Entre tanto, Xabier Bastida é un afeccionado de Azkoitia a Zarautz, e aproveitamos un deses días para charlar nunha das súas terrazas cando aínda non dera a orde de pechar bares na CAV. O verán é o final, o sol golpea con forza e en metade da entrevista propón moverse a outra mesa da contorna: preferiblemente na sombra. A do anonimato tampouco ten grandes voltas. Simplemente está máis cómodo. Empezou a facer cancións en casa e aos poucos foi subindo a Soundcloud, e para cando se deu conta, xa compuxo un disco. Con todo, a palabra “músico” é demasiado pomposa, prefiro “produtor”. Abaunz é o cuarto apelido, o primeiro do seu amama e, aínda que lle gusta o son da palabra, aproveitou o seu nome artístico para facerlle un pequeno xesto.

Comezaches a facer cancións ao redor de 2010. Como lembra aquela época?

Naquela época escoitaba moito electrónica e deime conta de que case todos eses músicos producían cancións por computador. Ao saber que na escola de música organizouse un curso de Cubase, apuntámonos un da cuadrilla e eu. Pero non era o que buscaba: o programa traballábase mirando os instrumentos, tocando coa guitarra e gravando. Eu quería producir directamente desde o computador, utilizando complementos, teclado de lengüeta, etc. Pouco despois decateime de que Amsia, DJ de Azkoitia e produtor de música, impartía outro curso sobre Ableton. “Isto é meu”, pensei, e así foi. Logo seguín estudando pola miña conta, a través dos tutoriales de Youtube. Tecnicamente non son moi exixente, pero arránxomas.

No disco pódense atopar ecos de todo tipo. Xa ten trazas de Black Metal, pero tamén hai unha electrónica escura. Crea atmosferas pesadas procedentes de diferentes fontes. Como chegaches a ese son?

Trato de ser fiel ás miñas intuicións porque si tratas de imitar a linguaxe doutra persoa sempre seguirache. El farao mellor. Eu trato de atopar novos sons. Si consígoo, é outra cousa. Cal é o meu “factor favorable”? Que escoitei música de todas clases. É verdade, aí están os ecos do metal, cando era pequeno non ouvía máis que: Sepultura, Biohazard, Slayer, Pantera, Metallica, Bruxaría... Entón dei un brinco de hip-hop e todo: Def Jux, Griffi, Madlib, J Dilla... Tamén haberá xente máis experta en electrónica que eu. Eu, pola contra, son unha mestura de todos eses estilos mencionados, e nesa linguaxe tento ser real.

Linche que queres escapar do son artificial. Que queres dicir con iso?

Non me refiro ao son en si mesmo, porque a min gústame moito o son “maquina”. Eu mesturo sons diferentes, e neses casos hai risco de que esa mestura non sexa crible. Gustaríame evitalo: confundir as cousas por pura confusión, en busca de certa “rareza”. Non me interesa unha mestura gratuíta sen coherencia estética que che leva a un resultado forzado inevitablemente. Quero fuxir diso, custe o que custe.

Atopáchesche moitas veces nese transo?

Non o creas. É certo que me custa dar por terminadas as cancións. Moitas veces, si estou encadeado a algo, podo estar a traballar e a miña cabeza ponse en marcha: “Nesa canción teño que facer isto”. Pero logo empezas a materializar esa idea e non funciona. Outras veces chego a crear algúns fragmentos por casualidade. Despois de dar por finalizada algo, tamén me dá voltas a cabeza, “si moldease isto ou o outro”, pero en xeral síntome a gusto. O criterio do tempo adoita ser o máis firme: acabar algo demasiado rápido pode resultar perigoso, mentres que si sobrevive dous meses despois, é un bo sinal.

Publicáchelo coa discográfica Jollies de Brooklyn (EEUU). Como xurdiu esta oportunidade?

Todo sucedeu en Soundcloud. A verdade é que aí hai un mundo. A pasada década foi especialmente potente en Soundcloud, onde moitos dos músicos máis coñecidos na actualidade, como Post Malone ou Lil Uzi Vert, comezaron. Tamén se crearon as apostas máis innovadoras en electrónica. Eu seguía aí, subía as miñas cancións… e de súpeto, os de Jollies escribíronme unha mensaxe, que lles gustou o meu material e a ver si podía mandar algo. Inclineime na súa canle e non atopei máis que unha casete, unha colección que coincidía bastante co que eu facía. Parecéronme de fiar e seguín andando. Si calquera outro mo propuxo, si antollábaseme digno de confianza, díxolle que si. Alégrome de que a alguén lle guste o que fago, pero non me dedico a enviar os traballos ás discográficas. De cando en vez saquei algún CD-R para amigos, pero sen pretensións.

Chamaches ao disco para escoitar o son da respiración na escuridade. Un título que recolla ben o espírito da obra.

Terminei o disco en novembro do ano pasado. Debía enviarllo aos de Jollies, pero non tiña título. Así, unha noite de inverno, ao volver do café co meu capucha sentado no camiño, deime conta de que ouvía máis claramente que nunca o rumor da miña respiración. "Isto é!", ocorréuseme. Pero até entón non tiña ningún título. Coas cancións pasa o mesmo: Chámolles “o primeiro”, “o segundo”, “o terceiro”, até o final.

Estás máis cómoda no código dos sons que na palabra.

Iso é. Eu non dei nunca importancia ás palabras, salvo o hip-hop. Ao escoitar a Dut ou a Ana, por exemplo –por citar dous con boas letras–, non me deteño nas palabras. E cando tiven que crear as miñas propias palabras, deime conta de que non sinto cómodo no campo da poética. Tento cantar como falo. Refírome ao cotián. Algunha vez fixen improvisacións automáticas para o primeiro bosquexo. Cando comecei a compor estas improvisacións para a versión definitiva, parecíame que era un verdadeiro amolo. Por fin terminei de escribir unha segunda versión, utilizando ao máximo esas letras improvisadas. Así cheguei onde gustábame.

A última canción do disco é un remix de Akauzazte –Hegoekira Begira–, que conta tamén coa voz de Anari. A música de Azkoitia é unha maneira de recoñecer a influencia do microclima?

Eu estou orgulloso da escena local. Logo é difícil falar de microclima. Seguro que a presenza de Matadeixe foi a causa de algo. Eu fun un mero espectador, non participei nas asembleas. Iso si, en cada concerto. Sempre hei flipado coa canción de Akauzazte, e si, hai unha homenaxe aos músicos de Azkoitia. Como en pelota, se fixésemos o campionato de música entre pobos, Azkoitia sería un rival duro [rindo].

Antes mencionou o mundo de Soundcloud. Notas escenas fóra dos altofalantes principais? Que artistas da contorna sentes próximos?

As redes sempre están presentes. Mencionaríache os de Eclectic Reactions Records de Bilbao, os de Crystal Mine… e tamén os artistas soltos: Síntoo máis próximo a Telmo Trenor, o azpeitiarra Paezur, Rrucculla, Mark Luva e o seu selo Sweat Taste, ou o rapeador bilbaíno Elsso Rodríguez. Tamén me gusta o rock: Lisabö, Akauzazte, Anakrosis, Killerkume, Borrokan ou Puro odio, o grupo de hardcore que recentemente coñecemos. Os azkoitiarras Soma Cult tamén me parecen interesantes, fan rock psicodélico. A obra conxunta de Erkizia, Elena Setién e Grande days tamén ten boa pinta. E entre os DJs están Katza, Balza, Atodamadre, DJ Mikel de Hondarribia… Mitificamos un pouco a escena dos 90, pero hoxe en día hai cousas interesantes. Un tipo de música electrónica, por exemplo, arraigouse aquí recentemente. Antes había house, progressive ou techno, pero a electrónica máis minoritaria apenas se escoitou aquí ata que se puxeron en marcha iniciativas como o Paralelo ou o Oreka. Ultimamente, noto que a electrónica está unha pouco parada. Agora todo é música urbana: trap, etc. E non coñezo música urbana interesante en eúscaro.

Ningunha?

O trap en eúscaro que coñezo é o de Wazemank. No País Vasco, os que trapa con enerxía son os fillos e fillas dos inmigrantes. Os mozos, de entre 18 e 20 anos, están a facer cousas boas na zona de Bilbao. Nickzzy ou The Poing, por exemplo. En Youtube, ademais, conseguen cifras moi superiores ás da maioría dos equipos vascos que se colocan na súa mocidade. Son bastante “comerciais”, fáciles de pór na radio, pero ninguén as menciona en ningún sitio. Porque cantan en castelán? Será por iso? Belako canta en inglés e métense nas portas. Por que ocorre o contrario con estas persoas? Ensínannos onde vivimos. Parécenos que somos de progreen, pero temos moito por facer.

Que plans hai en diante?

Estou a facer algo, pero non quero adiantar demasiado. Creo que a partir de agora eu sacarei os meus traballos. Gustaríame publicar un vinilo, si é posible. Neste disco tomei un carreiro, e estou cómodo nese camiño. Seguro que haberá algo máis que tirar, pero non teño présa. Quero seguir facendo o que quero.