Non é fácil, nin o habitual, atopar nunha cidade tan elegante e rica como San Sebastián zonas de carácter industrial que hoxe conserva a rúa Mundaiz. Menos aínda, si esta zona sitúase preto de Tabakalera e da estación de autobuses e trens e nun lateral do parque de Gladys Enea. Por iso, pode dicirse que os seus espazos, incluída a sala Dabadaba, atópanse nun punto de fraxilidade, resistindo as intervencións no terreo inmobiliario que favorecen unha prosperidade de zarzas. Desde esta encrucillada traballa desde hai cinco anos AZPI Kultur Elkartea, un espazo xestionado por arquitectos, deseñadores, cineastas, ilustradores e artistas entre outros. Na actualidade, quince socios dan forma e calor ao espazo creativo de dúas plantas situado no barrio de Egia.

Na segunda planta da AZPI traballan ao redor dunha gran mesa rectangular de madeira e detrás das grandes pantallas de computadores. Así os vexo todos os xoves, cando me achego a el a recoller a cesta de verduras da semana: uns traballando moi ben en planos, alzados e render, outros dando os últimos retoques ao cartel que deseñaron e traballando en películas que están a piques de estrear fondos. É un espazo luminoso e cómodo grazas á calefacción que teñen acendida frecuentemente se están no seu interior tépedos. Os andeis de madeira están cheas de materiais e si avanzamos polo corredor do antigo almacén, atoparémonos con anacos de metacrilato, caixas de pintura, o utillaje necesario para traballar a carpintaría e o set de estudo do fotógrafo Andoni Beristain. A planta baixa utilízase como espazo para exposicións e representacións, e a gran ventá de marco azul conecta o AZPI co exterior.

Na súa creación, AZPI concibiuse como un espazo de traballo, como un coworking, un lugar de traballo para desenvolver o traballo persoal propio. Aos poucos, entre os que compartían día a día un espazo de traballo, xurdiu o desexo de impulsar e crear outros proxectos e proxectos: desexaban traballar xuntos e crían que podían realizar proxectos interesantes a partir da súa práctica interdisciplinar. Por outra banda, percibían que na cidade había unha carencia para mostrar as obras dos creadores máis aló das institucións artísticas e crear outras dinámicas. Ademais, tiñan ganas de construír outro tipo de relacións no barrio e cos veciños. Como resposta a todo iso, AZPI abriu as portas para asumir iniciativas como presentacións de libros, proxeccións, gravacións, pop-ups, etc. Na actualidade seguen organizando todo tipo de iniciativas, a última é a presentación do libro de Aritz Galarraga Gogoan dut.

Desde o desexo de organizar estas actividades e estabilizar o seu programa propio, púxose en marcha desde 2019 o programa de exposicións ATEA, unha serie de presentacións que se organizan catro veces ao ano e que teñen unha duración dunha semana. O obxectivo do programa é dar presenza á arte contemporánea en espazos non institucionais e activar a actividade artística de San Sebastián repensando a paisaxe cultural da cidade. Co apoio do proxecto Eremuak do Goberno Vasco, os submiembros organizaron xa seis exposicións. Cada edición ten o seu propio carácter e, a miúdo, o comisariado de cada exposición é decisivo para coñecer o ámbito da exposición –cine, arquitectura, artes visuais– ou o seu carácter. Así mesmo, publican con cada unha das exposicións unha publicación que recolle entrevistas ou reflexións dos artistas participantes.

Aínda que na maioría dos casos trátase de exposicións que se presentan no espazo, tamén se organizaron edicións que se difundiron polo barrio. Exemplo diso é a feira de fanzine, libro de artistas e autoedición que se organizou o pasado mes de marzo baixo o título Atera. Os comercios e bares de Egia, as tendas de tatuaxe e os supermecados, empaparon dezaseis espazos en total, de publicacións e dos seus autores. Nesta exposición participaron máis de 40 autores e editoriais. O propio espazo de AZPI converteuse en libraría, xa que nas mesas e mobiliario de deseño creados para a xornada puxéronse á venda centos de publicacións. O barrio e os seus creadores constituíron un interesante punto de encontro para a comunidade, unha iniciativa cultural que transformou de forma creativa as dinámicas tradicionais do barrio.

A principios de novembro de 2020, baixo o título Nove modos de sentar, observaron o deseño dos obxectos e convidaron a nove deseñadores, arquitectos e artistas da capital guipuscoana a deseñar e construír a súa propio taburete. Nesta exposición nove cadeiras ocuparon o espazo expositivo da AZPI durante unha semana. Fabricados con materiais diversos: de ferro, madeira, pavimentación e mobles de asento que permitían un paso imaxinario desde as formas máis simples até as máis complexas. Con este proxecto expúxose a falta de interese e oportunidade para o deseño do mobiliario no contexto vasco; quizá a partir desa preocupación e co fin de abordar esta carencia, algúns dos deseñadores que participaron na exposición crearon o colectivo Moduz. O obxectivo da asociación é servir de punto de encontro e escaparate dos novos deseñadores vascos. Con esta intención, o pasado 6 de outubro organizouse a exposición Bloom (A Floración) no parque de Gladys Enea e en diferentes recunchos desta zona verde realizouse unha instalación temporal con mobiliario de deseño diverso. Merece a pena perderse na beleza outonal de Gladys Enea e descubrir as creacións destes deseñadores xunto a matogueiras ou fontes.

Baixo o título I Want to Be With You Everywhere (Quero estar onde queira con Zu), o 29 de outubro inaugurouse a sexta edición de Atea. Nela puidéronse ver obras de artistas que traballan no contexto vasco, xunto con obras de artistas que pasaron por AZPI, demostrando unha vez máis que as propostas artísticas pódense facer visibles nun circuíto alternativo.