Teño nove quilómetros de distancia da miña casa á miña oficina. Pero a esa curta distancia, desde o inverno atopeime con cinco obras públicas. Reformar a estrada da praia, ampliar a beirarrúa de acceso á zona de acampada, inaugurar o circuíto peonil, transformar a praza do pobo, ampliar o aparcadoiro no atrio da zona comercial…

Agora reuníronse os paneis de obra e as pas mecánicas. Puxéronse moi bonitos as cunetas, plantáronse flores, tinguíronse de novo as paredes. Todo preparado para os veraneantes que se acheguen á costa de Lapurdi á hora de facer as piruetas. Durante dous meses, acumuláronse dous millóns de turistas nun tramo de terra pecha duns 30 km de lonxitude. Acumulacións de coches nos camiños, rúas peonís saturadas, inflacións nos prezos dos aloxamentos, folklorización nos espectáculos vivos… Cada ano chegan 5,3 millóns de turistas a un territorio de 300.000 habitantes. 2.300 empresas e 9.100 traballadores véndennos desde as institucións que “viven do turismo”.

Hoxe sufrimos crudamente os resultados da política turística deseñada desde París fai 50 anos. Con todo, nestes tempos nos que se denuncian as desigualdades do turismo de masas en diferentes partes do mundo, temos que volver aos anos 80-90 para escoitar unha crítica tan contundente. Máis recentemente, entre os argumentos en contra do G7 que se celebrará a finais de verán, algúns electos abertzales preocupáronse pola influencia que terá na época turística.

Non son as dúas caras dunha mesma moeda? Os que prometen “a fama mundial de Euskal Herria”, non teñen a ambición de validar a marca dun colexio no mercado de todo o mundo? Antes de ser un territorio propio, Ipar Euskal Herria converteuse para algúns gobernantes nun destino a promocionar. A mercadotecnia territorial ha superada as políticas públicas.

Tiven a sorte de viaxar nos continentes frangosos do mundo. Consciente das miñas incoherencias, sei que co simple feito de viaxar participei na aculturación destes territorios. Tamén sei que as vacacións premiadas e as oportunidades de viaxar son consecuencia das loitas sociais. O feito de que os turistas chamen kospei vén do francés congés payé, a herdanza dunha democratización.

Pero tamén sei que máis aló das listas do que hai que ver e dos selfies, outro turismo é posible. O noso pobo ten algo que transmitir, sen distorsionar. Para o novo pai da ikastola, para a familia que veu a vivir ao pobo, para o inmigrante que pasa por Baiona ou para o que vai pasar sete días por Euskal Herria, temos a necesidade de idear colectivamente un modelo de inclusión.