Hai empresas que gañan grandes cantidades de diñeiro e témolas cara a cara. É a batalla entre David e Goliat. Doutra banda, cada un pode tomar medidas para minimizar a exposición a estas sustancias. Comer alimentos sen praguicidas, reducir o plástico... Pero me parece vergoñoso que os cidadáns teñan que preocuparse de saber si hai contaminantes hormonais en todos os produtos que utilizamos; hai persoas que din que teñen que evitar que estas sustancias cheguen até nós.

Pratos de comida, cosméticos, biberóns, praguicidas... Existen contaminantes hormonais en todas partes?
Si. Entre outros, en calquera plástico.E tamén lle podo dicir que todos nós, máis ou menos, temos esas cousas no corpo. Mire, non nos morrerán de súpeto, non producen toxicidade aguda, pero aos poucos danan a saúde.