Ao comezo do novo ano, é costume revisar sucesos pasados no pasado. Nesta época de dominio de catástrofes, desesperacións ou colapsos, acordarémonos, por tanto, dun empeoramento da situación socio-económica da xente humilde; dun empeoramento das condicións de traballo en todos os ámbitos; dun avance do quecemento climático e a contaminación; da persistencia do extremismo político, do terrorismo, da violencia física ou moral, da fraude e da corrupción duns cantos pobos dispersos e multitudinarios. Despois deste tipo de repasos, como non ver o futuro que comeza co novo ano tan escuro como terrible? En nome de que fe opta “feliz ano novo”? Quen ama ao próximo? Con que esperanza vaise a crer que a paz, o amor, o respecto, a cortesía e o respecto á terra van empezar a triunfar nos doce meses seguintes?

Con todo, non hai elección: si non queremos estar no fondo do río, temos que seguir adiante, temos que atarnos a algo. Cada cal fará o que considere necesario, meténdose en toda clase de combates directos. Eu traballarei en asociacións, no traballo, en casa e na miña cabeza, no campo da lingua e da imaxinación. En fin, teño a tirria de seguir o camiño da literatura, máis que nunca. A literatura, algo insignificante e trufable para os francos, que se establece como “lecer” nos currículos vitae. A verdade definitiva ou inculta. Pero pode facer que se grete o ímpeto capaz de mantelo vivo.

Durante moito tempo enfrontáronse a literatura, a imaxinación, a ficción, a virtualidad e o traballo, a razón, a realidade e a actualidade. Os primeiros podían escapar do mundo, os segundos eran as claves para facer que o mundo se volvese. Pero, seguramente, esta separación levounos ao apuro. Non dubido que si fixésemos máis espazo á literatura, á imaxinación e á libre invención na sociedade, sentiriamos melloras. Creo que os amantes da literatura, os imaginadores e os inventores están influenciados pola sociedade dunha maneira positiva e forte.

Desta maneira, creo que é imprescindible que na educación fagamos un amplo espazo á literatura e á fluidez imaxinativa que permite, desde a primeira infancia até a universidade. No número 31 da revista Hazi Hezi, o escritor Jesus Mari Olaizola Txiliku publicou a seguinte nota: “Non é que se le menos, senón que se len menos os contos. Hoxe en día na televisión hai programas de mil cores para nenos, películas, non digas en internet, etc. Os nenos de hoxe en día teñen á súa disposición outros estímulos da imaxinación, ademais de libros. Os primeiros contos eran moi importantes porque eran os principais estímulos da imaxinación. Hoxe en día están aí pero eu diría que son de segunda”. Eu mesmo probo que na escola os mozos teñen pouca imaxinación, que a maior parte das veces escriben sen proporlles ningunha solución, con guerras sen sentido nin extravíos.

A imaxinación que se adquire a través da literatura é verbal. É o universo que as palabras fomentan explícita ou implicitamente como un xogo simbólico, necesario para relacionarse co mundo real. Imos, pois, a ler ou escribir contos, poemas e novelas, a analizalos xuntos para que nos iluminen o novo ano.