Moyra Davey (1958) é fotógrafa, escritora e cineasta. O Museo Artium dedica unha exposición individual ao artista canadense, un proxecto de estilo, pero significativo, que reúne obras realizadas desde mediados dos anos 80 até a actualidade. A apertura da mostra tivo que ser atrasada de xuño a outubro debido á crise sanitaria e é a primeira vez que as obras de Davey preséntanse nun museo público europeo. En 2017 presentou o ensaio visual Walking with Nandita (andando con Nandita) na documentación de Kassel e as súas obras forman parte das coleccións MoMA e Tate London, entre outras. Con todo, valeu a pena esperar para mergullarse no universo de Davey porque o fixo máis arduo e apetecible.

A formulación da exposición é sinxelo: unha preciosa serie de fotografías impresas en branco e negro ao principio, un conxunto de postais fotográficas salpicando a sala por todas partes, e seis audiovisuais dirixidos por Davey conforman o núcleo do proxecto. Pero todas elas están intimamente ligadas a unha á outra. O can negro Rosie, o fillo de Moyra e os seus amigos, ou a nova irmá do artista de look totalmente dos anos oitenta, preséntansenos nas seguintes películas: unhas veces en fotos parecidas e outras en carne e óso. Ao mesmo tempo, ao entrar na exposición, observaremos a voz de Moyra flotando no aire, e esa presenza acompañaranos durante toda a visita.

Sempre me atraeu a arte postal, o movemento artístico que busca enviar traballos a pequena escala a través do servizo de correo. Moyra tamén inicia esta acción recollendo e dobrando as fotografías que forman unha serie ata que a fotografía toma forma de carta. Escribe o nome do destinatario, pega os selos correspondentes e envíaos por correo, xeralmente aos seus colaboradores e achegados. Despois dun tempo, recompila as fotografías e preséntaas como pezas artísticas, os pregos, engúrralas e as idas e vindas dos quilómetros nótanse no papel. Ao longo da exposición atoparémonos con diferentes grupos de fotografías, algunhas delas realizadas con fotogramas de películas como a serie Notes on Blue Mailer (Notas sobre o Blue Mailer), unha selección de fotografías postais enviadas a vinte traballadores e colaboradores de Artium.

Moyra Davey créao da súa biografía e da súa intimidade. A pesar do que se pode intuír nas fotos, nas súas películas o universo de Davey ábresenos por completo. O seu apartamento é a localización dos audiovisuais que realiza, e o paso dunha película a outra fai que o espazo sexa cada vez máis coñecido: a cama xunto á xanela, ás veces desfeita; o inodoro con azulexos brancos; a cociña pequena e o frigorífico cuberto de debuxos e notas; os retratos das súas irmás novas pegados na parede con cintas azuis; a chea de libros cunha potente capa de po, os cables abertos a man. A casa converteuse nun estudo.

Como filósofos peripatéticos, Moyra pasa dun dormitorio a outro, coa gravadora na man e absorto no seu monólogo, sen deterse. Na voz auto-reflexiva de off ten unha fluidez verbal constante, xeralmente con seguridade, de cando en vez con incerteza. Debemos prestar tanta atención ás accións sutís pero simbólicas que realiza: íspese diante da cámara e queda tombada ao carón da cama coas follas manuscritas ao redor, como facía Chantan Akerman en Je A túa Il Elle (Nin Zu Bera Bera) (1975). Na mesma cama comerá a comida que lle trouxeron en forma de take away, compulsivamente, co mesmo ímpeto con que Akerman comía cucharadas de azucre. As referencias ao cineasta belga en Hemlock Forest (Hemlock Basoa) (2016) de Davey son constantes, como cando introduce escenas do metro de News from Home (As noticias de casa). A filósofa Mary Wollstonecraft, mesturará fragmentos e reflexións escritos por Virginia Wolf, Margerite Duras ou Susan Sontag con outros feitos da súa vida en películas que poderiamos cualificar como un vídeo-ensaio feminista. Son, por tanto, moitas as palabras doutros autores que atopan o seu lugar nas obras do artista e que se esconden no seu arquivo vivo. A citada película, xunto con Lles Goddesses (Jainkosak) (2011) e Wedding Loop (O lazo do matrimonio) (2017), produce un tríptico que se proxecta no Festival de San Sebastián.

Notes on Blue (Notas sobre o azul) (2015) pon o foco na cegueira e parte do documental Blue (O azul) (1993), realizado polo artista inglés Derek Jarman. A película realizouse mentres Jarman quedaba cego, cunha imaxe fixa de cor azul de tonalidade de klein durante 79 minutos. Moyra tamén viviu na súa pel un episodio de cegueira, e tomando en conta a película de Jarman e os testemuños e escritos de José Luís Borges ou Sylvia Plath, creou esta película íntima chea de referencias de coches.

Trátase dunha exposición que hai que visitar máis dunha vez, xa que se necesita tempo para poder ver todos os audiovisuais. Coma se fósemos ao cine, cada vez que nos acheguemos a unha película –I confess (Confésoo) (2019), por exemplo, o seu último traballo–, e se lle vemos con toda a nosa atención, estou convencido de que sairemos do museo axitados e estimulados. É un auténtico pracer poder ver este tipo de propostas nas nosas mans.