Pero podemos pensar que os problemas financeiros e climáticos acabarán cunha produción estreitamente ligada aos intereses políticos e militares? A industria atómica está construída na súa totalidade sobre as bases dun ‘silencio nuclear’, a memoria dos movementos que ao final enfrontaron á nuclear, como demostra a loita contra a central de Lemoiz do País Vasco, moi descoñecida en Francia”. Que A Parisienne Liberée (LPL) quedou curta en: Non só en Francia, senón tamén no País Vasco, as xeracións novas descoñecen a batalla de Lemoiz e moitos máis maiores preferirían esquecela, en definitiva, por unha convivencia con máis pacificación antiterrorista.

O xornalista, poeta e cantante parisiense de orixe Fleur, residente hoxe en Iparralde, relatou a Radio Kultura que levaba varios anos cantando no cabaret e que na época do lehendakari Sarkozy decidiu mergullar as cancións na actualidade política. Ao crear as súas cancións utilizaba moitos títulos de Le Parisien Liberei (Parisien Askatua), polo que acabou adaptando o seu nome artístico. LPL é coñecida polos seus videoclips que escribe, canta e produce sobre temas de actualidade en colaboración coa súa parella Mecoso. Algúns vascos de Hegoalde coñecerán a L’Injustice d’Altsasu (Inxustiza de Altsasu), que tamén leva subtítulos en eúscaro.

Le nucléaire, c’est fini ofreceu 52 dos seus 230 páxinas á sección Lemoiz et le pays non nucleaire (Lemoiz e o país non nuclear). A partir da historia da central de Lemoiz e dos materiais publicados –e hoxe descartados– sobre aquela loita de 1970 e 1980, a LPL debuxará as liñas mestras dunha gran crise que os mozos vascos terían que coñecer na súa totalidade, a historia do monstro fosilizado que radica en Basordas: No marco do último Plan Enerxético de Franco, hoxe o País Vasco contaba con catro centrais (Lemoiz, Itziar, Ea-Ispaster, Tudela) nas que podían contar entre 7 e 13 reactores atómicos.

A LPL describiu perfectamente a mobilización épica contra o plan que poría en perigo a propia supervivencia de Euskal Herria, desde a orixe da nuclearización de España (Franco pretendía obter unha bomba atómica na década de 1960…) até o punto de que era o primeiro paso dunha Euskadi nuclearizada no conflito contra Lemoiz, sen fuxir do movemento espontáneo dos pobos, do movemento antinuclear e do proxecto. A cronoloxía recolle os esforzos de Iberduero, as accións dos movementos, as manifestacións multitudinarias que hoxe resultan sorprendentes, a desobediencia e as sabotaxes, as bandeiras e berros de Martín Zabaleta no Everest, as 12 persoas mortas en actos armados (traballadores da central, xefes de técnicos, e militantes de ETA e a Revolución), o triste comportamento das institucións autonómicas recentemente creadas e os políticos que ocupaban nos seus altos cargos.

Na páxina 170, LPL presenta aos lectores ao militante ecoloxista vasco Gladys Do Estal, asasinado nunha manifestación pacífica en Tudela en 1979 por gardas civís, e para iso recolleu os datos da reportaxe Eguzki asasináronnos á filla do Sol publicado en marzo deste ano, en recoñecemento a Urko Apaolaza Ávila.

Pero máis aló do atractivo que ten para os vascos o apartado dedicado a Lemoiz, Le nucléaire, c’est fini é un libro que merece a pena traducir ao euskera. Ao final, a LPL quere responder a iso: como é posible en Francia, o país máis nuclearizado do mundo, que o descoñecemento dos cidadáns sexa tan grande sobre os riscos que viven cada día baixo o átomo? A clave está no silencio nuclear (silence nucleaire), o silencio absoluto que a industria nuclear, que inclúe ao exército dono da bomba atómica, impuxo a toda a sociedade. No libro LPL explicou exemplos ben documentados.

Entre os accidentes e as emerxencias que se esconderon atópase un susto ocorrido na zona de Bordeus.Os días 27 e 28 de decembro de 1999 estivo a piques de producirse un desastre na central atómica de Blayais, cando a terrible inundación que asfixiou aquelas áreas puxo en perigo a paralización dos seus catro reactores. Lembremos que non foi o terremoto de Fukushima, senón a inundación que chegou do mar o que fixo estalar. Se estalase un só dos catro reactores de Blayais, os vascos tamén o adiviñamos: Baiona está a 209 quilómetros, o mesmo Bilbao a 287 quilómetros, confirmarávolo Google Maps.