Os ricos evitarán a apocalipse do clima?”, escribe Tom Whyman na revista New Internationalist. “A xente millonaria prepárase para a catástrofe. O único problema é que non todos estamos convencidos”.

Os principais medios de comunicación sérvennos cada día algunha imaxe ou titular rechamante sobre a destrución do medio ambiente. Menciónanse as medidas que deberían adoptarse para paliar o desastre, multiplícanse as mobilizacións sociais para que as autoridades se enfronten de verdade... pero o cambio xa se está producindo.

Unha das primeiras reaccións ante os danos provocados até agora pola tolemia do clima no sur do mundo é que os gobernos do norte rico han militarizado as súas fronteiras para protexelas dos migrantes que até agora poden chegar a través de pingas pero pronto por inundacións. Esta é a política do bote salvavidas armado que o xornalista investigador Christian Parenti chama: si xa non estás no bote, entón estás a piques de disparar.

En liña con esta reacción, di Whyman, os gobernos dos países ricos poden optar por ter aos seus cidadáns a gusto e estar dispostos a sacrificar ao resto dos mundanos. “Pero co tempo, as ondas vannos a atrapar tamén a nós, os que imos dentro da barca de salvamento armada. Os intereses egoístas dos ricos están afastados dos intereses dos demais. Algúns dos bombeiros que loitaron contra os terribles incendios que arrasaron California o ano pasado eran privados, contratados por compañías de seguros para defender as vivendas dos que pagan os seus servizos”.

Mentres todo o mundo ardía no desastre de California, os bombeiros privados defendían as granxas dos ricos derrubándoas con produtos que retardaban as chamas e perforando as trincheiras. Os furacáns e as inundacións sucederon da mesma maneira en Florida: os barrios máis ricos fuxiron a outros de maior altura, expulsando aos máis pobres deles. A gentrificación tamén está relacionada co clima.

Pero os verdadeiros ricos, os ricos que teñen diñeiro, tamén buscan solucións máis extremas. Douglas Rushkoff fala do seu testemuño persoal: “Os ricos están a conspirar para deixarnos atrás”.

Douglas Mark Rushkoff (EE.UU., 1961) é un teórico, escritor, documentalista e profesor especializado en tecnoloxía, coñecido polos seus escritos sobre cultura ciberpunk, solucións open source, etc. No artigo que aquí resumimos, conta a anécdota explicativa que lle ocorreu o ano pasado.

Profesor e famoso orador, foi convidado a dar unha conferencia a un resort de luxo. Cría que fora convocado un grupo de dirixentes de bancos de investimento para dar unha charla sobre o futuro da tecnoloxía e a iso acudiu, a dar a conferencia máis cara da súa vida, cobrando a metade do que gana nun ano na universidade.

Atopou unha audiencia moi restrinxida: cinco tipos ben nados, todos homes, dos máis altos do mundo das grandes fortunas. Empezando a falar, deuse conta de que non lles interesaba o que el traía preparado sobre o futuro da tecnoloxía. Viñan con outras preguntas.

Cambio climático, loita de clases

“Empezaron con cousas bastante tenras, contas de bitcoin, a ver si o computador cuántico xa está... Con todo, aos poucos recorreron aos temas que realmente lles interesaban. Que rexión, Nova Zelandia ou Alaska, será a máis afectada pola crise climática? É verdade que Google está a preparar un sitio para o cerebro de Ray Kurzweil, e si é así, a súa conciencia sobrevivirá durante a transición ou morrerá e resucitará completamente renovado? Por fin, o propietario dunha compañía bolsista dixo que no seu palacio o búnker subterráneo estaba case terminado e preguntou: Como manterei o mando sobre os meus responsables de seguridade despois do suceso?”.

Con este eufemismo, o cinco quenllas de elite chamaban o suceso, the event, ao que o colapso do medio ambiente pode provocar, xa sexa a proliferación de enfermidades ou o afundimento dos estados, a explosión nuclear ou o que sexa.

A pregunta do bunquero tiña algo de fondo. Os ricos danse conta de que farían falta gardas armadas para protexer os seus bens das masas enfurecidas. Pero, como pagar a eses gardas se o diñeiro perde o seu valor? Como impedir que os gardas elixan entre eles a un novo líder no caos? Os seus cálculos incluían o encerramiento de todos os alimentos coas mesmas claves que garantían a fidelidade dos sentinelas. Ou que se impoñan aos gardas colares especiais de disciplina a cambio de que sigan vivos. Ou a colocación de robots como gardas.

“Isto sorprendeume –di Rushkoff- porque o tema da reunión era o futuro da tecnoloxía. Pero, no fondo, preocúpalles ir na estepa dos outros grandes, Elon Musk (Tesla), que quere colonizar Marte, Peter Thiel (Paypal) que quere evitar o envellecemento ou Sam Altman (E Combinator) ou Ray Kurzweil (Google) que queren cargar os seus cerebros en supercomputadores. O futuro dixital que lles gustaría ten pouco que ver coa mellora das condicións de vida de toda a humanidade e moitas coa súa fuxida dos perigos do cambio climático: o aumento do nivel do mar, as migracións masivas, as pandemias planificadas, o odio ás minorías e o esgotamento dos recursos naturais. O futuro da tecnoloxía para eles baséase en fuxir”.

Rushkoff insinuara aos ricos que mellor que temer á multitude e mesmo aos gardas hoxe tratar a estes, considerar ao equipo de seguridade como unha familia e despregar esta actitude inclusiva até todos os elos dos seus negocios, fomentando a sustentabilidade e repartindo riquezas, sería menos arriscado para un inmenso event. Á fin e ao cabo, é mellor desenvolver os avances tecnolóxicos polo ben común que polos soños románticos. Os millonarios apreciaron o optimismo, pero non llo tomaron para si; non estaban interesados en como evitar a catástrofe: pensan que fomos demasiado lonxe.

Ruhskoff di ao final: “Ser humano é un deporte de equipo, non se pode sobrevivir ou escapar de forma individual. Si os seres humanos teñen futuro, terano xuntos”. Tom falou máis crudamente en New Internationalist: “Estas accións que prevén os ricos lémbrannos que o cambio climático é unha loita de clases“.