Atletico San Sebastian taldeko piraguista, ur bizietako kayak (K1) du modalitatea. Olinpiar Jokoetan urrea bakarka irabazia duen Euskal Herriko lehen emakumea. Rion (2016) egin zuen balentria. Hala ere, zilarrezko eta brontzezko domina bana ere jasoak ditu, Tokion (2020) eta Londresen (2012), eta hainbat koloretako domina, berriz, Europako Txapelketa eta Munduko Kopetan. Inoiz ez zuen usteko hainbeste urte egingo zituela goi mailako lehian. Enpresaritza diplomatua da, eta hitz egiten hasten den orduko ohartzen gara haren euskaltzaletasunaz. Maialen Chourrauten izena darama jaioterriko Lasarte-Oriako kiroldegiak.
Terminamos os Xogos Olímpicos e criamos que o ano xa estaba listo para ti. Non somos moi expertos… Agora [15 de
setembro] é a Copa do Mundo, en Bratislava, pero este ano eu non vou xogar. Quería pasar o mes de agosto tranquilo. A canle de Bratislava, pola súa banda, foi modificado este ano e si puidese competir en condicións mínimas, necesitaría adestrar durante quince días en agosto. Unha semana despois de regresar de Tokio xogouse o campionato de España, logo tería que ir a Bratislava, daquela a Copa do Mundo… Aínda que viñese de Tokio, pasaríame dous meses todos e non tería sete días para estar en casa.
Tiñas que parar… Hai que coidar
a saúde, levo moitos anos nas piraguas e, doutra banda, o ciclo olímpico foi moi longo. Opcionalmente, este ano decidín tomarme unhas vacacións en agosto e comezar o curso coa miña filla tranquilamente. Por unha vez! Porque todos os anos os nosos finais de tempada coinciden cos inicios do curso e non podo gozar da miña filla nin dos teus. A conciliación sempre é difícil, en todos os fogares. Este ano, con todo, decidín iniciar o curso tranquilamente coa miña filla. E así.
Dis un ciclo olímpico longo. Os últimos, cinco anos. Pero non empezaches a correr as augas intensas a tarde, nin cheas os ciclos olímpicos. Alí estaba nos Xogos de 2008 en Beijin…
Son moitos anos e, ademais, nunca me quedei do todo. Tres semanas, xusto, cando tiven o neno. Cando tiven lesións, igual, tiven que determe dunha ou outra vez. Cada intervención leva rehabilitación. Non sei si o ano pasado non quedei un par de semanas… Pero este ano si, tiña que pararme, reflexionar, pensar sobre o futuro, manter a corda forte ou non… É que teño tempo de tomar decisións. Necesidade de parada. Por outra banda, o Post-Xogo de Tokio foi moi duro, tamén o percibín para a saúde.
"Levo anos pensando iso, "que fago cando deixei o piragüismo?", pero non teño resposta. Nin sequera sabía que facer despois dos Xogos 2020, continue, non siga"
Din que a medalla ten moita carga.
Si. Sexa ouro, sexa prata, sexa bronce, hai grandes obrigacións, compromisos uns con outros, pero a nosa primeira obrigación é adestrar, preparar o mellor posible o seguinte obxectivo. E tantas obrigacións impídenche adestrar correctamente. Algúns están moi satisfeitos con estes compromisos tras a medalla. A min non me gusta moito, prefiro estar xunto á miña filla de 3 anos. Porque, cando tiven Ane [filla], non quedei máis que as tres semanas, seguín dándolle todas, tras o soño de gañar a medalla de ouro, coa esixencia que esixe o adestramento e todo o que supón ser filla. Sempre teño que mellorar, e niso estaba, pero entón empecei a ter vertixe. Todo o ano con vertixe. Ao ano seguinte rompín o costado. Unha tras outra.
Nós, en cambio, non vemos iso…
Porque só vedes piragüismo cada catro anos! Ja, ja… Non é só iso. A min gústame adestrar tranquilamente, fóra dos focos. Iso é o bo do deporte minoritario. E ademais, se non, non se pode, hai que adestrar duro, adestrar ben, concentrado. Antes, cando viviamos en Seu d'Urgell (Países Cataláns), cada vez que tiña que ir a Barcelona tiña dúas horas e media de traxecto en coche, e até Lleida, unha hora e tres cuartos para coller alí o tren ou o avión. Eran xornadas de traballo moi duras e ao día seguinte había que volver adestrar, un paso adiante e tres atrás. Por iso, este ano sabía que tiña que quedarme, pola miña saúde.
É unha gran erosión.
Si, e pasan os anos, se me fan adestramentos, pero non me recupero tan facilmente como antes. Teño que telo en conta. Por outra banda, non quero que se repita este episodio de vertixe, vinos vermellos. E o freo tamén está para iso, non?, para frear cando o necesitamos e para reflexionar sobre o futuro, por exemplo.
O abandono definitivo tamén dará vertixe, pois, non?
Si! Ja, ja… Levo anos pensando iso, “que fago cando deixei o piragüismo?”, pero non teño resposta. Non sabía nin que facer despois dos Xogos 2020, continue, non siga. Antes dos xogos adestrei bastante con outras mozas, e ao adestrar con elas deime conta de que aínda lle daba ao piragüismo, tanto no adestramento como na competición, e que elas tamén ían con ganas a adestrar comigo, que estudaban moito, que me daban as grazas. “Menos mal a min? Eu tamén falo polo meu interese, e ademais vostedes tamén me dan moitas cousas”. Pero isto sucedeu en 2019, antes dos Xogos.
Pero nos Xogos Olímpicos atrasouse un ano. Este ano xogáronse.
Si, e antes dos Xogos, a mesma preocupación, daquela que faría, sígueme, non siga. Hoxe mesmo saíron ao Mundial de Bratislava o meu adestrador e marido Xabier Etxaniz, e os do equipo, o meu fillo [Pau Etxaniz], Miren Lazkano, Olatz Arregi… e déronme envexa! Estou contenta de sentir envexa. Iso quere dicir que aínda está aí Maialen, que o teño para dar máis. Pensaba que despois dos Xogos necesitaría unha reflexión de dous meses, pero creo que fixen esa reflexión. E, con todo, necesito tempo para facer cousas que me gustan, para saír do adestramento e da dinámica competitiva, pero aínda teño o interior vivo.
A medalla iguala todas as penas e as dores?
Iguala… O feito de que o piragua se mova e goce iguala a todos! A medalla é o premio ao traballo. Durante o adestramento, algúns momentos non son fáciles nin agradables, mentres que a medalla premia eses momentos non agradables. Noutro caso, gozo facendo piraguas, esa é a paixón que sempre tiven. A medida que pasan os anos, o que antes era un hobby, empeza a ter un aire de traballo, e iso é o que me dá pena, porque agora a piragua está entre o hobby e o traballo. Moitos adestramentos son traballo, non me satisfán tanto como antes, pero son imprescindibles para ir á competición e facer un bo traballo. Adestrar ten como obxectivo a mellora, a rapidez e o benestar nun día de competición determinado.
Pénsano todos os que estades no nivel superior, pero son poucos os dominados. Os detalles determinan a competencia.
Si, máis no noso caso. Temos que andar en auga viva, nunca é cíclica, non é repetitiva, ten unha fluctuación enorme, os circuítos e manobras que nos pon son absolutamente exixentes e, ademais, até o día da competición non temos constancia da manobra que nos van a mandar. É como un exame, non sabemos que preguntas vannos a facer. O que menos erros comete gana a competencia. Sempre hai un erro, aínda que sexa mínimo. Hai piragüistas de tremendo nivel, case sempre altos, pero son tres no mundo. Tres en todo o mundo. Xunto a eles hai outro oito que queren estar arriba, ás veces algo máis arriba, ás veces algo máis abaixo, pero sempre entre o oito mellores.
"Gana? Case nunca se gaña, hai que empezar por aí! Tómase máis cantidade de xordo que de premio. Por iso o premio dános esa cousa de tolos”
Vostede é un dos mellores.
Neste momento si. Estou nesa pelexa, e estar nesa pelexa faime sentirme orgulloso, estar nesa pelexa e mesmo seguir alí. Estar arriba non é nada fácil. Cando a cousa salgue ben parece moi fácil, pero cando non salgue ben te dás conta do difícil que é estar aí e permanecer nela.
Tes unha gran lista de medallas nos Xogos Olímpicos e nos Campionatos do Mundo de Europa e dun. Que ocorre cando non se gaña?
Gana? Case nunca se gaña, hai que empezar por aí! Tómase máis cantidade de xordo que de premio. Por iso o premio dános o que di. Cando as cousas non salguen ben, a min, polo menos, empézame a dar a cabeza a todos, a revisar o que fixen, que pasou, por que, a pensar, a buscar razóns. Esta reflexión mostra a dirección na que tes que traballar ou che dá pistas moi útiles para o futuro. As malas competicións dan moitas cousas boas.
Malas competicións… Nos Xogos de Beijing case te quedaches fóra da competición.
E iso acendíame lume no interior. Non me deixou en paz. A próxima vez daquel día volvín duro ao adestramento, o mal traballo do día anterior resultoume unha motivación extra para facer mellor e, por exemplo, o Campionato Mundial que tiñamos en casa o ano que vén, e sabía que sería eu o que máis horas ía adestrar nesa canle, con diferenza! Preparo de forma obsesiva as citas máis importantes, e así o preparei, sabía que ese mundial ía ser para min, e antes non, pero o fixen en segundo lugar: gañei a proba de clasificación, gañei a semifinal, pero jugé a final e a segunda! Un resultado incrible para min. Aí empecei a pisar podios. Cando cheguei a Londres, era a segunda no ranking mundial, sabía que tiña que ir gañar Xogos. Saber que tes a oportunidade de gañar é moi bonito, dáche ilusión.
Fuches a Tokio cunha oportunidade de gañar...
Pero sabía que non era a máis rápida do circuíto. Durante o ciclo olímpico, Jessica Fox e Ricarda Funk foron os máis rápidos, pero isto non significaba que o día da final dos Xogos Olímpicos fosen tamén os máis rápidos. Esa era a nosa estratexia, a de Xabi e a biona. O obxectivo era facer o meu mellor intento, centrarme no meu descenso, á marxe de Jessica e Ricarda, porque durante moitos anos as miñas obsesións foron moi rápidas e gustaríame camiñar tan rápido como elas. Pero non o conseguía. Con todo, conseguín chegar ás finais e chegar ás finais internacionais non é nada fácil, e moito menos nos Xogos. Na final, pola contra, cumprín o meu traballo e, ao final, leveime a medalla de prata a casa!
Dixéchelo facilmente, “colle a medalla e a casa”. As vosas comidas están cheas de minuto e medio de tensión.
É de moita intensidade, si. Non sei 24, había 25 portas. A primeira porta non tiña ningunha dificultade, nin a última, pero todas as demais eran enormemente difíciles, todo o tempo que había que manter a piragua recta, o empuxe que había que realizar correctamente, o corpo tiña que estar moi estable… Non era un circuíto fácil. Doutra banda, dixeron que ese día podía ser un tifón. Nalgúns deportes abandonaron a competición, pero en nós non. Pola mañá pensei: “Oxalá fose un tifón, se o vento golpease forte, se as dificultades aumentasen. Isto levaríanos a igualar a Jessica [Fox] e a Ricarda [Funk]”. Pero non houbo tifones, choveu pola mañá, nin moito menos, pero serviu para refrescar a temperatura. Ao mediodía fixo calor, pero, bo, a cousa saíu ben.
Actuaron sen espectadores pola pandemia.
Sabiamos que non ía haber espectadores, pero polo menos fixéronse Xogos. A situación non foi cómoda para ninguén. O menos para os enfermos. Para Xapón tampouco foi fácil. Non houbo espectadores, pero eu pensei outra cousa: “Que alegría, ao final estamos nos Xogos!”. Non gastara enerxía, serían espectadores, non serían, pensaban. Gocei moito. Por unha vez cheguei tranquilo, orgulloso de estar alí, orgulloso do camiño percorrido até aí, e iso era unha nova sensación no meu caso. Gañei a medalla de ouro de Río, e estaba moi contento, pero ao día seguinte pasara. Tiña outra cousa na cabeza.
O pasado pasou en Tokio.
Eu estaba especialmente contento e orgulloso do camiño percorrido: estar na batalla das medallas non é fácil e estar sempre nesa loita, aínda máis difícil. Tamén é moito estar nas finais. Estaba orgulloso, 38 anos, nai, deixando a moitos mozos competidores en casa… funme moi orgulloso a Tokio, gocei máis dos Xogos que nunca, non sabía que ía vivir outro Xogo, porque o camiño para eles non é fácil. Para min os Xogos de Tokio foron moi especiais...
* * * * * *
Obxectivo I “De
2009 a 2016 gañei a práctica totalidade das probas de clasificación dos Campionatos do Mundo e Xogos Olímpicos. Iso é terrible. Por iso, nos xogos de 2016, sabiamos moi claro que non era importante gañar probas de clasificación, senón gañar a final. O obxectivo era chegar á final, superar a proba de clasificación. E así saíu a cousa. & '97; Supereino moi aos poucos, pero supereino! Xabi [adestrador] estaba afectado polo nervio...”.
O obxectivo II
“...Eu dicíalle que estar tranquilo, que o obxectivo era clasificalo, non facer bos resultados. A semifinal fíxena ben, e a final a de terrible. Con todo, na final, cando estaba a baixar, pensei nun momento en que o ouro se estaba marchando. Pero cheguei abaixo e vin que pasara moito tempo. Non era o mellor descenso do mundo, pero eu mesmo cometín o menor erro. Os participantes estaban aí, aínda, pero eu sabía que gañei ouro”.
Obxectivo III
“Participei nos xogos olímpicos de Beijin, Londres, Río e Tokio, si. Os xogos son lentes moi emocionais, a emoción ten moita forza, e estar na saída non é nada fácil, recibimos moita presión por unha banda e por outro, o que dificulta enormemente dar o mellor de nós cento por cento. E o de sempre: gana o que menos erros comete. Aí está a clave, facendo o menos posible”.
Iñigo Cabacas Herri Harmaila taldea eta Athleticen arteko harremana nahaspilatuta dago azkenaldian. Iñigo Cabacas Herri Harmailako Iñigorekin hitz egiteko aukera izan dugu astelehenean.
A consecución da Selección de Euskadi foi, sen dúbida, un logro histórico. Pero se queda niso, para moitos vascos –eu tamén, porque son navarro– será o día máis escuro e triste. Despois de gozar da alegría e a calor dos primeiros días, volvamos á realidade.
De... [+]
Despois de tantos anos de loita por iso, 34 anos, precisamente, estamos moi contentos pola decisión que se tomou hai uns días, o 28 de decembro, día do Inocente, en Pamplona, na asemblea que organizou a Federación Internacional de Pelota Vasca. Porque ben, en diante teremos... [+]