Que nos afecta cando votamos? Que ideas, intencións e emocións existen? Pensamentos políticos velados ou consideracións elaboradas que reflexionan profundamente e logo despregan profundas raíces no noso pensamento? Que non sabemos de onde recibimos as crenzas que recollemos, como di o molde francés, unha ideoloxía determinada que compartimos cos demais ou que as recollemos sen falar con ninguén? As ideas claras que delimitan a nosa contorna, a nosa vida, a nosa sociedade, como queremos, ou as sensacións que nos fan máis duro ou máis débil nas entrañas?

Que nos parece máis importante aos cidadáns? As promesas decoradas ou os programas omniscientes que nos prometen o benestar de todos e cada un de nós? A que nos diriximos? Aos contidos enxeñosos dos programas dos partidos ou á beleza da estética das campañas? Ás ideas que os partidos proclaman ou aos candidatos que nos propoñen?

E para os partidos, que é máis importante? Visións e desexos dos afiliados ou peticións e condicións dos votantes? Que papel xogan na organización dos partidos os estados dos líderes, as ambicións ambiciosas e os personalismos?

E, doutra banda, en que medida son relevantes, até onde actúan, outros factores? Os parámetros éticos dos partidos e cargos electos, por exemplo, afectan de forma similar á esquerda e á dereita? Como, en canto, valoramos os cidadáns a xestión dos asuntos públicos e como, en canto, as posicións pacíficas ou conflitivas dos partidos no debate político? En que temos en conta, á hora de votar, as calidades simbólicas dos temas ou os valores pragmáticos dos negocios?

En que medida son decisivas as condicións particulares –puntuais, boas e malas–, as circunstancias colectivas e as expectativas potenciais da cidadanía? E en que medida, crenzas, tradicións culturais ou formas de consumo e mesmo os contidos mediáticos que adquirimos?

É posible tomar medida a todos eles, máis aló dos pensamentos e as emocións que algunhas filosofías antigas consideraban como pura ilusión?

Ou é necesario, condenas e maldicións, perdernos no bulebule de soños, intencións, impresións e impresións que o sistema nos vende cada catro anos?

Si en Navarra avanzase o cambio de 2015, seguramente non faría este tipo de preguntas (e, no seu lugar, referiume aos ilusionantes retos do futuro...).