Na Antigüedad os Pireneos non eran unha fronteira
- Collado de Ibañeta fai uns 2.000 anos. Os romanos construíron a calzada para pasar os Pireneos por este punto. En 2008 a Sociedade de Ciencias Aranzadi comezou a buscar a calzada á que se refiren as fontes antigas.
O paso de Ibañeta tivo unha gran importancia na Idade Media, xa que o Camiño de Santiago discorría por alí e, entre outras cousas, enfrontouse naquelas zonas do conflito de Roncesvalles. Pero tamén algúns autores da Antigüedad mencionan esta calzada (Ptolomeo, Antonino e os anónimos de Rávena) como expresión da súa importancia na época romana. Existían entón tres pasos que atravesaban a serra: ao leste, Panissars; ao centro, Somport; e ao oeste, Ibañeta. Esta calzada comunicaba Cesaraugusta con Burdigala (Zaragoza e Bordeus) e pasaba por Pompaelo (Pamplona). Por tanto, o paso de Ibañeta era imprescindible para conectar as cidades romanas da fachada atlántica.
En 2008 a Sociedade de Ciencias Aranzadi comezou a buscar a calzada á que se refiren as fontes antigas. Nos seus inicios dedicáronse á prospección, enfocados a vestixios de diferentes épocas, pero especializáronse principalmente na calzada romana. A primeira pista foi descuberta en 2011 e comezou a escavarse en 2012. Coa información recompilada han completado a páxina web da Calzada Romana dos Pireneos calzadaromanadelpirineo.eus/eu/. E o camiño de 26 quilómetros que vai de Zazpe a Aurizper tamén foi sinalado para o excursionista.
Quen realice este percorrido non atopará un camiño de laxas de pedra. Esta é a imaxe que temos das calzadas romanas, pero o estudo de Aranzadi puxo de manifesto que, aínda que as vías urbanas estaban cubertas de laxas, na maioría dos casos as vías intermedias eran de terra porque eran máis fáciles de manter. O visitante non se atopará con grandes pendentes; en todo o percorrido non se supera o 6% de desnivel, segundo Oihane Mendizabal, compañeira de Aranzadi, “como a maior parte do transporte realizábase a través de carros e animais, preferían prolongar o percorrido para que o camiño fose máis suave que subir por un forte pendente”.
Ademais, a ambos os dous lados da serra, en Donazahar (Baixa Navarra) e Artzi (Alta Navarra), nos puntos nos que se inicia unha orografía abrupta, atopáronse zonas de descanso que poden ser “tipo restop”. Os investigadores chegaron á conclusión de que ambos os espazos teñen características moi similares. E, por tanto, isto indica que na época romana os Pireneos eran un punto de conexión, máis que unha fronteira.
A escritura de autobiografía é, segundo din, a ferramenta máis eficaz para o desenvolvemento persoal, a máis liberadora. Tirar das cousas do pasado e lembralas, parece que axuda a desatar os nós do presente. Si, axuda a entender o presente e a debuxar un futuro que nos... [+]
Etiopía, 24 de novembro de 1974. O esqueleto de Lucy foi achado en Hadar, unha das pegadas máis antigas dos antepasados humanos. O homínido australiano de Australopithecus afarensis ten entre 3,2 e 3,5 millóns de anos.
Entón considerárono o antepasado das especies, a nai... [+]
Un grupo de arqueólogos da Universidade de Berkeley, en California (EE. É dicir, os homes non lanzaban as lanzas para cazar mamuts e outros grandes mamíferos. Esa era a hipótese que até agora estaba máis estendida, a técnica que vimos en películas, videoxogos...
Pero o... [+]
Zamora, finais do século X. A beiras do río Douro e fóra das murallas da cidade construíuse a igrexa de Santiago dos Cabaleiros. Nos capiteis interiores da igrexa represéntanse escenas variadas con contido sexual: unha orxía, unha muller espida sostendo o pene dun home…... [+]
