O grupo Géra produciu con calma o seu primeiro disco homónimo. Inevitablemente, a dicir todo: Desde que en 2018 ofreceron a súa primeira actuación nas festas de Porrontxo no barrio de Egia de San Sebastián, viviron todo tipo de vicisitudes: en primeiro lugar, catro cambios de grupo, até o punto de pensar que o grupo estaba maldito, algúns dos cales deixaron para sempre a música tras pasar polo grupo, e, en segundo lugar, as restricións de mobilidade provocadas pola pandemia, que dificultou o paso de Gipuzkoa a gravar o disco a Navarra, aos estudos Mik en Bera. Máis de tres anos, por tanto, desde que comezaron a reunirse por primeira vez ata que publicaron a súa primeira obra.

Na actualidade forman parte do grupo Markel Alonso –guitarra e voz–, Denis Sima –baixa–, Iñigo Estonba –batería– e Fermin Mendazona –guitarra–, e o catro téñeno claro: os vaivéns até formar parte do grupo influíron directamente nas cancións. “As cancións estaban feitas, pero cambiaron moitísimo en todo este proceso”, explica Alonso. Non se conformaron co primeiro bosquexo das cancións, mantivéronas longas na neveira e, tras o paso, puideron distinguir máis claramente a palla e o trigo. De cando en vez deron ás cancións unha forma definitiva, atendendo ao que as propias pezas pedían: ás veces –por exemplo, en Pareta para vós– pareceulles que as estruturas limpas e repetitivas mantiñan ben a canción, e déronlles un carácter de bucles, pero na maioría dos casos recorreron á fragmentación das cancións desde a excesiva homogeneidad de querer fuxir. Tamén, como sinala Alonso, a algo como a progresividad comprimida: “Quixemos fuxir das estruturas clásicas e meter dentro dunha mesma canción fragmentos moi variados, pero sen alargar moitas cancións, aínda que algunha se nos alargou”. En calquera caso, se hai sensación de collage no disco, aseguran que é algo buscado: “Gústanos recibir diferentes ecos dentro dunha mesma canción. Pero, ao mesmo tempo, non paramos ata que as cancións están completas. Por encima de todo, buscamos a circularidad”. Para que a canción sexa redonda chegaron a borrar “partes moi boas”, segundo Mendazona: “Recordo que ao principio escoitabamos moito ao grupo Pelax. Ao facer as cancións adoitabamos buscarnos a maior complexidade posible, e saíronnos pezas moi difíciles de tocar, á vez que nos facían pasar moi ben, porque eran un gran reto. Pero logo escoitabamos e pensabamos: é lixo. Non transmitían o esencial”. Por iso, recorreron a miúdo a simplificar a complexidade inicial, como sinala Estonba: “Lembro unha transición, que a pesar da súa complexidade non nos convencía en nada; démonos voltas e démonos ata que nos demos conta de que cos tres golpes era suficiente”. Para Mendazona é moi importante distinguir dous momentos do proceso creativo: o momento no que o grupo está a crear algo e un tempo despois a audición desde a distancia. “Cando esteas a tocar podes pensar que a canción che transmite algo polo efecto que produce a propia realización. Na audición posterior, pola contra, distínguese moito máis claramente se a emoción é auténtica ou o simple efecto da realización”.

Discutir até o aburrimento

Ao longo de todo o proceso tomáronse todas as decisións entre o catro. “A palabra maioritaria non vale como tal, se non está ben argumentada”, din. A única fórmula utilizada é discutir até o aburrimento. “Falamos tanto como ensaiamos. No ensaio local, en Astigarraga, coñécennos como ‘ausentes’. Hai xente que pensa que non ensaiamos. E, bo, algunha vez fomos ao local e quedámonos falando fose”. As letras das cancións tamén foron creadas deste xeito. Na maioría dos casos realizouse primeiro a parte instrumental e logo formáronse as letras en función do que se lles suxire. Nun par de casos foi un proceso conxunto. “Alguén de nós vía unha película, ou lía algún libro ou artigo, e parecíalle desde o golpe que tiñamos que facer algunha letra respecto diso”, lembraron de risas. Alonso, por exemplo, empeñouse nos lazos entre o eúscaro e o xaponés, e tras ler un artigo de Elhuyar, crearon as palabras de dúas cancións do disco, Kuroi tori (o paxaro negro) e Shiroi tori (o paxaro branco). O nome do grupo tamén ten unha orixe similar: Significa “persoa pequena que ri” en xaponés. Mitik Berant tamén lembrou, unha letra creada de forma máis prosaica, que rende homenaxe a todos aqueles que, aínda que sempre chegan tarde, sempre lles salgue todo ben, dando nome a trázaa de superheroe.

A gravación en Bera pode parecer casual, pero os ecos que trae o disco caen no molde sonoro que se fixo na zona nas últimas décadas. Preguntados por referencias, saíron en bote rápido, ademais de Pelax, Borroka e Dut, e cada un dos integrantes do equipo achega: Por exemplo, Sima citou a Queens of the Stone Age e Kurt Vile Estonba, pondo de manifesto o contraste existente dentro do grupo. Pola contra, Mendazona considera que é difícil identificar o disco cunhas referencias concretas e que, de forma indirecta, inclúe ecos de todas as clases da súa carreira musical. “Todos levamos anos no mundo da música e aínda que é o primeiro traballo do grupo, o disco ten un punto de madurez”. Din que non quixeron facer nada rupturista: “Quixemos mostrar unha mostra do que escoitamos, non máis. Se queriamos conseguir algo, buscabamos quedarnos a gusto co que nós mesmos fixemos”. Neste sentido, están cómodos en formato guitarr-baixo-batería: “Non quixemos entrar por sintetizadores e similares. Tratamos de traballar as voces e, sobre todo, puxemos forza na composición”.

Como fetiche, deciden sacar o disco en formato físico, deseñado por Jone Laspiur. De paso serviralles para facer fronte a uns gastos básicos. A gravación, por exemplo, foilles un pouco longa ao final, a pesar de que están “encantados” co proceso. O disco foi gravado como un directo, segundo explica Sima: “Como todos fixemos o proceso creativo xuntos no local, non tiña moito sentido gravar o disco por pistas”. Buscaron que o directo e o disco estean no mesmo ton, porque así saben que poderán defender o son do disco en directo. “A todos pásanos que imos ver no disco a un grupo que ten un son tremendo e nos desepcionamos en directo. Non queremos ser iso”. A gravación déixalles uns recordos inmellorables. “O proceso alargouse moito, pero traballar con Maikel (Aitor García) é un pracer: mira todos os detalles, escóitache con atención e é moi fácil chegar a un acordo con el. É un artista incrible”.

Comunidade cada vez máis reducida

Os géracos senten parte dunha cultura que comprende a música e a colectividade, pero son conscientes de que estes valores son cada vez máis débiles: “Houbo unha transición escénica e a nosa está a reducirse. Cada vez máis, unha soa persoa fai todo na súa casa, coce un mesmo e come un mesmo”. Por unha banda, consideran que é consecuencia das novas tecnoloxías, xa que na actualidade a produción moi digna está en mans de calquera, pero, sobre todo, relacionárona cun proceso de individualización social máis amplo: “Non está ao alcance de calquera facer fronte a todos os gastos que ten un grupo de música: local, amplificadores, arranxos de instrumentos… A primeira escena era moito máis jovencita e tiñas a oportunidade de dar concertos con certa facilidade, ou ao falar coa comunidade de veciños obtiñas un ensaio local. Pero botaron unha chea de queserías, e hoxe, ou cho merece economicamente, ou non cho merece: a xente quere producir gastando o menos posible, pensando nun posible éxito. Nós perdemos diñeiro co grupo, pero entendemos que un mozo de dezaseis anos pode non poder facer fronte a ese investimento”. O cambio de escena non é unha cuestión puramente estética, senón que cren que hai que entendelo nun proceso de precarización.

Tamén perciben que na industria musical está a producirse un desprazamento de formato: “Parece que só tocar música no mundo da música non é suficiente. Ademais de ser músico, tes que ser produtor de vídeo, porque o que se vende xa non é só unha canción, senón un audiovisual no que a canción ten unha importancia especial, pero non só iso”. Esta expansión tamén pasou ás directas, aínda que non lles parece unha cuestión nova. “Un concerto sempre foi algo máis que música. Onde está o seu límite? É difícil de dicir, pero non é un fenómeno novo, está a ocorrer polo menos desde a época do Vídeo Killed the Radio Star”. Eles, con todo, só queren facer música. “Se nos gustase a videocámara non teriamos problemas para entrar nese mundo, pero non nos gusta”.

Os catro membros do grupo ofreceron só un par de concertos, un en casa duns amigos e outro no Gaztetxe de Alegia, hai tres anos. Tras a configuración das súas obras nas redes sociais, o catro están desexosos de ofrecer novos concertos e de facer novas cancións. “Agora todo vai ser diferente, porque o catro xuntos imos facer novas cancións desde o principio”. E engaden rindo: “Estamos seguros de que o segundo disco vainos a resultar moi interesante”.