A pesar de que o 11 de abril as torres de Ekua, Julian Assange, asistiron á policía de Londres, Wikileaks continúa traballando como Assange estivo illado durante todo o tempo. Dirixido por un xornalista islandés, Kristinn Hrafnsson, Andie Fontaine entrevista a The Reykjavi para a revista Grapevine [Confidencial de Reykjavik].

Home sen barba, sen boca: “Non es un xornalista radical, non es un xornalista, es parte do problema: public relations [relacións públicas, comunicación]. Con isto non quero dicir que os xornalistas estean sempre pagados polas autoridades, ás veces queren evitar conflitos ou non recibir críticas. Enfrontarse ao poder pode resultar difícil e hai persoas que non queren problemas, simplemente”.

Kristinn Hrafnsson (1962) comezou a traballar como xornalista nos anos 80 na canle de televisión islandés Stöd 2 para investigar casos de corrupción no equipo do programa Kompas. En 1991 empregouse na Radio-Televisión pública de Islandia (RUV).

“Sempre pensei –di Hrafnsson- que o xornalismo ten que ser ético pero duro. Os ideais do noso tempo de mocidade serían seguramente considerados hoxe radicais. Entón non se falaba de que o xornalismo tivese que ser, en certo xeito, neutro. Exercendo de xornalista desde que tiña vinte anos, atacáronme por todas partes porque me consideraba parcial. Pero se os políticos de todos os partidos péganche, seguramente é un sinal de que o fas ben. Estamos illados desas críticas. Ten que comprometerse cuns ideais-para merecer a honra deste oficio”.

Islandia sufriu en 2008 o maior fracaso económico da historia de ningún país, ao afundirse o tres grandes bancos do país e quedar os privados, como as finanzas públicas, endebedados á gran banca estranxeira. Hrafnsson sempre menciona que o comité de investigación que se constituíu para investigar aquel desastre denunciaba a políticos e empresarios, ademais da xornalistas, por non avisar aos cidadáns a tempo.

Os medios de comunicación fallaron ao público: “Todos os temas financeiros deixámolos en mans de xornalistas especialistas neste campo, que a miúdo están de acordo con banqueiros e expertos de elite. Fallamos. Non fixemos caso aos signos de alarma, como xornalistas tivemos algo que analizar sobre o noso traballo”.

En 2009 chegáronlle ás mans os documentos dun errado caso de corrupción entre o banco Kaupthing e o empresario británico Robert Tchenguiz, diñeiro en paraísos fiscais e a historia. Hrafnsson os ventiló nunha mesa redonda da RUV e Tchenguiz demandounos por violar o segredo bancario. A radiotelevisión pública deixou a Hrafnsson na rúa, aínda que máis tarde a acusación contra el quedou en nada, e volveu empezar como na súa mocidade.

Máis tarde, con todo, atopou máis información do caso Kaupthing-Tchenguiz confirmada nas filtracións de Wikileaks. E Wikileaks reavivou o seu espírito de xornalista, tanto pola súa transparencia como pola dificultade de calalo usando as leis. Foi convidado a Julian Assange a Islandia, fíxose amigo e involucrouse no proxecto.

EPIDEMIA DENOMINADA ‘NEO-Mcc ARTHySMOA’

“Wikileaks conseguiu dúas cousas principalmente. Para empezar, demostrou a forza que teñen este tipo de filtracións masivas, sinalando moitas características da corrupción e dos crimes de guerra que poden cambiar as cousas. En segundo lugar, compartimos os recursos que teñen os grandes medios de comunicación, esiximos á xente que colabore, aínda que en moitas ocasións sexa difícil. (...) Abriu o camiño a máis alertas [whistleblower]. Edward Snowden confesou que sen esas filtracións de 2010 el non conseguiría as súas”.

Unha das principais denuncias contra Wikileaks é que estende documentos sen pasar polo filtro, pondo en perigo vidas inocentes dos je-s. “Foi incrible –responde Hrafnsson– ver ao xefe militar estadounidense case chorando na televisión, dicindo que Wikileaks pode ter as mans ensanguentadas coas súas filtracións. Con todo, isto non ocorreu. A información nunca é neutra, pode ter até certo punto efectos negativos, calquera xornalista sabe. Pero até o día de hoxe isto non sucedeu [derramamiento de sangue de inocentes] debido á maior filtración de segredos internos da máquina militar máis poderosa do mundo”.

Á fin e ao cabo, a ética de Wikileaks parece bastante simple: todo pode estar no coñecemento dos cidadáns, salvo información persoal sensible, transparencia e excepcións á normativa e á transparencia deben ser raras e xustificadas. “Todas as leis sobre os dereitos da información baseábanse niso, pero parece que hoxe, por unha ou outra razón, a xente non o entende”.

Kristinn Hrafnsson, como moitos outros xornalistas, cre que xa está en marcha unha guerra contra o xornalismo, que se está agravando. “Estendeuse unha epidemia silenciosa que eu chamo neo-McCarthysmo. Esta guerra contra o xornalismo probablemente endurecerase. Non creo que os xornalistas dos principais medios decátense do perigo que temos encima, que se dean conta de que é hora de espertar e defender a Julian Assange, Wikileaks e Chelsea Manning. A situación seguramente vai empeorar, intento ser optimista. Pasaron uns anos ata que os principais medios de comunicación recoñeceron que as autoridades nos mentiron sobre as razóns da invasión de Iraq”.

John Pilger é outro dos jurnalistas críticos que traballa e difunde informacións rigorosas máis aló do sinal do xornalismo mainstream, e a quen Hrafnsson encántalle mencionar. Pilger pon de relevo que a maioría dos relatos sobre as desordes da autoridade –as consecuencias do bombardeo de Hiroshima, a masacre My Laiko de Vientam, os vínculos entre a CIA e o tráfico de drogas, etc.– saíron á luz medios máis pequenos e independentes, que demostran dalgunha maneira que hai un raio de luz ao final do túnel.

Assange xa non persegue Suecia pero si Estados Unidos, Chelsea Manning foi arrestado de novo... Tempos difíciles para os Wi-kileaks? “Teño uns anos e vin moverse o péndulo unhas veces cara a adiante e outras cara atrás. Non teño ningunha dúbida de que a historia cobrará a enorme importancia que ten para o xornalismo Wikileaks. Non sei si para entón Julián ou eu xa nos fomos, pero si que se lle recoñecerá a Wikileaks”.