A capital biscaíña fíxose un oco importante no escaparate internacional e os turistas desprázanse de maneira indefinida. Con todo, un gran número de asociacións, grupos de amigos e comercios, xa sexan asalariados ou gratis, están a traballar na normalización do eúscaro. O recoñecemento adoita ser para eles un impulso e un levanta fundamentais, e así o creron as donas do bar Bordatxo, Estitxu Lezea e Gorka Ganboa. Aínda que consideran que o premio "non vai supor unha achega económica directa", apuntaron que se trata doutro motivo para seguir traballando.

“Primeiro foi unha gran sorpresa para nós, pero desde outro punto de vista, poderiamos dicir que non tivemos moita competencia, porque non estamos na cidade tantos comercios euskaldunes. Ademais do Kafe Antzokia e os bares do pobo, canto somos?”, di Ganboa. A importancia do premio, con todo, atópase na situación sociolingüística da cidade de Bilbao. É dicir, o premio non tería o mesmo sentido se o bar estivese en Gernika.

Orgullosos de ser “AEK-KUMEAK”, da primeira xeración. No caso de Lezea, terminou os seus estudos obrigatorios e empezou a estudar euskera sendo adolescente, xa que até entón só estudara en castelán. Por iso optou pola euskaldunización, xa que consideraba fundamental saber euskera para vivir en Euskal Herria. Ganboa, pola súa banda, entrou no euskaltegi empuxado pola familia. Os avós sabían euskera, pero os pais non o aprenderon e empezou a aprender eúscaro cando tiña ao redor de 9 anos para pór fin a ese corte: “Metéronme no euskaltegi, pero logo eu decidín euskaldunizarlo; era unha conclusión lóxica”. Desde entón viven en eúscaro aquí e alá, no oficio, en casa e na rúa.

Bordatxo é o lugar que a maioría dos vascos coñece na zona de Bilbao. O restaurante ten personalidade, quere potenciar os valores concretos. Tamén se mergullaron no barrio realizando diversas achegas, colaborando nas festas coa asociación veciñal e participando nas actividades. Ademais, desde o primeiro momento, o eúscaro tivo unha gran presenza no negocio, pero máis aló do restaurante, outros ámbitos do negocio tentaron ser en eúscaro. Ás veces custoulles moito, por exemplo, contactar con provedores. “Entendo que si a un provedor galego fágolle unha petición, envíelle o recibo en castelán ou en galego, polo que, máis que aos que traballan no Estado español, temos que pedir aos locais que nos traten en eúscaro”, afirman. A eles pídenlles que lles envíen produtos e recibos con etiqueta en eúscaro, e si non o fan, como no caso do café ou o azucre, os propietarios foron os encargados de traducilos.

“Sabemos que en todos estes anos gañamos a referencialidad e recibir este premio é unha alegría, pero aínda máis satisfactorio é escoitar falar en euskera oito de cada dez mesas ás que se está servindo”, di Lezea. A pesar de servir en eúscaro, non pode desdeñar a realidade. É máis, Lezea explicou que, aínda que os clientes falan entre si en castelán, tentan pedir cafés en eúscaro: “Saben que isto é Bordatxo, que aquí se fala en eúscaro, pero sen sentirse estraños, pídeno en eúscaro e é de agradecer”. Está preto da Universidade de Deusto e vai aos estudantes. En ocasións, os alumnos acoden cos profesores coa intención de practicar eúscaro.

Novidades turistas

A turistificación estendeuse ao longo de todo o ano nas cidades e pobos de Euskal Herria. Si Bilbao non é a máis visitada, será unha das máis visitadas e, por iso, moitos comercios dirixíronse aos desexos dos turistas. Non é unha conta nova. Neste sentido, comparouse a identidade e chegou a internacionalización de Bilbao: “Si pechas os ollos, non sabes onde estás: podes estar en Bilbao, Madrid ou Londres”. Lezea di que se está perdendo a identidade das cidades, sobre todo no mundo dos bares e restaurantes. Di que non basta con pór Basque, si logo ofrécense os produtos de sempre e estes produtos non teñen nada de local: “Cada vez hai máis franquías na Parte Vella e en todas elas ofrécenche o mesmo alimento aquí, alá e no outro extremo do mundo, e así o mesmo provedor funciona en todas partes”.

Nos últimos anos tiveron varias anécdotas cos turistas: xogaron con algúns no frontón de á beira do restaurante, xogando a cesta punta. Con todo, segundo declarou Lezea, todos eles sorprendéronse ou sacaron fotos ao restaurante, debido á estética do lugar: “É normal, estiveron tres días en Bilbao, pero non coñeceron o eúscaro nin Euskal Herria”. Din que tamén ven a carta en eúscaro coma se non vírona nunca. De feito, apenas hai bares ou restaurantes que poñan o eúscaro na primeira liña: “Antes haberá castelán, inglés e francés, non o eúscaro que nos fai euskaldunes”.