Aínda que se ouza un pouco, aínda parece que non se arraigou na sociedade, pero vostede dio claro: “A obesidade é política”. Por que? Nestes
tempos nos que o machismo de esquerdas está a consolidarse, parece que o único que é político é o capitalismo, e todas as demais loitas, como o antiracismo e o feminismo, están supeditadas ao capitalismo. O único que consegue este subarraigo é reforzar a homogeneización da clase traballadora. Hai que romper esta homogenización, si non queremos que o control dos movementos da esquerda quede en mans dos homes brancos da esquerda. Por tanto, si, a obesidade é política. A concepción maioritaria da sociedade determina cal é o corpo directo ou normal, en beneficio do patriarcado, o capitalismo e o racismo: o corpo debe ser, entre outras moitas cousas, heterosexual e branco, tamén delgado, belo e funcional. Aí entra o activismo de lodi, rompendo a normalidade deses corpos, para crear unha identidade antipatriarcal e anticapitalista desde os nosos corpos, desde un corpo enfermo, feo e non produtivo. Magda Piñeiro loitando pola saúde, a moral e a estética gordofóbica que lle chamou tripartito.
Nun momento no que nos chegan continuamente mensaxes que din que hai que amarse a si mesmo, dixo que é case imposible si é gordo. Onde chocan as dúas ideas?
Estamos no século XXI, na era do móbil e da imaxe; no imperio do selfi. Neste contexto, o corpo groso é un corpo erróneo: é un corpo que fracasou no proxecto de delgadez. É dicir, “ama a túa mente” é a trampa do sistema. Como che vas a namorar si todo o ámbito médico, familiar, afectivo sexual diche que o teu corpo é incorrecto? Amar a un mesmo é importante, sen dúbida, pero para os máis gordos é necesario loitar e cambiar de maneira colectiva e organizada esa mensaxe de que o noso corpo é incorrecto. Ao sistema non se lle pode enfrontar un só. Non conseguirás a felicidade comprando unha cunca de be happy, tomando ansiolíticos e continuando traballando.
En busca do corpo ideal, moitas mulleres viven nos pesadelos das dietas interminables, profundando na idea de “eu non son isto, e estarei cando teño menos X quilos”. Que hai detrás diso?
“A delgadez trae a felicidade”. O sistema desenvolveu promesas insosteible como esta. Dietas milagrosas (perder 20 quilos en 5 minutos), facer crer que os alimentos que se producen moi lonxe de Euskal Herria son máis saudables que os de aquí, deportes que se nos presentan en inglés (Crossfit, body-building, fitness cardio). Aos gordos prodúcennos unha especie de disforia: sentimos estranxeiros na nosa cabeza e tendemos a relacionarnos co corpo delgado ideal do futuro en lugar de identificarnos co corpo groso. Esta idea de futuro delgado determina todo o noso presente. Si agora fago deporte e como limpo, estou contento de estar ben no camiño do futuro eu, pero se me poño no camiño contrario, sentirei a culpa. Esa perfección do futuro, por suposto, non é alcanzable, pero daremos toda a vida por conseguilo. Por que? Porque non se trata da delgadez, senón do control social dos nosos corpos. A mercadoría non é delgadez, iso queda en segundo plano. O que están a xurdir é a vontade de domar ás mulleres.
O heteropatriarcado estableceu o control sobre os corpos das mulleres, e o sistema capitalista tamén soubo facerse un oco entre os máis gordos: A XXL mostra ás mulleres “con normalidade” nos medios de comunicación, na publicidade, entre outros.
A cuestión é que o capitalismo cada vez ten máis capacidade para crear produtos concretos, e nos últimos anos viron unha oportunidade nos corpos máis grosos. Así mesmo, establécese que os participantes neste mercado serán minoritarios no acceso aos mesmos. Esta minoría entra na categoría de “boa espesa” e terá que cumprir mellor que unha muller delgada os mandatos da feminidade: maquillaxe, depilación, roupa fina, é dicir , serán curvys, non masas amorfas como os demais. Con iso faise unha distinción entre as clases de obesidade: as boas gordas vs as malas. Son bos os que seguirán satisfacendo as necesidades do capitalismo. Non van romper a norma, senón que a van a estender. A divulgación da norma outorga aos obesos un certo privilexio individual, que lles fai sentirse parte do sistema. “Ti podes salvarche aínda que sexa gordo” é a nova promesa. Pero o obxectivo non pode ser formar parte do grupo hexemónico, senón romper a norma que xera a mesma hexemonía.
Vostede reivindicou o “Activismo de Lodi” para reverter a situación: reverdecer repróchelos que historicamente foron insultos e identificalos como obesos. Estamos ante un novo empoderamiento?
A min dáme medo dicilo. Diría que estamos en tempos de despoderamiento. É dicir, a gordofobia ten forza: as agresións directas, a exclusión do ámbito da saúde, laboral, sexual e afectiva, a invisibilidad cultural e as sentenzas morais polo incumprimento da orde de autocuidado seguen vixentes e creo que van ser máis co tempo.
Poño como exemplo a época da pandemia: cando todos estivemos confinados en casa, a xente estaba máis preocupada por non engordar que polos recortes en dereitos e sanidade. É dicir, o sistema activa diversos mecanismos para adaptar a gordofobia a todos os tempos. Fortalecerase cada vez máis.
Fronte a iso é necesario un forte, colectivo e organizado activismo de lodi. O activismo de lodi é empoderamiento, pero entendido como resistencia. É dicir, si non houbese gordofobia non habería activismo de lodi. O activismo de lodi pódese situar en moitos sitios, pero eu enténdoo xunto co transfeminismo anticapitalista, porque é necesario articular de forma unitaria as políticas dos corpos marxinais para enfrontarnos ao heteropatriarcado racista capitalista gordo.
En casa está incluído un recuncho co que sentiremos connosco, un espazo que nos abrace ao cansazo da noite, ese espazo no que sentiremos liberados do pranto, un fogar que nos conectará coa tenrura, que nos acompañe en soidade. Con todo, moitas das vidas en movemento non... [+]