Para tentar responder a esta pregunta de entrada, gustaríame propor un exercicio de imaxinación:

1. SECUENCIA:
Dentro – Unha clase de cine – Día

O director de cine Mikel Gurrea acaba de chegar á escola de cine. O técnico axudaralle a conectar o computador portátil ao proxector na sala aínda buxán. Aos poucos irán aparecendo os alumnos. Alguén leva un vaso de café na man, como se adoita ver nas clases de primeira hora do luns. En total son quince alumnos, dun vinte ou vinte e cinco anos. Todos sentarán ao redor dunha gran mesa. É un equipo de especialización creativa.

A pesar de que é a primeira vez que se reúne co grupo Mikel, hai unhas semanas envioulles o material que lle gustaría traballar con eles. Nin libros, nin artigos, nin películas. Mikel enviou aos seus alumnos a última versión do guion da súa primeira longametraxe: Suro (Cortiza) O cineasta leva moitos meses escribindo e preparando a película Suro. O equipo e os actores xa están pechos e si todo vai ben, rodará no verán de 2020. Escribiu a catro mans a última fase do guión e mostrouse contento coa última versión do mesmo. Para o grupo de alumnos, o exercicio máis bonito foi compartir o guion con eles, para que cada alumno/a dalgunha maneira asuma o guion, pondo patas para arriba todo o que queira. En xuño, unha das actrices protagonistas acudirá á escola de cine e cada unha das alumnas de Creación terá que rodar con ela unha escena baseada no guion Suro, dirixindo ao actor e tomando todas as decisións que implica a creación de cada escena. Ademais do guion, Mikel compartiu co grupo outros materiais do seu traballo: localizacións, sesións cos actores, referencias, ideas e bosquexos.

Os alumnos déronse conta da sorte que teñen: Mikel convídalles a vivir en directo un proceso creativo. Cando a película aínda non existe, cando a película aínda non se sostén máis que na súa imaxinación, cando aínda se poden comer dúbidas unha e outra vez.

2º SECUENCIA:
Dentro – Laboratorio da escola de cine – Día

Os expertos en arquivos Silvia Casagrande e Clara Sánchez-Dehesa atópanse no laboratorio rodeados de ferramentas para traballar con material fílmico: conectores, mesas de luz, bobinadoras, mobiolas, etc. No centro da gran mesa, fronte a eles, atópanse varias grandes latas redondas oxidadas. Ambos levan luvas. Chegarán cinco alumnos. Están un pouco nerviosos. Contento. Collen as luvas dunha caixa e vístenos mentres falan. É un día especial. O pasado verán, o realizador navarro Javier Odériz levou á escola de cine, si deséxao, unhas bobinas de dúas películas mudas de 1924 que tiña no seu arquivo persoal. Son películas moi especiais. Un, o estadounidense The Price of the Party, dirixido por Charles Giblyn, que segundo a Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos é a única copia que hai no mundo. A outra, a alemá Die Vier letzten Sekunden deas Quidam Uhl. O director foi un dos precursores do expresionismo alemán, Robert Reinert. Trátase de películas moi especiais, xa que o 80% das producións que se produciron nesa época desapareceron. Eran películas de nitrato e o nitrato é un dos materiais máis inflamables –como se pode ver en Inglourious Basterds de Quentin Tarantino–. Por tanto, no centro da gran mesa, estas latas oxidadas que están fronte a elas gardan unha curiosidade. Unha curiosidade delicada e fráxil que facilmente pode abrasarse. Hoxe é a primeira vez que se abren estas latas oxidadas.

Os cinco estudantes pertencen a Arquivo Especializado e participan no proxecto de investigación This filme is dangerous. Durante os primeiros meses da súa estancia na escola de cine, abordaron a investigación destas dúas películas en diversos arquivos do mundo e embarcáronse nunha investigación histórica sobre ambas as películas. Entre outras cousas, saben que hai outras bobinas da película alemá na Filmoteca de Munich e que o director de cine inventou e construíu unha máquina para facer efectos especiais. Ademais destes pasos, na especialidade de Arquivo aprenderon a analizar, reparar e restaurar o material. Hoxe, por fin, están dispostos a abrir esas latas oxidadas e quizá cambiar a historia do cine para sempre. Está nas súas propias mans, protexidas con luvas.

3. SECUENCIA:
Interior – Almacén – Día

Nun almacén cheo de andeis atópanse o investigador Pablo La Parra e oito estudantes da escola de cine. Tres dos alumnos analizan os álbums de fotos sentados nunha mesa. Acaban de porse as luvas. Outro tres, cada un cun exemplar do revista Festival, pasan as páxinas con moito coidado. Os outros dous están de pé, fronte a unha lousa branca. Un escribe nel os datos que o outro lle di. "Grupo Alice Guy!", dirá un dos estudantes que está a ler a revista e o resto achegarase a ela.

Zinemaldia é un grupo que está a desenvolver o proxecto de investigación Todas as historias posibles. Case todos eles de especialización Comisariado. Investígase o material que o Festival gardou durante anos nun almacén de Martutene para que poida ser accesible ao público no 70 aniversario do Festival. Esta primeira fase do proxecto decidiuse ao redor dos primeiros anos da Transición, tanto pola importancia do momento histórico como por un momento de cambio na natureza do Festival.O
último descubrimento fascinante é un ciclo de cine feito por mulleres que se organizou en 1978. Proxectáronse películas de Mirentxu Loyarte, Chantal Akerman, Agnès Varda ou Vêra Chytilová. Ademais, organizouse unha mesa redonda na que, entre outras cousas, debateuse apaixonadamente se o cine realizado por mulleres requiría unha forma ou unha linguaxe cinematográfica diferente.

Alice Guy Taldea! No revista Festival, un dos alumnos atopará un escrito asinado polo Grupo Alice Guy: “A idea de crear un grupo de mulleres para facer cine vén da convicción de que as mulleres se apropien de cada expresión e de cada medio de comunicación. O noso equipo quere ser unha autoconciencia cinematográfica; gustaríanos expulsarnos de nós mesmos; a imaxinación, a fantasía, sentir e ver as cousas á nosa maneira e comunicalas a través da cámara. (...) O noso obxectivo principal é a realización dunha película que nos permita percibir algo novo, tanto na forma de traballar como na fala”.

Pero, quen eran os membros de Alice Guy? Os alumnos que están a desenvolver o proxecto terán que saír á rúa a facer entrevistas e a reunirse cos membros da asemblea de mulleres de Donostia que organizaron o ciclo, a dialogar, a profundar no que fixeron. Desta forma, pódese acceder ás voces do pasado que hoxe en día merecen ser reivindicadas a través das palabras atopadas nunha revista que se gardaba nun almacén.

4. SECUENCIA:
Interior – Teatro de Cannes – Noite

O teatro de Cannes está abarrotado. A enorme pantalla proxecta unha luz laranxa como o cartel homenaxe a Agnès Varda deste ano. Entregaranse os premios da sección Un certain regard (Certa mirada). Os cinco membros do xurado atópanse no escenario. Primeiro premio: á mellor interpretación. Chiara Mastroianni por Chambre 212 (Christophe Honoré). Un forte aplauso. Segunda. Mellor Director. Un forte aplauso. Terceira. Mención especial do xurado. Un forte aplauso. 4.º Lugar da obtención. Premio do Xurado: A Oliver Laxe por Ou que arde. Un forte aplauso. Trátase da primeira película en galego que participou na historia de Cannes. Un aplauso cálido.

Parece unha contradición que acabemos cunha película para responder á pregunta “e se o cine fose máis que películas?”. Ou que arde, de Oliver Laxe. O certo é que detrás de Ou que arde hai varias historias de Galicia. A cuestión é que detrás dunha película está a cultura cinematográfica de todo un territorio. No caso de Galicia, por exemplo, unha reivindicación da historia dos clubs de cine que fixeron posible unha cooperativa contemporánea como NUMAX. Así como as axudas directas aos novos creadores que Axencia Audiovisual Galega puxo en marcha en 2005. Oliver Laxe, por exemplo, recibiu unha subvención directa de 30.000 euros en 2010 coa realización da súa primeira longametraxe (Todos vós sodes capitáns) e nove anos máis tarde, cambiando a historia do cine, escoitou e feito ver por primeira vez ao galego en Cannes. Por tanto, o cine é moito máis que unha película. O cine é tamén investigación, escritura, lectura, medidas, debates, conversacións, memorias e reivindicacións. E o cine, por suposto, tamén son películas.