As dúas noticias chegaron case ao mesmo tempo. Por unha banda, a transformación das Cunchas de Prata, premios ás mellores actrices e actrices que se entregan cada ano. A partir de agora outorgar dous premios: o premio á mellor interpretación sen discriminación sexual e o premio ao mellor actor do equipo. O Festival de Cine tamén quixo entrar na senda aberta por Berlinal e, a pesar de recoñecer que “non teñen certeza”, quixeron dar pasos para “axudar a construír unha sociedade máis igualitaria”.

Pero, doutra banda, tamén tomaron unha decisión que xerou moitas polémicas: Ratifícase na entrega do Premio San Sebastián ao actor Johnny Depp. Tras a suspensión de varios contratos que Hollywood mantiña con motivo da denuncia por violencia de xénero, o Zinemaldia foi condenado desde o movemento feminista por decidir seguir adiante co premio. A confrontación entre os partidos políticos tamén provocou o suceso, e queda por ver os pasos que se van a dar no futuro. A actriz denuncia que Hollywood está a sufrir un “boicot” mentres Europa o premia. Existen, sobre todo, asociacións e distincións entre a arte e a política. E o seu negocio de fondo.

Coas tripas mesturadas, o Zinemaldia deunos case toda a información sobre a súa programación. Maixabel compite na Sección Oficial, baseada nas vivencias de Maixabel Lasa, de Iciar Bollaín. No ano 2000 un grupo de ETA asasinou ao seu marido, Juan Mari Jauregi, gobernador civil de Gipuzkoa. A película retrata como, tras once anos de disparo, o ex membro de ETA vai pedir falar cara a cara coa muller.

Continuando coas películas producidas en Euskal Herria, a sección Zabaltegi-Tabakalera acollerá a curtametraxe Heltzear de Mikel Gurea. Tras a súa participación na sección Orizzonti do Festival de Cine de Venecia, poderemos velo nesta sección do Zinemaldia e no catálogo Kimuak. A película narra unha historia sobre a superación das propias fronteiras nun contexto de violencia política. Está situado en San Sebastián, no ano 2000, cando o conflito vasco aínda estaba en plena ebulición. Os protagonistas son Haizea Ouses, Mikel Arruti e Oier de Santiago. Sara (Haizea Ouses) é unha escaladora de 15 anos que se prepara para a ascensión máis dura da súa vida mentres escribe unha carta ao seu irmán non próximo.

No que se refire ao catálogo Kimuak, a edición deste ano está composta por oito curtametraxes, que serán un pase para a prensa anual dentro do Zinemaldia. Nela ofreceranse Azaletik azala, Aitor Gametxoren Berak baleki, Inner outer space (Espazo exterior interior) de Laida Lertxundi, Resonancias (Ecos) de Iñigo Aranburu, Trumones de Iker Maguregi, Ur azpian de Aitor Oñederra, Zeru Helblua de Lur Olaizola.

Tamén se proxectará a película da Escola de Cine Elías Querejeta de San Sebastián na sección Nest para estudantes de cine. Trátase da curtametraxe Podul de Piatrâ / Pont de Pedra, dirixido por Artur-Pol Camprubí, rodado na zona de Aragón. Na película, un farol que marca a fronteira dun pobo da Lista de Aragón acéndese pola noite. Angelica é unha muller romanesa que vive no pobo e, mentres traballa, descobre que un poldro está a nacer na cuadra. A loita do pequeno animal por librarse da lingua materna, a imaxe de ser pantasma e ser fronteirizo, atravesa á muller, onde non conseguirá desprenderse dela. O traballo de continuar con atención.

A todo o anterior sumaríase a sección Zinemira, escaparate das películas vascas.

Por certo, aproveito o artigo para escribir máis aló das nosas producións, películas que hai que ver noutros departamentos. A sección Nest acolle a película Ob scena da arxentina Pomba Orlandini, unha reflexión sobre a inclusión do control social na representación sexual. Orlandini recupera os textos académicos sobre sexualidade escritos por un psiquiatra en Cuba dos anos 80 e relaciónase coa pornografía actual. A valente obra gañou o premio do festival de cine arxentino BAŃAS e tráenos o aire das loitas de liberación.

En Horizontes Latinos, Noite de lume (Noite de Lume) de Tatiana Huezo é a que máis nos atraeu. Nela atoparemos unha historia amarga mesturada con maxia e realismo, que, pola contra, fálanos moito da nosa contorna. Nun pobo solitario, situado nas montañas mexicanas, as nenas cortan o pelo á maneira dos mozos e teñen agochos subterráneos. Ana e os seus dous mellores amigos ocupan as casas das persoas que se escaparon do pobo e disfrázanse de mulleres cando ninguén as ve. Viven nun universo de maxia e alegría intravascular, mentres as súas nais prepáranlles para fuxir de quen lles converten en escravos ou pantasmas. Pero un día, unha das mozas non chega a tempo ao agocho. Quedamos ansiosos por ver unha película que dura case dúas horas.

Para os directores de primeiro ou segunda longametraxe elíxese a sección New Directors. Neste caso centrámonos en Rusia, a película Lena Lanskihen Nich’xa / Unwanted (Non desexada). Esta é a sinopsis da película: Vika ten 14 anos e vive nunha pequena cidade da rexión rusa dos Urales, fóra da capital. No bosque recolle os froitos que crecen nos humidais e axuda á nai a vender estes froitos nun mercado rueiro. Gústanlle as clases de coreografía da escola. E ten un bebé, pero ninguén debería decatarse nunca diso. A falta de centralidade maternal e a relación non romántica xerounos unha gran curiosidade.

A obra de Jean-Gabriel Périot, xa coñecida para a sección de Zabaltegi-Tabakalera, volverá competir este ano nesta sección. En Retour à Reims / Retourning to Reims (volta a Reims), Périote fai unha libre adaptación da novela homónima de Didier Erbion. A través do material de arquivo, o director cóntanos unha historia íntima e política da clase traballadora francesa, que se estende desde principios dos anos 50 até os nosos días.

Por último, na sección Perlas, Lles intranquilles (O malestar) mirámonos de cerca. Nel retrátase a relación sentimental entre Leïla e Damien, dando lugar á presenza do trastorno bipolar no seo da relación. Trátase dunha reflexión sobre as expectativas e ofertas das relacións de parella.

Quixemos facer un avance do que vén con este repaso a través dos diferentes departamentos, por exemplo propor vías que van máis aló do Departamento Oficial. Quen queira dar cabida tanto ao cine vasco como ás películas que non se vexan nos cines comerciais, ten un papel desde o 17 ao 25 de setembro. Talvez xuntémonos nela. Adeus!