Liberdade, dereitos e outras plantas
Hai uns anos que trouxo a vella canción dos pescadores ás seguintes páxinas:
Pedimos a liberdade ao
señor Alcalde
deste pobo e viñemos
hoxe a alegrar á xente
Cando o escoitei por primeira vez, eu, o adolescente dos tempos escuros de Franco, pareceume un altofalante subversivo. Pero a liberdade era máis común: nos concellos obtíñase o permiso especial mediante o pago. Billete para ir de esmorga sen multas a pequenas horas. Nada que ver cos hábitos actuais: até as 24 da noite. Até mediados do século XX ampliouse a esixencia destes permisos nalgunhas localidades.
"Os dereitos son como plantas ou nenos pequenos, hai que coidalos todos os días, en caricia, porque pola contra se perden con facilidade"
Por tanto, a palabra sacra estaba bastante baixa. Levárono máis abaixo na lema que tanto éxito conseguiu nas últimas eleccións de Madrid. Convertémonos/Convertémosnos nun ídolo falso e vimos a moita xente venerando a el.
Escoitei nas noticias da televisión as declaracións dun mozo que participou nas festas de desfasamentos organizadas no Estado español ao finalizar a situación de alarma: “Os nosos avós e os nosos pais tamén foron parrandados de mozo. Nós tamén temos dereito”. O mozo necesitaba unha tese doutoral na historia.
Os dereitos das persoas ou grupos non están escritos no ceo en grandes letras luminosas, para que todos vexámolos e aceptemos a súa forza maior. Os dereitos son construcións culturais, históricas. A miúdo obtidos co traballo, o sacrificio e a xenerosidade de moitas persoas. Gañados por anos de prisión de Sarriegi ou falecementos absurdos. A propia democracia en todas as súas variantes é a creación cultural.
Os dereitos son como as plantas ou os nenos pequenos, hai que coidalos todos os días, en caricia, porque si non se perden con facilidade. Na era de pedra, o poderoso daba ao débil o queixo e dominábao, converténdoo nun criado. Exemplo do ocorrido coas mulleres. Seguen ocorrendo moi similares en moitos lugares do mundo. Tamén aquí, aínda que se faga de forma disimulada.
As persoas somos moi cambiantes, sobre todo cando o medo ou a vaidade invádenos, e en grandes bandos deixamos unha físgoa moi estreita ao pensamento intelixente. Por iso é moi fácil provocar un movemento espasmódico no que se amasa con fariña dos nosos defectos e chámase masa.
Cando os dirixentes da sociedade empezan a facelo, están a enganarse, están a converterse en pureros. Non merecen marcar o noso camiño, é demasiado arriscado. Hoxe quizais non nos deamos conta. Pero pasadomañá choraremos e entón acusaremos aos demais de culpa.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Non quero que a miña filla se disfrace de xitana nos caldereros. Non quero que os nenos xitanos da escola da miña filla gocen de xitanos nos caldereros. Porque ser xitano non é un disfrace. Porque ser xitano non é unha festa que se celebra unha vez ao ano, manchada de roupa... [+]
O camiño faise paso a paso, e hai un tempo aprendín que parece feito polo principio. Pero a xente tamén quere aprender a encher esa frase de contido. Só non podemos conseguir nada, quizá axiña que como comecemos. Incluso a gran afluencia de xente pode complicar a... [+]
Non actuou correctamente, había que tomar medidas, si non, non aprendemos. Ao parecer, non se daba conta do impacto do que fixera, seguía normal, ás veces cun aspecto máis feliz que os que lle rodeaban. Ademais, fala demasiado alto, iso non lle gusta a ninguén. Como as... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]
Profesor de Historia en homenaxe a un ex compañeiro que acaba de xubilarse. Bravo e máis bravo!
As leis educativas subliñan a importancia de fomentar o pensamento crítico no alumnado. Pero o claustro de profesores, nun tempo un espazo de debate de ideas e contraste de... [+]
A democracia liberal nos países occidentais parécese cada vez máis a unha democracia minimalista. O núcleo da definición sería que se respectan os cambios de goberno nas eleccións. A esta variante autoritaria, os politólogos Levitsky e Way chamárono autoritarismo... [+]
Mentres escribía esta columna, tiven que cambiar o tema, porque a miña atención se viu afectada polos aranceis de Trump. Necesitaredes poucas explicacións, é novo en todos os sitios, impuxo aos produtos chineses un 10% e aos produtos canadenses e mexicanos un 25%. O que... [+]
Esta cuña que o anuncio de substitución da bañeira por unha ducha en Euskadi Irratia anima xa ás obras no baño de casa. Anúnciase unha obra sinxela, un pequeno investimento e un gran cambio. Modificáronse as tendencias dos sanitarios nos aseos e estendeuse de forma oral a... [+]
Recollín o seu e-mail no portal da folga, no correo persoal. Ao principio pensei que era para dar a coñecer, como moitos outros, as posibilidades que temos ante a folga. Pero non, o e-mail recibido era o movemento político e comunicativo contra a folga.
Confesareivos que me... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
O día anterior, en Bilbao, reuninme cun amigo no bar Bira. Púxenme a pasear e dixen: “Claro, como es Giputxia, ja, ja”. E el subliñou que non era guipuscoano. Sen entendelo, continuei dicindo, “Ah! Non? Pero naciches en San Sebastián?”. “Si, nacín alí, pero eu... [+]