En xaneiro de 2021, a filósofa Barbara Stiegler publica un folleto na sección Tracts da editorial Gallimard: Da démocratie en pandémie, ou Da democracia en plena epidemia. Barbara Stiegler é profesora na Universidade de Bordeus e traballa con persoas de diferentes disciplinas. Este folleto foi escrito con colaboradores expertos en saúde pública, prácticas hospitalarias, lingüística, dereito público, filosofía política, filosofía das ciencias e historia política.

A tese desta biblioteca é que o COVID-19 non é unha pandemia, senón unha “sindemia”, porque quere dicir que a enfermidade se debe ás desigualdades sociais e á crise ecolóxica. Así, o COVID-19 non é terrible en si mesmo: é terrible porque nos mostra claramente até que punto o home e a sociedade van mal, tanto desde o punto de vista da saúde física como da saúde psicolóxica e da saúde intelectual.

Con todo, o COVID-19 pon de manifesto a extensión das enfermidades crónicas (hipertensión, obesidade, diabetes, enfermidades cardiovasculares, alento, cancro), tanto individuais como debilitadas moralmente polas condicións de traballo que nos incineran; a maior parte das persoas que se atopan en situación de precariedade mental, afectiva e material.
O que é máis, a sindemia COVID-19 permitiu mostrar á vista de todos o escaso coñecemento dos gobernantes, a pouca capacidade de adaptación e adaptación ao azar, a falta de enxeño, o seu desprezo cara á sociedade, as inclinacións que non pode ocultar a postura autoritaria que elixan.

En Bizkitarte non se aprecian grandes ondas de ondada nos bordos: A sociedade, baixo o mando das autoridades, está inmersa nunha guerra contra o COVID-19, coma se o covida fose unha pandemia. Recentemente, Emmanuel Macron impúxonos a cuarta derrota, preguntando pola teleeducación para os nosos nenos e nenas, e polo teletrabajo, para que, si non, fagamos avanzar sen interrupción o sistema económico mundial, con dicionarios e prácticas renovadas. Considerando o COVID-19 como sindemia, ao contrario, podemos advertir que a forma máis sostible de combater a praga sería cambiar de sistema económico e político, tal e como reivindicaron diversas asociacións e organizacións.

Pero ese cambio, cantos desexaría realmente? A responsabilidade de decidir aos responsables é un bo momento, e non actuar realmente en favor do cambio climático, da equidad social, da defensa dos dereitos fundamentais, etc. Fíxese que retos temos: deberiamos cambiar toda a nosa organización económica, redefinir os valores da cidadanía, establecer os meus coñecementos e volver aos estudos... e non podía dicir que este tipo de forza colectiva levaríanos á salvación.

A pregunta sería, por tanto, desexamos, con facilidade ou desesperación, un réxime autoritario? Ou queremos vivir en democracia, en democracia real, digo, co clima de debate fundamental que iso esixe, e en todos os niveis sociais? A capacidade para formular as preguntas axeitadas, o coñecemento real e a fixación das direccións só poden construírse en interacción, afirma Barbara Stiegler, non en autoritarismo banal e cego.

Este cuarto zócalo de casa pareceralle a Franco, como non podía ser doutra maneira, un novo paso nun interminable camiño de crucería. A ver si axúdanos, cada un, a ser máis claros do que queremos para nós e para a sociedade, á marxe de toda ideoloxía e práctica autoritaria.