Que significan as ferramentas que combinan linguaxe e tecnoloxía, especialmente entre as persoas que traballan no ámbito da cultura vasca. Desde sempre. Recentemente, os tradutores automáticos son os encargados de podar os recunchos. De feito, son frecuentes as denuncias, menosprezando estas ferramentas e presentándoas en certo xeito como inimigas da forza en favor do eúscaro, e o tema alimenta as conversacións entre amigos e profesionais. Acúsaselles de difundir sen protocolo, sen garantías de calidade, de ser substitutos dos creadores en eúscaro, de ser diglosi frendly que nos enviarán ao paro, de crear textos malos e frechas de corte erdal. É dicir, son armas de destrución masivas.

Pero, podemos os vascos renunciar ao que teñen todas as demais linguas? Non nos merece a pena que nos toquemos con todos eses avances? Ao ser o eúscaro un idioma pequeno, a tecnoloxía esperta medos, polo que sería mellor preocuparnos das actitudes.

Porque, en paralelo, aínda que non nos damos conta como emisores de información, como receptores nos veñen ben os tradutores, de calquera lingua, á hora de evitar intermediarios e de dispor de información de primeira man, recollemos uns contidos directamente desde a fonte e convennos. De aí, que desexemos polo noso, o que no caso dos demais apreciamos, que desexemos ao mundo a nosa comprensión, que nós entendamos o mundo na forma que desexamos.

As inquietudes tecnolóxicas xa existiron. En cada época escoitei e vivido esas angustias eu tamén: “Haberá alumnos online, as voces automáticas lendo consignas e os programas corrixindo a obra”. En Bizkitarte, até hoxe, non me quitaron traballo, polo menos as ferramentas, e nunca ouvín que o alumno de eúscaro opte por esa opción e que sexa frutífero. Como sei, non houbo nin moito menos, serios, que se confiaron unicamente e plenamente neste tipo de instrumentos de tradución.

Representarannos mañá nos nosos traballos? Para quen ten a tradución, non creo que sexa unha boa noticia, non podo negar, pero os profesores imos sobrevivir. De feito, a parte non lingüística, a subjetividad e a cultura da lingua, dificilmente pode dominar o computador. A elección dunha palabra fronte á outra é realizada polo suxeito. A delicadeza dos contextos e das metas é un tema directo. Será sempre máis permanente a creación nunha lingua ou a recreación da lingua de destino. Quen queira integrarse en Euskal Herria, terá que integrarse na comunidade e, de súpeto ou tarde, chegará a aprender a lingua, xa que perdería tempo nas traducións, non entendería a fondo o mesmo, perdería refinamiento e escaparía boa parte do contexto sustut, como son as referencias da comunidade, a moda, o pasado, as formas de relacionarse.

En todo caso, o problema é que alí onde as comunidades non son o suficientemente compactas, nas zonas semi-euskaldunes, como se vai a exercer unha presión social importante de mantemento onde a necesidade de aprender euskera é tan escasa? Para dicir Garbiki, aquí fálase en eúscaro unha persoa con conciencia e vontade política, porque pola contra non hai nada que nos estimule. Si no futuro, se non o cambia, dáselle unha ferramenta de calidade ao que é o xerme para aprender euskera, por que se vai a ir hoxe á escola?

En calquera caso, traerán un cambio e teremos que superar a resistencia reflicte, o retroceso, o terror, para conquistarnos, para ser do noso servizo, bo e favorable.