A artista Mabi Revolta (Bilbao, 1967) presentou o seu novo traballo, Akromatico, no que retomou todo acontecer naquela histórica partida. Partido inmortal na exposición. O xadrez, un xogo que se agrupa en diferentes normas e movementos, nesta ocasión converteuno no eixo central para estruturar e presentar o seu traballo, repensando o sistema binario e acromático do xadrez. A exposición que se poderá visitar en Azkuna ZENTROA de Bilbao ten como obxectivo mostrar a traxectoria artística do artista bilbaíno. Un camiño de case 30 anos, no que se cruzan e entrelazan diversas disciplinas: películas, coreografías, traxes, apuntamentos, fotografías e esculturas, todas únense nesta intensa e intelixente exposición tecida pola historiadora e comisaria Susana Blas.

O xogo foi o tema sobre o que Mabi Revolta traballou a miúdo, e neste sentido desenvolveu o seu corpus artístico. Nesta ocasión mergullouse no universo do xadrez, ben como metáfora social, ben como espazo para a reflexión sobre a linguaxe, ben como xogo de guerra, ben como escusa para cuestionar a convención e a norma. Podemos dicir que colle o taboleiro de xadrez e sacode todas as pezas.

Empecemos co partido.

“Apertura do xogo: A apertura cobre as primeiras xogadas do partido. A partir da posición inicial, analiza as posibilidades de cada bando para guiar as súas pezas”

Natureza morta con perlas negras dános a benvida á exposición. Situado na entrada da sala, é unha revisita ao traballo realizado no ano 2002. Nel atoparemos centos de obxectos cubertos de laca negra brillante, como froitas, verduras, formas xeométricas e utensilios domésticos, sobre un gran tablado. Trátase dunha obra de gran tamaño que evoca os antigos bodegóns.

“Medio xogo. Nese momento, os dous bandos, que xa desenvolveron as súas pezas, entran no máis alto nivel de conflito”

É interesante e encomiable como se resolveu o deseño espacial da sala nesta exposición. Por exemplo, no muro branco que dá acceso á sala perforáronse catro cadrados nos que se colocaron tres maniquíes con elegancia. É un xesto que funciona perfectamente. Neste primeiro espazo, Revolta presentou o seu último proxecto, o Acromático, un universo propio e próspero que parte dun partido inmortal. No centro do espazo atopamos un taboleiro de xadrez brillante formado por 64 casas, nas que, de pé e en tamaño humano, atópanse a dama e o rei dun bando e nas casas do outro bando, unicamente o rei e o castelo. Estas pezas, con todo, visten roupas cheas de cores vivas e asinadas por Ibai Labega. Trátase de pezas de xadrez particulares que mostran un cromatismo intenso afastándose do típico branco e negro e que tamén se poden ver a través de prototipos máis pequenos feitos a man.

Nótase que o artista leva anos traballando neste tema. Ao carón do taboleiro de xadrez atoparemos numerosos apuntamentos nos que Revolta recolle reflexións, entrevistas e imaxes sobre o xadrez en diferentes épocas co obxectivo de compartir co público diversas manifestacións do cine, a arte, a filosofía e a literatura. Aquí pódense atopar citas e curiosidades interesantes, desde Lolita de Nabokov até algunhas pasaxes de Blade Runner.

Pasamos polo seguinte acceso e en diagonal atopamos unha pantalla xigante que corta o espazo en dous. A película está dirixida por Revolta e conta con dúas obras sincronizadas, da mesma duración e con bandas sonoras de Mursego e Itziar Madariaga. Por unha banda, móstrase a coreografía medida dos bailaríns que encarnan as pezas de xadrez que vimos na aula anterior. Son pezas que, a través de pasos coreográficos e elegantes, marcan diferentes movementos ao longo da táboa, imitando os movementos que se deron naquela partida inmortal.

A segunda película resucitou ao artista Marcel Duchamp e vémoslle xogar o mesmo partido de xadrez, competindo contra si mesmo. É sabido que este artista das vangardas tivo unha gran afección polo xadrez, xa que en 1923 dixo que deixaría a arte para dedicarse ao xadrez, xa que o consideraba un exercicio máis intelectual que a arte. A Federación Francesa de Xadrez concedeulle o título de Mestre de Xadrez en 1933 e o título de Mestre de Xadrez no V Congreso Nacional de Xadrez de Francia. Tamén foi elixido membro do equipo francés para a Olimpíada de Xadrez. Un ano antes escribiu o manual L’opposition et cáseslles conjuguées sont réconciliées tendo en conta o final dos partidos. A sombra de Duchamp está presente neste medio xogo.

“Fin de partido. Ten poucas pezas. É outra fase de partida e a técnica é fundamental”

Ao final da partida, ofrécesenos a posibilidade de realizar unha retrospectiva na produción artística de Revolta a través da Liña do Tempo. Nela reafírmase o traballo realizado durante todos estes anos polo artista galardoado co Premio Gure Artea 2016. Algúns destes traballos foron expostos na exposición que tivo en Artium en 2015. Gustoume o sistema que seguiron para clasificar traballos de distintas épocas e disciplinas. De novo, inmersos na metáfora do xadrez, tiveron en conta as catro formas ou épocas de xogo: romántico, científico, hipermoderno e dinámico. A través deste xesto rápido, evidenciaron a construción do discurso do artista e uniron os seus procesos creativos coas diferentes etapas da historia do xadrez, nunha fermosa obra de coser.

Para o que ten curiosidade, a vitoria en 1851 foi para Adolf Anderssen.