Chamábase Xabier González, tiña 28 anos, pero o seu nome e apelido non foron coñecidos ata que en abril faleceu nunha cela da prisión de Zaballa, en Donostia-San Sebastián. Os seus familiares tiveron coñecemento da súa morte a través dunha chamada telefónica na que se informaron do seu falecemento. Segundo denunciou a asociación Salhaketa, o seu tres fillas non puideron ver ao seu pai no período de dous anos e tres meses que pasou entre os barrotes. Así mesmo, na última etapa da súa prisión, negaron ao seu compañeiro o dereito a vela. O cadáver foi incinerado sen coñecer os resultados da primeira autopsia. Xabier González pasou a ser unha historia das listas de falecidos nos centros penais.

Xabier é o cuarto preso que saíu incautado desde xaneiro. Con todo, aínda non se deron explicacións nin se deron a coñecer responsabilidades. Desde o pasado 1 de decembro, 90 persoas perderon a vida nos cárceres do Estado español. Nos últimos 40 anos, máis de 15.000 presos faleceron antes de que recuperasen a súa liberdade. Catro de cada dez suicidouse ou morreron por consumo de drogas. A problemática pertence ao colectivo de 60.000 persoas, que ocupa o cuarto posto no ranking dos Estados europeos.

Segundo o artigo 25 da Constitución Española, “as penas privadas de liberdade e as medidas de seguridade deben ir dirixidas á reinserción e á formación das persoas presas”. Este mandato é de obrigado cumprimento, atópase no apartado de liberdades e dereitos. Con todo, ao parecer, os defensores dunha carta xenerosa e sacrosanta miran de lado á hora de protexer ás persoas que o Estado ten baixo a súa protección.

O informe da Comisión Europea de Prevención da Tortura ou do Consello de Europa, a máxima organización continental en dereitos humanos, sinala de forma reiterada que “os cárceres españois son torturas, malos tratos e agresións infames”. Entre 2004 e 2016, a Coordinadora para a Prevención da Tortura analizou e documentou a situación dos 961 presos que sufriron estes tratos. Tamén denunciou outros casos vulnerables, como a denegación do terceiro grao ás persoas con enfermidades crónicas e incurables, unha medida que se atopa na normativa penal. Esta actitude é habitual e cotiá.

Precisamente, o fin das torturas e a liberación das persoas que padecen unha enfermidade incurable son o primeiro obxectivo do colectivo de presos. Estes son algúns dos catorce puntos da táboa reivindicativa que elaboraron, realizados por trinta recluídos de distintos cárceres do Estado español. Este grupo xa propuxo hai tres anos un chamamento de loita efectivo desde dentro. Desde entón levaron a cabo diferentes iniciativas para conseguir as súas demandas. A última, a folga conxunta de fame que levou a cabo entre o 1 e o 15 de maio.

Hoxe en día, nun momento no que vivimos as consecuencias do caso de Altsasu e do Referendo do 1 de Outubro, os cárceres son espazos de represión contra a disidencia política. Desta maneira, deberiamos abrir a nosa mirada e cuestionar o modelo xeral de castigar aos estados. Non son tamén os presos políticos os sectores que deixamos fóra da sociedade? É dicir, as persoas que nas súas celas íllanas e condenan ao esquecemento. Xabier González non volverá ver a aurora. Con todo, está nas nosas mans romper o silencio que se impuxo ao redor da súa historia e outras similares. Porque non contamos as terribles experiencias que deixaron de ser.