Lembraremos a Emmanuel Macron como presidente que pisou a liberdade de prensa para controlar a palabra. Un exemplo diso é a proposta de lei que se votou no Parlamento francés: a prohibición de difundir “de mala fe” as imaxes de abusos policiais para os xornalistas; a obrigación de ter unha carta de prensa para cubrir as manifestacións; e a detención tras dar o mandato de desaloxo, será un delito para o xornalista.

Con todo, non é o único ataque de Macron contra a lei de 1881 que garante a liberdade de prensa. A esfera dos medios de comunicación cambiou, tal e como advirte o estadístico de Eric Stemmel e tamén no ámbito dos medios de comunicación: os propietarios de medios de comunicación, até hai pouco interesados no xornalismo, están agora en mans dos oligarcas. Isto ten consecuencias, até a configuración dunha esfera política que debería ser elixida democraticamente.

Stemmelen analizou detalladamente a traxectoria de Macron a partir de 2012 –é dicir, desde que aos 34 anos de entón era o vicesecretario descoñecido do presidente, François Hollande– até a investidura de presidente de 2017. O resultado é o libro Opération Macron (Operación Macron), que por desgraza –pero sen ningunha casualidade– apenas conta nos medios de comunicación. É interesante ver como un mozo ao que ninguén coñecía consegue o escano do presidente francés en tan pouco tempo. Analizouse detalladamente o elemento inevitable: o seguimento dos medios de comunicación.

Un número e un: Desde xaneiro de 2015 até xaneiro de 2017, as prensas Libération, L´Obs, Le Monde e L´Express publicaron máis de 8.000 artigos citando a Macron e elaboraron portadas de decenas de medios de comunicación –prensa rosa, economía e prensa xeral, de todos–. Oficialmente non era candidato. O número de artigos que sumaban os candidatos potenciais de esquerda, Jean-Luc Mélenchon, Arnaud Montebourg e Benoît Hamon, superaba ao tres. “Ao principio abriuse unha bonita lenda, en verdade, inchada de mentiras”, segundo Stemmel. Dicíase e escribíase de todo; iso si, poucas críticas e moitas flores: “Resurrección”, “modernidade”, “vento fresco”, “romántico”, “filósofo” – “anti-sistema” pero ao mesmo tempo “banqueiro para Rothschild”, sen medo ao contraditorio–.

É necesario desllevar o Soa destes artigos ao mapa máis xeral dos medios de comunicación. Os medios de comunicación franceses son moi escasos: o 90% da prensa está en mans de dez oligarcas e a tendencia é a mesma no sector da televisión e rádioa. Algúns nomes? Bernard Arnault, a cuarta persoa máis rica do mundo, cunha riqueza de 76 billóns de dólares, Patrick Drahi cunha fortuna de 7,1 billóns de dólares e Vincent Bolloré cunha fortuna de 5,7 billóns de euros, a decimoséptima máis rica de Francia. Coma se os planetas fosen aliñados, o tres son grandes amigos de Macron.

Medios de comunicación, millonarios e Macron, man a man

Foi a política un trato amistoso? Probablemente. En 2012, Hollande enfadouse cos oligarcas para gravar máis aos máis ricos. Non tardaron en divisar ao mozo Macron, que acababa de entrar no goberno e que formaba parte dunha rede de amigos composta polas súas ideas ultra-liberais e adiñeiradas: “Eu coñezo a un: Emmanuel Macron; temos que axudar”, dixo Arnault, segundo explica o escritor Marc Endeweld, –Le Grand Manipulateur: lles réseaux secrets de Macron (O gran manipulador: É autor do libro As redes secretas de Macron). Coñecemos a sucesión: a disolución do sector público e do Estado de Providencia en xeral e a política fiscal en favor dos máis ricos.

Pero o feito de que os propietarios dos medios de comunicación sexan amigos non quere dicir que poidan controlar a casa por completo. Macron ten dificultades con esta realidade. O 24 de xullo de 2018 concluíu claramente nunha declaración pública sobre o xornalismo: “Xa non hai xornalismo que busque a verdade” e “temos o poder mediático que quere ser poder xudicial”. Parece que ten razón, porque non nos limitamos á verdade do presidente que quere controlalo todo e porque a necesidade do xornalismo de investigación é fundamental nun momento no que os intereses económicos e políticos están tan mesturados.

Paso a paso, atacando a liberdade de prensa

Macron tamén é o presidente de CDJM, que creou o Consello de Deontología e Mediación dos Medios de Comunicación, e iso quere dicir moito. Aínda que oficialmente se dixo que é unha “estrutura independente de autorregulación”, o ano pasado xurdiu a petición do Goberno para facer fronte á desconfianza dos cidadáns ante os medios de comunicación. Un “zepo” como se dixo nunha carta asinada por varios medios de comunicación. Entre os asinantes figuran L’Express, Le Figaro, Franceinfo TV, Le Point, TF1, ou outros, é dicir, aqueles que están en mans dos seus amigos oligarcas. Porque é un mundo entre propietarios e xornalistas e estes últimos están vinculados á liberdade de prensa.

“A creación do CDJM sitúase nun contexto no que se acende a alarma vermella. Ademais das declaracións contra a prensa de moitos responsables políticos, temos dúas leis que pasaron desde a votación de Emmanuel Macron, que son a variante da lei de 1881 que garante a liberdade de prensa e a liberdade de información á cidadanía”, lese na declaración. Por unha banda, Macron permite a un maxistrado concluír que unha información dos xornalistas en tempos de votación é “falsa”, sen ningún procedemento: a censura, en certo xeito. Doutra banda, tamén en 2019 promulgouse unha lei que é un gran obstáculo para o xornalismo de investigación, unha medida moi dura contra os lanceur d´alerte ou os informantes internos: desde entón se prohibe por lei a obtención de documentos ou o que sexa sen autorización. Con todo, a lei de 1881 outorgaba aos medios de comunicación o dereito de manter a fonte en segredo. A isto sumábase o rexistro que o medio independente Mediapart sufriu en febreiro do ano pasado. “O desvío autoritario de Macron” denunciou Mediaparte na rolda de prensa do día seguinte.

Co apoio do Parlamento Vasco, a proposta de lei “Seguridade Xeral” chegará en xaneiro ao Senado. Mentres tanto, continúan as manifestacións dos cidadáns, así como os abusos policiais que se están producindo no país. Iso din os xornalistas.