Que música escoitades? preguntamos aos alumnos con impaciencia. A maioría reggaetona e trap, uns poucos rock ou punk.

Escoitades música en eúscaro? Moi poucos. Observan as letras? Non demasiado. As sesións de formación regrada ofrecémolas dentro do programa “Escritores en centros educativos” da Asociación de Escritores Vascos aos alumnos de 3º e 4º da ESO e de Bacharelato. Porque queriamos demostrar unha suposición, unha sospeita, unha intuición que viñamos falando desde hai anos entre nós, que na transmisión da cultura vasca estaba a producirse unha brecha tanto na educación regrada como na non regrada, no ámbito familiar ou doméstico. Preguntados polas sesións que ofrecemos aos alumnos durante este seis anos, confirmamos que realmente está moi preto de ser así. Non temos

non realizamos enquisas nin cualitativas nin cuantitativas, non analizamos os centros. Aos alumnos e alumnas, en todas as sesións puidemos comprobar que non escoitan música en eúscaro. O que nós compartimos con eles é unha canción xurdida da interacción entre escritores e músicos. O obxectivo é sinxelo: facer a nosa achega á brecha da transmisión desde o que amamos, desde o que vivimos, desde o que coñecemos. Poderiamos buscar máis fíos ás sesións, unha delas para coser a historia. Propómoslles unha nova maneira de coñecer a historia de Euskal Herria a través da canción xurdida da interacción entre escritores e músicos. O historiador ou xornalista traballa con datos obxectivos, demostrables. Non pode mentir, non pode inventalo. O creador non ten esa regra. O creador pode combinar reflexións e sensacións sen mostrar documentos de arquivo algún. Pode expresar o que un feito histórico afectoulle emocionalmente, por exemplo, nun poema, por exemplo, nunha serie de versos. Isto permítenos ampliar as preguntas sobre a función da canción. Por exemplo, cal é a función da canción? Cal foi o valor da canción até agora e cal é hoxe? Que cambiou? Para que cantamos? Para que cantamos en público? Por que cantamos xuntos? Até que punto fainos o que cantamos, até que punto construímos o que somos, a nosa identidade, do que cantamos? Até que punto inflúen na nosa condición de euskaldunes? Evidentemente, 50 minutos non son suficientes para que os alumnos interioricen tantas palabras, tantas melodías, tantos conceptos abstractos e na maioría dos casos incultos. 50 minutos non son suficientes para entender a dimensión simbólica, afectiva e política da canción xurdida da interacción entre escritores e músicos. Ao longo de todo o curso, de forma permanente, queremos transmitir a paixón por escribir estratexicamente en eúscaro, por cantar en eúscaro, por crear en eúscaro. E sabemos como conseguilo.