En agosto o Estado español ha recibido os primeiros 9.000 millóns de Fondos Europeos de Recuperación. Acaba de adquirir así a primeira parte dos 69.500 millóns de euros esixidos polo Estado como transferencia. Para recibir estes primeiros fondos, o Estado tivo que cumprir 25 criterios que se reflectirán nos orzamentos. A formación profesional, a taxa de intercambios financeiros e a taxa dixital son algúns dos criterios previstos. O próximo ano, Madrid terá que pasar un estudo máis rigoroso para recibir os 12.000 millóns de fondos dispoñibles en forma de transferencias. De feito, a adquisición destes fondos requirirá de estritas reformas por parte do Estado, incluído o mercado de traballo.

Os beneficios do capítulo de transferencias son evidentes si compárase coa da área de préstamos, a diferenza destes últimos, que en principio non xeran custos financeiros, sen necesidade de devolución. Con todo, desde unha perspectiva máis ampla, as transferencias do Plan Europeo de Resiliencia e Recuperación deben ser canceladas, non son un mero agasallo.

En primeiro lugar, o diñeiro recadado é condicional, os Estados teñen requisitos exixentes para acceder a eles. Pero estes requisitos non teñen nada que ver co uso correcto do diñeiro público que sempre é axeitado, senón coas fortes medidas económicas. No marco do Semestre Europeo, o Goberno español comprométese a realizar reformas estruturais en pago de transferencias monetarias. Para as institucións da Unión Europea (UE) estas reformas non deben ter como obxectivo mellorar a progresividad do sistema tributario, prohibir as portas xiratorias ou eliminar paraísos fiscais, por exemplo. Os cambios estruturais mencionados non se atopan na axenda da Comisión Europea ou do Banco Central Europeo.

As políticas estruturais marcadas pola UE apuntan a un rumbo diferente. Entre eles destaca a concepción ortodoxa do mercado de traballo. As principais institucións europeas empéñanse en estreitar aínda máis as relacións laborais xa deterioradas co fin de aumentar a flexibilidade xeneralizada. Por suposto, a flexibilidade laboral enténdese desde o punto de vista oficial como un conxunto de prácticas que atenden ás necesidades de rendibilidade das empresas. Outra das reformas estruturais favorecidas polas institucións da Unión é a do sistema público de pensións, sempre baixo a escusa de garantir a súa sustentabilidade. Cabe destacar que neste ámbito existe un enorme lobby institucional en consonancia coa enorme capacidade de negocio que existe en torno ao envellecemento demográfico. E para culminar este negocio é imprescindible a externalización da administración e da actividade pública, deixando as súas actividades e prácticas en mans dos mercados e privatizándoas ao máximo.

Por último, en canto aos custos das transferencias, non son un agasallo, senón que acumulan débeda. Esta vez non son os gobernos os que se endebedan, senón a propia UE. A UE é a que recorre de forma común aos mercados de capitais para financiar os Fondos Europeos de Recuperación. Con todo, este diñeiro prestado por grandes bancos e entidades financeiras en condicións favorecedoras debe ser devolto a medida que se cumpran os prazos, pagando intereses e amortización do capital. Dado que o préstamo queda supeditado ao orzamento da UE, os pagos e reintegros de diñeiro deberán materializarse necesariamente no futuro a través das achegas dos gobernos a devandito orzamento.