South China Morning Un titular deste ano: “O plan de desenvolvemento de Fanling e Kwu Tung ‘está a matar a pequenos agricultores de Hong Kong’, denunciaron. O xornalista Shirley Zhao resumiu así o escoitado na protesta contra o plan de desenvolvemento posto en marcha polo Goberno de Hong Kong para estes dous barrios.

O Goberno autorizou a construción de 21.000 novas vivendas nunha primeira fase e 71.800 á finalización do plan completo, o que supón un total de 190.000 novos habitantes en 2031. O novo plan urbanístico mobilizará 47.000 millóns de dólares hongkoneses, 5.399 millóns de euros.Os agricultores sufrirán o pago: Prevese a perda de 445 pequenas granxas, moitas delas cunha vivenda e moitas outras con cabanas suficientes para vivir á beira dos cultivos.

Moitos aceptaron as indemnizacións que se deron no intercambio de terras, pero polo menos 30 familias do barrio de Ma Shi Po denuncian que non son axeitadas. Yuen Yat-tien, baserritarra e membro da granxa comunitaria denominada Mapopo, conta aos xornalistas que os funcionarios ofreceron novos terreos a 30 familias que queren seguir facendo terra, pero que non son nada axeitados, porque son demasiado pequenos ou porque están demasiado lonxe dos seus actuais azamboadas, moito nos outeiros de peor solo...

Aínda por riba, o goberno non lles permite construír cabanas suficientes para vivir xunto aos novos hortos, e o portavoz dos protestantes dixo que “isto impide o traballo a quen queren dedicarse á agricultura. Os agricultores temos que estar todos os días á beira das nosas hortas, desde moi da mañá á noite”.

As mobilizacións dos últimos horticultores veñen de lonxe en Hong Kong, tal e como demostrou o medio francés Reporterre en 2016 na crónica “Os últimos baserritarras de Hong Kong enfróntanse á calor da construción doméstica”. Marguerite Nebelsztein mencionaba unha ocupación especial de Ma Shi Poko: “Ao norte de Hong Kong, na aldea de Ma Shi Po, unha das últimas zonas rurais, podes ver dous grupos enfrontados. Por unha banda, unhas 150 golondrinas enviadas polo promotor da construción da casa Henderson, e por outro, un grupo de militantes atrincheirados nun torreón construído con palets de madeira. Quen se renderá? A xente axuda ao seis emprendedores que están na torreta, pasando comida e auga, pero tamén baterías para os teléfonos, para que poidan comunicarse”.

Os dous grupos de ambos os lados da trincheira podían representar aos gañadores e perdedores do espectacular desenvolvemento de Hong Kong das últimas décadas. A implantación do sistema comunista en China en 1949 supuxo o inicio dun intenso crecemento da entón colonia inglesa, grazas á fuxida da poboación. Pasou en sesenta anos de 700.000 habitantes a 7.000.000.

Tratábase de construír. O formigón destruíu as aldeas dos pescadores e as dos caseríos, construíndo nelas cada vez máis longas agullas de casas, ocupando espazos ao mar, construíndo mesmo nas ladeiras das montañas...

En 1990, co desexo de construír máis terra, Ma Shi Pon púxose a falar do goberno para construír unha nova cidade. O promotor comprou despois unha por unha cada casa, cada campo e cada horta. En 2010 as autoridades deron un novo respiro ao plan e entón comezaron a organizar os últimos baserritarras, sobre todo os que levaban décadas vivindo aquí da agricultura, como os que viven na leira colectiva Mapopo.

Destruír as hortas e crear Agri-Park

Un dos agricultores máis coñecidos do Mapopo é Cho Kai Kai. Ademais das horas dedicadas á horta e á venda, dedícase a ensinar aos interesados na agricultura e a ensinar a granxa como aos escolares e a ensinar aos cidadáns de todas as clases: “A Hong Kong queda unha área agrícola moi pequena, un 4%, co que non chega a producir nin un 2% do que consome a gran cidade. Con todo, as autoridades non teñen a vontade de ocupalos, teñen un 80% abandonados e os promotores da construción atrápano todo como un chanceler”.

Desde o Goberno de Hong Kong fálase desde hai tempo de que tratan de pór remedio á falta de solo para a agricultura. O Departamento de Agricultura, Pesca e Medio Ambiente puxo en marcha fai unha ducia de anos as subvencións para o pago dos custosos alugueres de terras. En canto a Hong Kong Free Press, en dez anos recibíronse 484 solicitudes, das que só 165 saíron adiante.

En 2016, o primeiro ministro, Leung Chun-ying, anunciou un compromiso gobernamental máis profundo coa agricultura local: “O valor da agricultura vai máis aló do seu peso na economía. O desenvolvemento da agricultura local, ademais de incrementar as posibilidades á diversidade da orixe da alimentación, contribúe á optimización do uso da terra, á mellora do medio ambiente rural, da hixiene e á conservación da ecoloxía”. Creou un novo fondo de 500 millóns de dólares hongkoneses (57 millóns de euros) en proxectos de maior valor engadido para mellorar a produtividade da agricultura e axudar aos baserritarras.

O novo Agri-Park, anunciado polo Goberno, pretende ser unha mostra da nova política permitindo a organización de 75-80 hectáreas de cultivos e hortas no norte de Hong Kong para cultivos comerciais, floración, ecoloxía e agricultura de novas tecnoloxías.

Os agricultores críticos han denunciado que o Agri-Park é unha operación public relations, que as autoridades e funcionarios que o deseñaron non preguntaron nin sequera a quen realmente traballan na agricultura: “Poderíase dicir que estes planos deberían ser para os que traballan coa aixada, non para os que teñen másteres ou para os investigadores. (...) A agricultura non necesita este tipo de infraestruturas complicadas: basta con deixar aos baserritarras a terra, a auga e a electricidade”.

Kenneth Wong, profesor de xeografía xubilado da Universidade Koon-kwai, dixo que na elaboración da chamada Nova Política Agraria o goberno tiña pensadas empresas non rurais pero que en Hong Kong iso non é práctico nin sostible: “Si xestionas o parque agrario como unha empresa. (...) Con todo, como en todo o mundo, en Hong Kong tamén hai moitos mozos pensando na agricultura e pensan que a agricultura non só é sostible para o planeta Terra, senón que é unha agricultura cultivada desde o punto de vista comercial. Si trátase de promocionar a agricultura, non hai que considerala como un negocio que dea beneficios, iso xa está obsoleto”.