Un accidente de traballo provoca a morte doutro traballador. Desde principios de ano morreron dezaseis, datos do 12 de abril, e en 2020 foron 75 os falecidos. Unha casualidade inevitable concíbese como un destino, como unha mala sorte. As patronais falan dunha traxedia persoal e empresarial inaceptable, pero ao mesmo tempo subliñan que se vai reducindo o índice de accidentes laborais por cada mil traballadores, e todos contentos. Índices, porque somos números.

É coñecido que un traballador cun contrato eventual ten 1,7 posibilidades máis de accidente laboral que outro con contrato definitivo. Non é consecuencia da falta de experiencia laboral, senón do efecto directo das condicións laborais incorrectas. Este colectivo sofre unha menor baixa laboral por risco de non renovación do contrato de traballo. A isto hai que engadir que o risco de sufrir un accidente laboral é maior en empresas de entre 1 e 25 traballadores, tamaño habitual no noso tecido empresarial, no que a relación coa empresa é máis estreita. Neste caso, por erro do traballador.

Datos brutos. No País Vasco e Navarra no ano 2019 producíronse 46.585 accidentes de traballo, dos cales 308 foron moi graves. Os datos non inclúen moitas enfermidades laborais, cuxa aceptación depende das Mutuas ou do INSS do Reino de España. O exemplo máis acedo é o das vítimas do amianto, que na maioría dos casos teñen que acabar nos tribunais, moitas veces despois do falecemento do traballador.

Os riscos psicosociais son outro mundo. A obtención de estatísticas concretas é moi difícil, e ademais a súa afrontamiento é practicamente imposible, xa que se supón que as sobrecargas de traballo e a presión para producir máis son naturais. As empresas son responsables directos, aínda que o seu principal obxectivo é o beneficio (a través da extracción de plusvalía). Págannos por traballar, non por perder a saúde no traballo.

Bo, a Administración vai actuar para evitar este problema público. Para iso debería pór os medios necesarios para garantir a saúde laboral, utilizando o instrumento público existente para evitar os accidentes de traballo: A Inspección de Traballo é a súa ferramenta para garantir a saúde laboral. En calquera caso, cal é o esforzo que realiza neste campo?

En primeiro lugar, segundo os datos de 2020, na CAPV hai 33 inspectores activos; no caso de Bizkaia, os que poden levar a cabo labores de inspección son 15. Neste Territorio Histórico a cada auditor correspóndenlle 29.437 traballadores, cocientes que en Araba e Gipuzkoa son algo mellores pero que se mantén en cifras similares. En Bizkaia cada inspector está a cumprimentar 300 expedientes ao ano debido á gran cantidade de traballo. A Inspección de Traballo está bastante desestructurada e non hai alternativas materiais para ir á prevención nas empresas.

Comparemos a Inspección de Traballo da CAPV cos cocientes policiais. Por cada ertzaina hai 274 persoas, ou 199 si metemos aos axentes na ecuación. É evidente que é unha decisión política.

Desta maneira pódese entender a impunidade das empresas contra a saúde dos traballadores, as baixas asociadas a tantos mortos, accidentes e riscos psicosociais ano tras ano, xa que quen ten a función de vixiante (a Administración da CAPV) pasa. Isto ten un alto custo económico (entre outros custos non económicos, como a dignidade das persoas e a saúde mental), pero ese custo é invisible porque os traballadores pagamos do noso peto e da nosa saúde. En definitiva, esta situación é un exemplo de enésima loita de clase; sabemos a quen se despraza o goberno.