“Para entender algo, fíxache nos seus inicios e desenvolvemento”.

–Aristóteles, precursor do método científico, base de todas as xustificacións de Glovo

Glovo Sacha foi creado en 2016 por Michaud e Óscar Pier. Os medios de comunicación foron seducidos unha e outra vez por contar a mesma historia romántica dos seus inicios. Todo comezou cun mozo soñador que desexaba levar calquera cousa a calquera hora do día. Este é un conto que xa escoitamos, moitas das empresas que Glovo ten como modelo teñen uns mitos fundacionais parecidos, como Apple, Google ou Amazon, e que lles encanta contar á xente: uns valentes estudantes universitarios, metidos nos seus garaxes, crearon esta e outra nova empresa, con poucos recursos pero unha idea xenial. En ningún caso contarán que o inmenso capital financeiro e social achegado polas orixes privilexiadas destes mozos foron imprescindibles nos seus comezos.

Esta simple historia de orixe oculta a realidade: O Glovo creouse en Cataluña, si, pero ten a súa orixe real en Estados Unidos. Pertence a un grupo de empresas de alto impacto que comparten a visión do mundo, creadas por persoas influentes. Moitos de nós considerariámolo preocupante, por non dicir temible.

Creadores

Sacha Michaud é un británico nado en Londres. Penetrouse no mundo das empresas tecnolóxicas e creou LatinRed, unha das webs máis importantes do castelán. Posteriormente, foi contratado por un dos directores xerais de Uber, Niall Wass, na empresa Betfair, a casa de apostas por Internet. Michaud dedicou décadas a traballos tecnolóxicos similares: combinando a responsabilidade limitada que supón basearse en plataformas e os recursos tecnolóxicos ha conseguido millóns para os seus maiores. Ás veces en negocios excéntricos –gafeñas de sol baratas–, ás veces moralmente discutibles –servizos de apostas que fomentan a dependencia–. É o que pode conseguir investidores para Glovo a través da súa rede de contactos e ten experiencia suficiente para xestionar as necesidades diarias da empresa.

Óscar Pierre é un estereotipo do empresario de Sillicon Valley, que negou rotundamente que exista. Trátase dun mozo soñador da compañía que fascina tanto á xente corrente como aos investidores explicando o impacto positivo que terá Glovo na sociedade e nas súas carteiras. A súa visión empresarial vai máis aló de “conseguir diñeiro”. É o que fai que Glovo pareza próximo: inxenuo, atrevido ás dificultades, encantador, cheo da seguridade propia da mocidade.

Orixe

Pero hai máis do que parece na sombra. Cando explican as súas ideas e obxectivos, ambos os creadores teñen o acento da linguaxe de Sillicon Valley, ponse de manifesto que son entusiastas da chamada “ideoloxía de California”. Os seguidores desta ideoloxía cren en proxectos comunitarios que melloren a sociedade, sempre baixo a dirección dos líderes todopoderosos, que apoian con entusiasmo calquera cambio e que cren que a fonte de todo conflito e desigualdade é a falta de comunicación, non os intereses contrapostos na competencia entre clases e grupos sociais.

Si tense en conta unicamente a intención de conectar ás persoas, estas empresas non só non poden prexudicar, senón que tamén poden achegar melloras. Pero o tema é máis profundo que iso. Ao investigar a mentalidade política de Sillicon Valley, Gregory Ferenstein descubriu que, en opinión dos donos das empresas tecnolóxicas locais, o 50% dos salarios de toda a sociedade só debería beneficiarse o 10% da sociedade, e que, na súa opinión, unha verdadeira economía meritocrática “non sería enteiramente ou totalmente xusta”. Cren na igualdade de oportunidades, non na igualdade de resultados.

Neste mundo que queren crear, o importante non é “dar á xente o que merece, senón maximizar a achega da xente á sociedade”. Dado que a eficiencia de mercado é un obxectivo desexable, a mellor forma de maximizar esta contribución é a creación de entidades privadas dirixidas por líderes incontrolados e impredicibles. A continuación, estas entidades traerán profundas transformacións sociais a través dos seus proxectos, por exemplo: Facebook –“achegar a todo o mundo” – e Glovo – “alargar o lecer dos nosos usuarios; ofrecer a posibilidade de dedicar o tempo á súa familia, amigos ou afeccións”–. A pesar de que se mostran a favor dos valores de proximidade, as súas accións deron lugar a unha nova clase controladora a nivel mundial, que nesta ocasión ten unha xustificación nova e mellor.

Control

Nunha entrevista a unha empresa de investimento, Michaud explicou as diferenzas entre a compañía de distribución tradicional que habitualmente contrata esta empresa e Glovo: “Penso que as vosas necesidades loxísticas dependen de factores que non están na vosa man.Hai moitos medios que non teñen nada que ver convosco e perdedes o control. No caso de Glovo, ocorre o contrario. O ecosistema [creado por Glovo] contrólao todo, velo? Dunha ollada todo pódese ver a cada pouco... Isto significa que as sorpresas [perdas] son mínimas. Á fin e ao cabo, podemos ver onde está a solicitude en todo momento”.

Glovo necesita o seu propio sistema de control. Pola contra, non funcionaría, non podería garantir un servizo de calidade aos seus clientes. Esta necesidade non é compatible coa vaga relación que Glovo pretende manter con rider, pero é unha condición indispensable para o negocio.

Negación do conflito

Segundo os liberais tradicionais, o Goberno é un instrumento para protexerse dos excesos do capitalismo. Con todo, segundo os tecnologistas ou tecnolatras de Sillicon Valley, non existen verdadeiros conflitos, senón malentendidos. En consecuencia, o goberno non debería facer máis que investir en proxectos sociais innovadores. Calquera que queira pór en valor ou aceptar a existencia do conflito social, en realidade só pensa nos seus intereses egoístas.

Nunha entrevista de podcast, Michaud dixo que as críticas que recibe Glovo polas condicións dos seus traballadores “autónomos” son “quimeras dos sindicatos”, “porque temen perder a súa importancia”. Parece que realmente pensa que os sindicatos queren o poder por simple cobiza —mala intención—, mentres que Glovo quere o poder —boa intención— para construír un mundo mellor e máis conectado.

Para estes emprendedores, unha empresa como Facebook pode resolver os problemas do mundo “achegando a todo o mundo”. Este pensamento mostra as vidas privilexiadas que tiveron quen realmente creen neste tipo de fantasías simples.

Renuncia á supervisión

Este tipo de empresas ven ao goberno como un mero investidor, non como un patrocinador da xente, polo que non queren aceptar ningunha supervisión do mesmo. En EE.UU., estas compañías son bastante coñecidas por incumprir continuamente a lei, sen ningún tipo de vergoña.

En Twitter, Michaud dixo: “Non podemos frear o desenvolvemento da tecnoloxía, pero si podemos facer novas leis para que teñan un impacto xusto e beneficioso para todos”. A continuación, o presidente español manipulou as palabras pronunciadas sobre as leis dos traballadores autónomos: “[Con Sánchez] estamos totalmente de acordo, temos que reformar a normativa para dar cabida ás novas formas de relación laboral”. Así mesmo, Glovo considera que “o goberno pode promover un debate público a favor diso para superar a complexa fase actual”.

No fondo, Michaud oponse frontalmente á actual lei. Segundo a súa posición, o Goberno e Glovo deberían empezar a negociar conxuntamente novas leis á medida dos intereses de Glovo. Supoñamos que quero roubar unha tenda, que declare despois que o fenómeno dos roubos é imparable, que explique a todo o mundo, como aos imbéciles, que nun mundo onde eu roubo tendas as leis sobre roubos non son apropiadas e que, por último, digo que o goberno ten que negociar as novas leis comigo, que farán legal o meu roubo.

A destrución creativa e a relixión do cambio

O factor máis preocupante deste fenómeno é a “destrución creativa”. A famoso lema de Sillicon Valley resume este concepto da seguinte maneira: “Móveche rápido e rompe as cousas”.

Segundo Sacha Michaud: “Cremos que Glovo debe expandirse rapidamente. De verdade. Si non nos movemos rapidamente e estendémonos/estendémosnos, estamos perdidos”. É dicir, que se aprende con esforzo. Esta idea é boa cando se trata de aprender xornalismo ou carpintaría, pero non cando se trata de reorganizar a todos os sectores da economía. Este pensamento non ten en conta as posibles consecuencias imprevistas nin ningunha consecuencia. Talvez Michaud e Pier realmente pensen que só con ter boa intención van mellorar o mundo.

Os elementos da citada filosofía de Sillicon Valley gardan unha similitude preocupante cos principios dos empresarios italianos futuristas de principios do século XX ou estadounidenses como Henry Ford. Os futuristas crían no poder da tecnoloxía e o cambio, e defendían que para avanzar había que romper o do pasado. Formaban unha elite privilexiada, sexista e racista, que consideraban que os artistas e tecnolatras tiñan o dereito de promover o progreso custe o que custe, creando “a velocidade e o culto á violencia”. Ao final, convertéronse en apaixonados das ditaduras fascistas da época.

As ideas cambian co paso do tempo e algo que parecía progresista pódese converter facilmente nun monstro retrógrado, si non se constrúe de forma horizontal, democrática e igualitaria. Agora máis que nunca, as empresas e proxectos que creamos baséanse en ideas, non en produtos. Estas ideas deben ser estudadas coidadosamente antes de que o mundo chegue a “romper”.
Temos que reaprender unha lección que xa tiñan bastante clara naquela época. Edward R. Segundo o xornalista estadounidense Murrow: “A solución aos nosos problemas non a atoparemos en simples lemas; é imprescindible comprendela ben”.