Se nos adaptamos aos novos tempos, como deberían ser as bibliotecas?

A sociedade cambiou e as bibliotecas están en crises. A maior parte da información témola no peto, polo que temos que buscar algo máis. Unha biblioteca que ademais de consultar enciclopedias, recoller a última novela publicada, levala a casa, aprender e calar, ofrecerá infinidade de cousas. Ten que ser atractiva para todos e satisfacer as necesidades de todos.

Cales son os eixos da Ubera?

Ademais de satisfacer as necesidades de información, converternos nun punto de encontro e crear canles para iso a partir da nosa historia e cultura. O obxectivo é que os cidadáns se coñezan e compartan o coñecemento. Queremos unha biblioteca viva. Desenvolver o pensamento crítico, promover dinámicas culturais, desenvolver a creatividade e relacionalo coa diversión. Imos dun mero consumidor a un creador.

Que había no pobo antes de Ubera?

En 1970 a asociación cultural Itsas Mendi creou a biblioteca pública. Utilizaban a súa sede e traballaban como voluntarios. En 2006, o Concello conseguiu facerse cargo da biblioteca a pesar de seguir utilizando o mesmo espazo. Diremos que Ubera é innovadora, pero aquí sempre houbo conexión coa comunidade. Grazas a eles está aberto o de hoxe.

Como foi o proceso de formación de Ubera?

Cando estabamos na sede de Itsas Mendi, celebramos un encontro para reflexionar cos axentes sociais e culturais, así como coa cidadanía e os nenos. En 2014 déronnos un espazo definitivo e tiñamos que decidir como encher o espazo buxán. En 2016 realizamos visitas guiadas, colocamos imaxes doutras bibliotecas, facilitamos aos nenos e nenas a posibilidade de debuxar planos e recoller ideas a través de diferentes dinámicas.

Onde puxestes a vista na procura de modelos?

Os proxectos de Europa do Norte son moi interesantes, como a biblioteca finlandesa Aarhus. Doutra banda, en Barcelona, por exemplo, os arquitectos están a deseñar bibliotecas, nunha delas construíron unha cociña no centro do edificio. Pero nós non temos tantos recursos. Por iso, fixámonos en Chile, que ten unhas propostas moi bonitas que sacaron con poucos recursos. Sempre viron a biblioteca como algo que vai máis aló da vida e o espazo físico, levando libros á praza cun carriño.

Que recursos teñen vostedes?

Esta é a biblioteca municipal, un proxecto a nivel local. En Pasaia, ademais, hai catro e somos un deles. A participación e o apoio da cidadanía foron fundamentais.

Que propostas saíron adiante?

Fixemos colaboracións. Xunto aos membros da Factoría Marítima Albaola fixemos un moble en forma de barco, xa que os nenos e nenas propuxeron no interior da biblioteca que o desexaban. Os nenos fixeron unha maqueta nun curso dirixido e os expertos construírona. Os coxíns tamén foron cosidos polas avoas do pobo e ensinaron aos nenos a coser. Ademais, organizamos un encontro co programa Etxean Bizi no que os nenos e nenas de 12 anos organizaron xogos para xogar cos maiores. Comezamos o curso de debuxo cun ilustrador do pobo.

A historia e a cultura están presentes.

É importante. Hai tres anos empezamos a dar forma á Noite Negra. A proposta é basear a festa na nosa cultura. O impulso da criticidad é tamén un eixo da Biblioteca: Que é Halloween? Que era ese día no noso pobo? É unha escusa para saber e ser da nosa identidade.

Algunhas dinámicas tomaron vida propia.

No proceso creouse un grupo: Amigos da Biblioteca. Traballamos xuntos en todo momento. Dentro deste grupo se creou o grupo Sanjuandarren Oromena, que quere recoller os testemuños dos avós e avoas do pobo. Aproveitando os recursos municipais, tamén organizamos faladoiros de café con escritores que acoden ao espazo de creación Hugoenea. Tamén hai un grupo de nenos e nenas que adornan a biblioteca e organizan unha festa de pixama.

Festa de pixama na biblioteca?

Fixemos unha ginkana con libros, escritores e pistas. Tamén contamos historias de terror. Foi moi curioso, antes de durmirse todos puxéronse a ler. Ese é o obxectivo: crear afección a partir de algo improvisado.

Nenos, adultos tamén. Onde están os mozos?

É un reto difícil. A pesar de organizar actividades atractivas, a maioría dos que se achegan non rompen co concepto de biblioteca clásica, veñen estudar e a traballar. Pero é verdade que cada vez veñen máis. É un proceso.

Que lugar ocupan os libros e a literatura neste proxecto?

O obxectivo non é só ler libros, senón intercambiar coñecemento e estimular a aprendizaxe ou a lectura. Habería que facer unha gran colaboración coas escolas para impulsar a educación na lectura literaria. A implicación da xente vai depender do que se fixo pola nosa banda, pero tamén é responsabilidade da comunidade.