Londres, 11 de febreiro de 1963. O poeta estadounidense Sylvia Plath suicidouse aos 30 anos. Suicidouse metendo a cabeza no forno e respirando o gas urbano. Entre outras cousas, o xornalista e orador canadense Malcolm Gladwell fala do caso de Plath no seu libro Talking to Strangers (2019) e, coa escusa deste caso, propón a teoría de que a expansión do gas natural provocou un descenso no número de suicidios.

O gas urbano contiña hidróxeno, metano, dióxido de carbono, nitróxeno e monóxido de carbono. O gas natural, pola contra, apenas contén monóxido de carbono. Por tanto, o gas urbano permitía morrer en casa sen usar armas, sen derramar sangue e sen dor, non o gas natural. En Inglaterra, na década de 1960, o gas natural foi substituíndo paulatinamente ao gas urbano –os cambios que esixía a renovación dos electrodomésticos e a substitución non levou a cabo dun día para outro–. Nun gráfico que recolle Gladwell apréciase claramente que durante esa década os suicidios diminuíron en Inglaterra, mentres que en EE UU non o fixeron porque o gas natural non se expandiu alí. No mesmo gráfico obsérvase un aumento dos crimes de cabeza nos anos 1920 e, principalmente, 1930. O xornalista atribúe este aumento á expansión do gas urbano.

Do mesmo xeito que outras teorías de Gladwell, esta tamén se cuestiona porque algúns, por consideralo excesivamente categórico, non teñen en conta outros factores, como o efecto da crise económica que se produciu en 1929 na subida da década de 1930. Pero o que Gladwell quere dicir coa súa teoría é que aos que tenden a suicidarse, se “dificultan” as opcións, dáselles a oportunidade de investir o tempo e a situación. Nunca saberemos que pasaría si Sylvia Plath instalase gas natural na súa casa alugada en Londres. Xa noutras dúas ocasións tentou suicidarse, medicando e provocando un accidente de coche, e cando morreu estaba en tratamento. Conseguiríao tentando con outro método? Gañaría tempo para continuar co tratamento ou outro tratamento máis axeitado?

O tabú do suicidio

O caso de Plath tamén pon en cuestión o efecto Werther. Segundo esta teoría, cando unha persoa coñecida suicídase e os medios de comunicación comunícano, o número de suicidios aumenta por imitación. Utilízanse como exemplo os casos de Marilyn Monroe, Kurt Cobain e o cantante xaponés Okada de Yuki. Varios estudos apoian esta idea e animan aos medios a silenciar a información sobre os suicidios. Pero tamén hai quen di que iso non fai máis que aumentar o tabú ao redor do suicidio.

Sylvia Plath era coñecida cando se suicidou. Os medios de comunicación informaron da súa morte e a BBC dedicou unha ampla reportaxe ao caso poucos días despois. E, aparentemente, non houbo efecto de imitación. Durante a súa vida falou e escribiu abertamente sobre os seus problemas mentais, os seus tratamentos e os seus intentos de suicidio. Algúns expertos cren que iso si provoca un certo efecto de imitación, que leva aos que pensan suicidarse a falar do tema e a buscar solucións. E así, Plath, aínda que non conseguiu salvar a si mesmo, axudou a salvar a outros.