A invitación foi realizada polo Observatorio de Dereitos Lingüísticos Harro! A plataforma LGBTI, Euskal Herriko Bilgune Feminista e ongi Etorri Errefuxiatuak. Querían que ese día fose un fito. Así nolo comunicou Agurne Gaubeka, recentemente nomeada directora: “Até agora reivindicamos os dereitos lingüísticos en soidade, ou polo menos só, e consideramos que é un momento para dar un paso, que cando falamos dos dereitos humanos fálese tamén dos dereitos lingüísticos e que o Observatorio asuma outros dereitos humanos”.

Máis aló da foto do 10 de decembro que? O Observatorio está en marcha e seguirá en contacto cos axentes do movemento popular. Queren achegarlles o tema dos dereitos lingüísticos e falar das medidas e compromisos que as asociacións poden adoptar no ámbito interno. O 10 de decembro deste ano traballarase para que se reúnan máis axentes. Por exemplo, gustaríalles unirse a asociacións relacionadas coa diversidade funcional.

Máis excluídos os dereitos lingüísticos?

O tres axentes responderon afirmativamente á invitación. Preguntamos a Gaubeka si é fácil facer alianzas e conseguir que outros colectivos reivindiquen os dereitos lingüísticos, e respondeunos que non, que moitos non se atreven a sumarse á reivindicación ‘quero vivir en eúscaro’: “Moita xente cre que si defende os dereitos lingüísticos móllase demasiado politicamente. Algunhas persoas, grupos políticos e institucións teñen claros os dereitos a favor do racismo, o feminismo e o movemento LGBTI, pero os dereitos lingüísticos non son para eles un dereito fundamental. É política para eles, é política no sentido negativo”.

Atopáronse con asociacións que teñen moi ben traballado o seu discurso e teñen problemas para situarse nas reivindicacións doutros axentes, pon obstáculos ou son un reto para eles. Nas asociacións atópanse individuos dispostos a integrarse nos dereitos lingüísticos, pero é máis difícil que o grupo dea pasos. Non todo é imposible, con todo, Gaubeka destacou a relación que existe entre o feminismo e a actividade cultural en eúscaro. Fíxoselles fácil unirse a Bilgune Feminista, xa que este movemento xa percorreu un camiño na reivindicación dos dereitos lingüísticos. A partir dun exemplo concreto, referiuse á figura do rumoreo que se utiliza nas reunións e en diferentes eventos. Esta figura permite que as sesións internas e as externas realícense en eúscaro, mentres que quen non a entendan están acompañados por alguén que lle fai unha tradución ao oído.

Necesidade de enfrontarse a un mesmo inimigo

Orgulloso! O membro da plataforma, Ibai Fresnedo, cre que se está consolidando a tendencia de facer alianzas, e ademais de contar coa súa opinión, tamén o perciben na plataforma LGBTI. Representan a súa plataforma en plena relación cos dereitos humanos e senten cómodos na reivindicación dos dereitos lingüísticos. Non hai dous anos que se creou a plataforma, pero xa en dúas ocasións participaron en accións concretas con outros axentes. O 21 de setembro, o sector da metalurgia manifestouse polas rúas da capital biscaíña. Pola mañá a plataforma participou na súa manifestación e pola tarde a plataforma e os traballadores do metal manifestáronse baixo a lema Harro ez dá €uropride. O pasado 10 de decembro, Día Internacional dos Dereitos Humanos, uniuse ao tres axentes que mencionamos. A folga xeral levará a cabo o 30 de xaneiro, baixo a lema Por un traballo, unhas pensións e unha vida digna.

Fresnedo cre que son necesarias alianzas se se quere facer fronte ao capitalismo, o colonialismo e o patriarcado: “Cada asociación terá que analizar que é o que nos une. Cada un vai seguir na súa loita, pero como pobo temos que ter unha visión máis ampla. Temos que aproveitar os puntos de encontro”.

Un mito que é un obstáculo para fomentar a convivencia

Mikel Álvarez é membro da plataforma ongi Etorri Errefuxiatuak. Díxonos que sentían a necesidade de participar en algo así como a comparecencia no Día dos Dereitos Humanos: “Si falamos dos dereitos humanos, debemos actuar sen jerarquizarlos, tanto no que se refire aos dereitos lingüísticos, como aos dereitos das persoas migrantes e aos dereitos sociais. A progresión dos dereitos humanos non ten sentido”. Coa comparecencia querían romper un mito de que tanto os migrantes como moitos dos nados cren que o eúscaro dificulta a construción da convivencia. A comparecencia do catro pareceulles unha boa oportunidade para superar a contradición.

Álvarez, pola súa banda, ten a mesma sensación que Gaubeka, xa que conectar coas reivindicacións que non son propias non é tan fácil. Ongi Etorri Errefuxiatuak é unha plataforma plural, hai xente de moi diversas orixes, xente con moitas visións políticas e sociais: “Unha cousa é participar nun acto como o do 10 de decembro e outra é levar á práctica esas reivindicacións no día a día”. Recoñece que teñen moito traballo por facer, pero cre que ese paso foi ben tomado dentro de casa, é dicir, o eúscaro non é unha dificultade, senón un elemento positivo.

Álvarez relaciona con facilidade os dereitos lingüísticos e os dereitos das persoas migrantes, a plataforma aborda o tema da migración, pero tamén a diversidade cultural. “Si apostamos pola diversidade cultural, o eúscaro ten unha importancia especial”.

Gaubeka dixo que deron un pequeno comezo, que o Observatorio ten moitas ganas de abrir o camiño. Establecer alianzas e trasladar os dereitos lingüísticos á primeira liña.