En concreto, por que e desde cando teñen fixado o Black Friday ou o Venres Negro en Estados Unidos, non está claro. Iso si, o Thanksgiving ou Día de Acción de Grazas está asociado á gran festa, que cada ano ten lugar ao día seguinte do último xoves de novembro. En 1951 aparece a denominación de Black Friday para representar exactamente o que moitos obreiros tomaron ao día seguinte do Thanksgiving para os seus maiores. En 1961, con todo, utilizárono para referirse a outros fenómenos como a volta de cada un ao día seguinte do Seminario Familiar ou o uso do día de descanso para comprar agasallos de Nadal. As tendas comezaron a propor rebaixas na década de 1970, aumentando ano a ano o fenómeno até o punto extremo actual.

Nos últimos anos tamén se está consolidando que miles e miles de euskaldunes aproveitan os atractivos descontos que se propuxeron en internet ou nos comercios. Por suposto, e grazas, do mesmo xeito que en Estados Unidos, a sociedade capitalista de consumo, acuñada polo Venres Negro, viuse limitada por moitas destas persoas, baseadas en razóns sociais, económicas e ecolóxicas para o boicot.
Pero se miramos a véspera dese venres, Thanksgiving e o seu mañá vólvense aínda máis denunciables. “O Día de Acción de Grazas é un día moi complicado para moitas familias amerindias; o contrario non pode ser cando se coñecen historias reais e falsas sobre os primeiros encontros entre colonos e autóctonos”. Son palabras da autora Lyla June, que foi publicada no Museo Campo Lugar de Plimoth, en Massachusetts.

Este museo narra a chegada da colonia de Plymouth, a segunda colonia situada no territorio chamado América, sendo a primeira Jamestown. Para entender o Día de Acción de Grazas temos que retroceder 400 anos: Baséase nunha comida xigantesca celebrada en 1621, segundo a Historia oficial hexemónica e branca, un alegre apólogo entre os autóctonos e os colonos, símbolo de fraternidad e solidariedade. A historia é fermosa: Os colonos derrubados en 1620 non eran bos cazadores, nin sabedores labradores, nin bos pescadores. Desta maneira, a fame apropiouse de moitos, a metade dos que se achegaron ás cifras oficiais. O ano seguinte, os habitantes de Wampanoag cruzaron e grazas aos coñecementos e consellos que recibiron, sobreviviron e adaptáronse a el. Thanksgiving supostamente foi o momento de dar as grazas por todo.

Este é a mensaxe que traspasaron ano tras ano, decenios e ao final, séculos tras século, e que hoxe en día segue sendo o símbolo dunha boa convivencia para a maioría. Dentro da tradición, o Día de Acción de Grazas está enraizado en todas as casas. O menú tamén depende deste relato: como na época, o pavo fanzado –xa sexa na Casa Branca ou na vivenda pecha do barrio pobre, en todos eles o pavo amolado–.

A reportaxe Derrière a fête de famille de Thanksgiving se cache l’un deas pires génodes de l’Histoire (“Un dos xenocidios máis sanguentos da historia gárdase na festa familiar Thanksgiving”) reescribe detalladamente o acontecemento de 400 anos de alta.

O recordo dunha masacre

Un “mito federativo”, segundo o autor da reportaxe Matthieu García. “Símbolo de compartir e de unidade nacional, este recordo é un insulto aos descendentes dos amerindios; estamos nun esaxerado eloxio da masacre de Pequot que non mencionan os libros das escolas”. Precisamente, esta festa de tres días, aínda que a houbo, non se repetiu. Con todo, a decisión oficial de marcar o día e repetilo todos os anos, foi tomada en 1637 polos colonos.

Que ocorreu na masacre do Pequot aquel 26 de maio de 1637? Despois de que o capitán John Mason dese a orde de rodear o pobo, os colonos e os seus aliados incendiaron o pobo e deron morte aos sobreviventes. En total, entre 600 e 700 meses segundo os historiadores. O día sacro dos autóctonos transformouse nunha sanguenta matanza para festexar o baile do millo verde. Desde o outono de 1636 vivíase un ambiente de guerra entre os colonos ingleses e os seus Pequots, que lles permitían resistir a colonización dos corpos e as terras. Ao día seguinte da matanza, o gobernador da colonia na bahía de Massachusetts sinalou o Día de Thanskgiving ou Acción de Grazas. “A partir de hoxe celebraremos o Día de Acción de Grazas para agradecer a Deus a eliminación de 700 homes, mulleres e nenos”.

“Reflexiona sobre a que che dedicas o Holandés de Thanksgiving” republicoflakotah.com publica na web Cooking the History Books: The Thanksgiving Massacre (“Cociñar Libros de historia: Reportaxe “Thanksgiving sarraskia”. Había uns 8.000 Pequots antes da chegada dos colonos, e quince anos despois eran 1.500, despois de que a maioría das enfermidades traídas polos europeos morrese. Case todos os que quedaban foron asasinados nesa matanza de 1637. “É moi importante dar a coñecer esta verdade, porque o Día de Acción de Grazas, que ten gran importancia na vida dos americanos, baséase en moitas mentiras”, sinalou Lyla June.

A United American Indians of New England é unha estrutura de activistas autóctonos que en 1970 declarou o Día do Duelo e desde entón, é un día para lembrar o xenocidio padecido, un momento clave no proceso de curación e curación. Porque se eles non o fan, ninguén o fará. Proba diso é que o Día do Duelo fixouse fai 50 anos. O 350 aniversarios do desembarco de colonos que se celebrou ese ano foi censurado polo discurso do autóctono Kari Wamsutta Frank James. En resposta, o último xoves de novembro foi bautizado como Día de Duelo. Queren que sexa un día para centrarse na verdade, o recoñecemento e a reparación.

Pero é tan arraigada a tradición desta gran comida familiar, que tamén se celebra entre os autóctonos. Neste sentido, máis que o boicot, Nephi Craig, o famoso cociñeiro autóctono Thanksgiving, está a propor un camiño para celebrar de forma decolonial o Thanksgiving: cociñar cos seus beneficios indíxenas. Tamén recomenda agradecer as paisaxes e as terras fértiles/fértiis que temos grazas aos nosos antepasados e lembrar que “se pode construír un camiño cara á paz cociñando e comendo”. Mirar á dor aos ollos e dar un paso máis na curación decolonial. E para ti os europeos temos unha razón máis para darlle as costas ao Venres Negro.