O espectáculo, creado e dirixido por Carlos Rodríguez e Asun Lasarte, conta coa dirección musical de Alberto Lizarralde. Piano, gamba viola, voz: Sorkunde Idigoras. Guitarra, violín, mandolina, coros: Arkaitz Miner. Saxo barítono e soprano: Josetxo Silguero. Nyckelharp, violín, coros: Xabi Zeberio. Cantantes: Beñat Axiary e Lide Hernando. Danza: Amaia Elizaran.

A sesión abriraa a bailarina Elizaran, que tamén a pechará, coa compañía de músicos. Ofreceunos arcos tan elegantes como a bóveda de San Telmo, mesturando movementos pausados e espasmos. Crece ao ritmo da música, chegando a imaxinar a subida da árbore. No fondo pódese ver a Árbore de Gernika, pero máis aló da árbore Elizaran ofreceunos as mans máis abertas, redondeadas con elegancia.

Toda a banda pasou das músicas máis ambientes á primeira versión, Gora Euskera! ofrecéndoa nun magnífico zortziko. Nun momento no que estamos a importar velas modernas de todo o mundo, ofreceron un ritmo danzante e frenético cunha longa tradición na nosa contorna.

Xa sabemos que non vimos a un simple acto de homenaxe a Iparragirre. Miner fará atmosferas con guitarras distorsionadas, Silgero moverá co seu saxo cordas de piano, Idigoras co seu viola sacará baixos e Zeberio garantirá un toque máis tradicional. Entre os músicos, as melodías de Silgeiro sobresaen por encima do resto, enchendo a sala con forza e beleza. Pero para que Silgeiro tivese esta liberdade, os outros tres tiveron que ser fundamentados. Sutís e finos.

Xa se sabía de antemán que a improvisación salvaxe e moderada de Axiary conmoveríanos nas voces. A tradición vasca e o compás da vangarda é a de Donapaleu, e aínda que a súa aceptación é menor do que debería, demostrouse que ten un nivel esaxerado.

Xunto a el, Lide Hernando, a máis nova dos músicos, xogou un papel difícil xunto aos xigantes. A forza da súa voz é coñecida no grupo Liher, pero esta escena é moi diferente. Pois, como sempre, deixounos a boca chea. Axiary chega a deixarse pequeno nunha peza tan conmovedora como a que me dixeron os civís. Cada sesión será diferente, pero aquí non se pode facer mellor.

En caso de pór un oco ao acto, este foi o formato. A idade media sitúase ao redor do sesenta anos, non moi coherente coa renovación estética e musical da proposta. Haberá máis sesións, e quizá así sexa máis fácil chegar a outro tipo de público. É un fermoso intento de proxectar o pasado no futuro. Lembrando aos remeiros de Oteiza: mirando cara atrás para avanzar.

Fotos de Morgancrea: