Non podemos saber si estamos na segunda onda ou na terceira que xa empezou. Si, con todo, desde o inicio da pandemia non foron poucos os mortos en Euskal Herria, que a xestión da COVID-19 foi nefasta e que necesitamos sistemas de saúde e coidados públicos e fortes. O COVID-19 non fixo máis que profundar no sistema heteropatriarcal capitalista, xa en crise, acelerando os efectos das opresiones estruturais, polo que debemos falar máis de sinceridade que de pandemia.

O sistema sanitario foi levado ao colapso, os servizos sociais privatizáronse totalmente e a vixilancia converteuse nunha mercadoría buxán. Cando non se utiliza para facer negocio –en condicións de explotación e escravitude máis brutais–, o sistema sométese gratuitamente aos coidados, que levan a cabo nos fogares, as mulleres*.

Nos últimos meses tiven a oportunidade de compartir un espazo presencial e colectivo en Portugalete cos familiares de traballadores e residentes dun centro residencial de persoas maiores. Dura como brillante. Enfróntase a dous colectivos traumatizados que viviron situacións extremas –falecidas–. Traballadores/as sen recoñecemento nun sector feminizado que puxeron en perigo os seus corpos e as súas vidas; e familiares nun residente totalmente illado que lles cortaron radicalmente as súas relacións sociais e afectivas.

Cargas de traballo dos traballadores, cocientes excesivos, falta de medidas de protección nos comezos, medos. Preocupación, illamento social e físico dos residentes e os seus familiares, falta de atención de calidade, mortes noutras residencias, medos. Tiveron que pasar moitas horas de conversación para, nesta traumática situación, deixar de reprochar aos demais as súas vivencias e levantar a cabeza para abrirlles a vista.

Nun futuro próximo teremos que pedir estudos e responsabilidades, tamén políticas, sobre o que sucedeu nas residencias de maiores. Para pór no camiño de investigar, recoñecer e reparar vivir. Non podemos esquecer os mortos que nos esconderon en Sestao. Non podemos esquecer que a Deputación Foral de Bizkaia facilitou datos, ocultados, xestións realizadas e beneficios económicos nas súas sedes.

Traballadores e familiares comezan a organizar as súas residencias por residencias. Nestes diálogos colectivos, chegándose ás reivindicacións comúns: a necesidade de recoñecer a familiares e residentes como suxeitos, reducir os cocientes de traballadoras e traballadores residentes, contratar máis persoal para a atención de calidade e unha nova normativa para atender as necesidades de coidados actuais que derroga o decreto 126/2019 sobre residencias de persoas maiores da CAPV, a pesar dos altos cocientes. Rompamos estas loitas na folga do 4 de marzo, apoiándonos na rúa, e deamos pasos para construír un sistema de coidados público e comunitario, xogámonos vidas.