Menos mal á contracultura marxinal, si non, estariamos a falta de revistas literarias. De feito, Euskaltzaindia deixou de publicar Erlea en 2018. Ese mesmo ano paralizouse a revista 111 en papel da academia 111. Un ano despois, en 2019, publicouse o número 57 de Hegats, e de momento parece que a publicación está pousada pola Asociación de Escritores Vascos. Foise a abella, pero chegou Barnezomorro co fanzine Xangre.

O selo autogestionado publicou en 2019 o primeiro número de Xangre. Publicou a segunda edición en 2021. Sen sorpresas: a fanzine é cruzada polo punk.

As traducións dos traballos do Linton Kwesi Johnson jamaicar-británico e da Cinthya Genser proto-punk feminista poden lerse coma se fosen punkis. Doutra banda, Xangre, en lugar da EEUU e ao norte de Europa, lévanos ao sur global a través de reportaxes. En concreto, o rock underground peruano “subte” e a escena musical colombiana “punk medallo”. Ademais, do mesmo xeito que Cristina Morales, autora da novela punka Lectura fácil, 46 páxinas fotocopiadas dan paso ao son industrial británico do grupo musical Throbbing Gristle.

O fanzine consegue trasladar todo este ruído planetario a nós. A orixinal creación literaria en eúscaro e a entrevista a Edorta Jimenez fondean a Xangre en Euskal Herria. O cóctel non pode ser máis suxestivo. Por que non: cóctel literario molotov en eúscaro, de lado a centro.

Uns non poden conseguir 1.700 compradores, outros non poden superar as perdas económicas, queren vestirse coa cinta da normalidade e a imposibilidade de facelo revélanos unha e outra vez a anormalidad do centro vasco. Entre tantas normalizacións parece que hai que chegar a facer o que as institucións non poden facer, iso si, precario e radical. Na realidade mercantilizada que vivimos, menos á autogestión e á autoedición. Grazas ás fotocopiadoras, á filosofía “do it yourself” e ao activismo literario.