Os airbags, os limpiaparabrisas, a xestión electrónica do motor, o computador interior que leva hoxe calquera coche, os sensores de aparcadoiro, o elevalunas das xanelas… todos levan microchips, a miúdo máis de 100. Tan baratos como os sofisticados, pero que hai que traer desde o outro extremo do mundo.

Estes semiconductores electrónicos, prefosta, están cada vez máis presentes nas cavidades de todos os artefactos constituídos por novas tecnoloxías, e no ano 2020 apareceron indicios da súa escaseza:Apple tivo que lanzar o seu último iPhone a prazos, non poder satisfacer a todos os que esperaban as novas consolas Xbox e PlayStation… Entre eles, os provedores de chips como Samsung e Qualcomm adiantaron que os encargos estaban incompletos. Para finais de ano o ‘txip idortea’ estendeuse á automoción e a prensa empezou a falar do perigo dun ‘chip Armagedon’.

O editor de temas tecnolóxicos da BBC, Leo Kelion, escribiu que “a pandemia COVID-19, como en moitos outros temas que hoxe están equivocados no mundo, ten parte da culpa”. O peche por coronavirus aumentou considerablemente a venda de artefactos electrónicos tanto para o traballo como para o lecer, pero coa outra man o inicio da pandemia afundiu as vendas de novos coches e a industria do automóbil eliminou as demandas de chips electrónicos xunto con todos os demais compoñentes.

Con todo, a finais do ano 2020 a demanda de coches volveuse a quentar máis rapidamente do esperado e cando a industria volveu pedir a peza, as cadeas de fabricación dos principais fabricantes de microchips estaban centradas noutros produtos: computador, televisión, ‘smartphone’… E, aínda por riba, coa velocidade que tomaron as infraestruturas 5G a demanda tamén aumentara. Á cabeza de todo iso, algúns expertos cren que até o verán de polo menos 2021 non se superará a escaseza de chips.

A produción destas pezas electrónicas baratas, que se converteron en habituais nos equipos cotiáns, ten tamén implicacións xeopolíticas, xa que moitas delas foron conscientes diso. Taiwan e Corea do Sur son os principais produtores do 83% dos chips dos procesadores e do 70% dos chips de memoria. Taiwan e Corea do Sur, produtores monopolistas de chips, son hoxe o principal TSMC Taiwan Semiconductor Manufacturing Company.

Outro 22% do mercado está en mans de EE UU e o 8% é de Europa. Europa renunciou facilmente á produción de semiconductores, pola súa baixo custo de rendemento para o fabricante, e agora hase visto que neles radica unha das grandes debilidades da industria europea, que nestes momentos condiciona de forma moi importante o automóbil, pero tamén toda unha economía que pretende ser pioneira na dixitalización.

Por outra banda, o liderado de Taiwan na produción desta compoñente clave da economía non fai senón aumentar o desexo de China de controlar estreitamente a illa. Taiwan toca a medio punto o corazón do nacionalismo chinés, pero ademais na súa economía cobra especial importancia a illa coas súas microchips. Expertos internacionais prevén en Taiwan o próximo choque violento entre Estados Unidos e China.

Por tanto, as sacudidas e os cambios provocados polo COVID-19, entre eles o salto na dixitalización da economía, serían suficientes para explicar a crise dos microchips. Pero tamén houbo outro factor: A gran seca que vive Taiwan nos últimos anos. Que ten para ver a falta de auga con microchips de silicio seco?

Onde foron os tifones?

Kurt Cobb é un xornalista especializado en enerxía e materias primas que escribiu no blog Resource Insights:“Poucos pensaban que un día Taiwan podía faltar auga para a súa industria”. A illa de Taiwan, no Pacífico, atópase no Trópico de Cancro e recibe 2.500 litros de auga ao ano, moitos deles traídos até agora por tifones que viaxaban tres veces ao ano. Pero en 2020 non lles chegou un só tifón. Un científico explica que as altas presións situadas entre o Pacífico e o sueste asiático han formado unha barreira ao redor de Taiwan, desviando os tifones cara a Xapón e Corea do Sur. Prevén que para finais de século cheguen, de media, a metade dos tifones dos que se dispón até agora.

Esta seca actual ha golpeado aos campesiños de Taiwan, moitos deles non poden regar campos e hortas. Pero a industria dos semiconductores electrónicos tamén está sen auga suficiente. Segundo a organización chinesa China Water Risk, a subministración de auga é fundamental para esta industria. Os semiconductores constrúense sobre obleas de silicio, en capas, lavadas en todo momento con auga ultrapura, UPW nas súas siglas en inglés. Para ter 1.000 litros deste UPW, que debe ser miles de veces máis puro que a auga da billa, necesítanse entre 400 e 1.600 litros de auga de billa.

A execución dunha oblea típica de 30 cm de Silicio composta por circuítos require 6-600 UPW de auga. Por tanto, unha fábrica de 40.000 obleas ao mes pode gastar nun só día todo a auga que necesita un pobo de 60.000 habitantes nun ano.

Por certo, a industria microchip é tan intensiva en consumo de enerxía como en auga. Nos cálculos de China Water Risk, unha soa fábrica pode tragar entre 30 e 50 Megawatts de electricidade suficiente para satisfacer unha pequena cidade.

É certo que esta industria tamén mellorou na xestión da auga por necesidades, reutilizando o mesmo auga, etc. Pero Kurt Cobbe comentou que a axencia Bloomberg, que apenas ten nada de ecoloxista, deu o dato de que nos semiconductor mundial Taiwan Semiconductor Manufacturing Company consome nun só día 156.000 toneladas de auga, o 10% do total de auga da rexión que ten o principal aroma.

Taiwan foi capaz de producir chips a prezos e calidade sen competencia e foi subcontratado aos taiwanes por compañías líderes mundiais en novas tecnoloxías e electrónica. Agora, con todo, os quebradizos de cabeza que utiliza a automoción en Occidente demostraron a debilidade da cadea global afeita funcionar ‘just-in-estafe’.O sistema funciona, si... ata que se detén.

“A aridez de Taiwan –di Kurt Cobbek– mostra o que pode ocorrer cando varios riscos se unen: o cambio climático, a concentración da industria vital nun espazo gráfico, a subcontratación, as tensións internacionais e a debilidade das cadeas de subministración”.