O documental Sicko, de Michael Moore, sacudiume. Inquietoume desde o principio, cando aquel raparigo, cunha agulla e un fío na man, tivo que facer de cirurxián para coser o corte que tiña na perna. Posteriormente, nun accidente de tráfico, o home cortouse o dedo pulgar e o dedo do anel. Os longos, 60.000 dólares; os outros, 12.000. Era preciso elixir cal dos dous debía ser. E o meu corazón refalló.

Entón, a voz en off determinou que este documental non se refería aos 50 millóns de persoas que non tiñan seguro de saúde, senón aos 250 millóns que pagaban si tiñan un seguro en Estados Unidos e que, con todo, non recibían atención.

Era 2007. Aquí o ataque facíase máis patente. Vén de lonxe, desde que a Lei Xeral de Sanidade de 1986 permitiuno. A continuación, o informe Abril de 1991, a lei de 1997 (co PNV), etc. Ano 2007, en Madrid, a febre privatizadora de Agirre agudízase e empeora a saúde pública, baixo o mantra da inmensa colaboración público-privada.

A continuación, a crise de 2008 e a escusa dos recortes en Bruxelas e Madrid. Antes de darse conta, 2020. E pandemia. E facendo fronte á sanidade pública anémica e aos profesionais esgotados. Démonos conta da importancia que ten a sanidade pública. A xente aplaudiu desde as xanelas. Mentres se entreteña neste folclore, non hai responsabilidade. E dixéronnos que debiamos chamalos heroes, porque non esixir nada é a idiosincrasia dos heroes.

A sanidade privada ha irrompido agora con forza, coa intención de dar o último golpe de estocada. E aprendemos moitas cousas a través dos anuncios multiplicados:

1. Imos poder utilizar os mellores hospitais. Non sabía que existise un ranking dese tipo. Nin sequera os hospitais privados están nos primeiros postos deste ranking. Coñezo outros rankings, como o que a Federación para a Defensa da Saúde Pública publicou en 2019 coas comunidades máis privatizadoras. A CAV ocupa o posto 5, tras Madrid, Cataluña e Illas, mentres que Navarra ocupa o posto 10. Parece que o PNV é un “mellor” xestor, mesmo despois de todos os gobernos de UPN.

2º Que nos atenderán por teléfono. Para a telemedicina flemón ou conjuntivitis quizá si. Pero até aquí. Iso tamén nolo demostrou a pandemia. Pero iso é o fundamental: os seguros de saúde non queren enfermos, senón xente nova e sa que pode ser atendida a través de Skype. Ademais...

3. Si a túa vida é sa, rebaixaranche. Isto de ter o anzol de conseguir máis clientes pronto se converte en castigo. Si non fas X ao día, si estás gordo, fumas, tes antecedentes de cancro e sobre todo si es vello, curmás máis caras e menos coberturas.

Si, esta serie estaba a cinco ou seis minutos do final. Despois de todas as probas caras que House prometía na serie en busca de enfermidades raras, que pasaba? Cando os pacientes, a pesar de ter un seguro, non podían pagar as súas facturas extras, que futuro tiña? Que pasaba cando tiñan que recoñecer o fracaso económico por non ir ao cárcere?

E non digas que aquí non pasaría o mesmo. A organización de consumidores OCU alertou de que un 24% das pólizas deixaron á vista a xente que paga. Un de cada catro policías. E iso o ano pasado, na fase de captación de clientes. Porque a sanidade privada non pretende formar xente, senón facer diñeiro. Detrás están a banca, os fondos de investimento e as multinacionais, e os mesmos accionistas. Si a estes dálles igual botar á xente da casa, non deixarlles morrer de fame.