A noticia difundida a través da axencia Alainet, o movemento ETC titulou: “Os países máis produtores de petróleo, os máis contaminantes, bloquearon a gobernanza da geoingeniería na ONU”. Referíase á reunión celebrada na capital kenyana no marco do Programa das Nacións Unidas para o Medio Ambiente (PNUMA), que fracasou no seu intento de endurecer a normativa para os riscos da geoingeniería que as grandes potencias están a desenvolver. Xusto a preocupación polo clima ocorreu en todo o mundo, seguindo á moza sueca Greta Thunberg, que ía provocar grandes mobilizacións na véspera.

O grupo ETC, que realiza un seguimento dos efectos das novas tecnoloxías e as estratexias das multinacionais na biodiversidade, a agricultura e os dereitos humanos, resume así o que é a geoingeniería ambiental: “Trátase dun conxunto de tecnoloxías de gran escala que se están propondo para a manipulación do clima, tanto para a recuperación dos gases de efecto invernadoiro da atmosfera como para a refrixeración das temperaturas do planeta. Estas tecnoloxías non afectan as causas profundas do cambio climático, senón que incrementan a dependencia da economía respecto dos combustibles fósiles”.

O acordo internacional sobre geoingeniería que máis durou até agora é o Pacto sobre Diversidade Biolóxica, no que se levaron a cabo todas as negociacións desde 2007 até a actualidade. Por exemplo, en 2008 asinouse en Londres a decisión de prohibir o abonado do mar, que explicaremos máis adiante, que se converteu en lei en 2013. Con todo, a norma deixa a porta aberta aos experimentos de investigación científica, cuxo control se estaba traballando agora, do mesmo xeito que outros apartados da geoingeniería ambiental.

Burkina Faso, Micronesia, Mali, México, Montenegro, Niger, Xeorxia, Senegal e Corea do Sur promoveron desde o principio unha proposta adiantada por Suíza sobre a regulación das tecnoloxías de geoingeniería, especialmente a extracción e almacenamento de dióxido de carbono e a xestión das radiacións solares, pero foron bloqueados por dous adversarios duros: Arabia Saudita e EE.UU., coa axuda de Brasil. Os grandes produtores de enerxías fósiles.

Desde o Centro para a Lei Internacional do Medio Ambiente (CIEL, polas súas siglas en inglés), Carroll Muffet opinou o seguinte: “Se alguén pensa que os países produtores de petróleo e altamente contaminantes poden estar preparados para aceptar as normas de gobernanza nas novas tecnoloxías de manipulación do clima, o feito por EE. UU. e Arabia Saudita debería servir de advertencia: non tolerarán este tipo de controis se supón un obstáculo para os seus negocios tradicionais. Estados Unidos, un dos principais impulsores da investigación e os experimentos en geoingeniería, non admite nin sequera unha observación internacional limitada”.

Mentres tanto, a favor desta regulación da geoingeniería, continúan os movementos populares que no outono de 2018 asinaron o documento “Non manipular Ama Lurra”. Vía Campesiña, ATTAC, Marcha Mundial das Mulleres, ETC... e son máis as organizacións de todo o mundo.

A militares e corporacións

A intención de manipular o clima a través da enxeñaría é máis dun século. Do mesmo xeito que sucedeu con moitas das principais tecnoloxías, ao principio investigouse como unha arma militar, co fin de conseguir unha terrible ferramenta para dominar ao inimigo. Pero as crises climáticas que cada vez son máis frecuentes crearon novas propostas aos investigadores e hoxe menciónase a geoingeniería como ferramenta principal para afrontar o cambio climático... sen recoñecer o interese da investigación militar niso.

A Geoingeniería ten como obxectivo transformar a gran escala os sistemas do planeta Terra e menciona o desexo de pór remedio ao cambio climático, si non é para gañar tempo ata que xurdan mellores solucións.

Estas técnicas divídense en dous grandes grupos. Por unha banda están as propostas para reducir o CO2 da atmosfera. Por exemplo, queren fertilizar o mar co ferro, a urea e outros alimentos, coa esperanza de que o fitoplancto aumentaría a súa capacidade para absorber o CO2 da atmosfera. Unha das variables desta tecnoloxía sería a mestura de capas de auga mariña para que a que emerxeu do fondo poida multiplicar o fitoplancto.

Outro departamento de tecnoloxía pretende capturar, almacenar e utilizar mecanicamente o CO2 nas propias industrias emisoras, en ocasións (CCS) mesturado con outros produtos químicos para o seu uso en explotacións petrolíferas e noutras (CCUS) para a súa reutilización na produción de produtos manufacturados.Outros experimentos proban a recuperación e acumulación de CO2 directamente desde o aire (DAC), sempre mediante química ou ferramenta mecánica.

As técnicas do tipo BECCS inclúen plantas como o CO2 producido para producir etanol en lugar de combustibles fósiles ou queimar biomasa e posteriormente secuestrar con algunha das técnicas anteriores. Outra técnica experimental denomínase meteorización aumentada: a dispersión no mar como en terra de minerais que reaccionarán e almacenarán co CO2, como os silicatos.

Nun segundo bloque atópanse os que propoñen a xestión das radiacións solares. Con experimentos tipo SRM preténdese enviar á estratosfera unha serie de produtos (dióxido de xofre, titanio, aluminio...) que dificulten os raios do sol. Outros tentan facer a proba blanqueando as nubes do mar, coa esperanza de que os raios do sol, como espellos, sexan redirixidos cara ao espazo. Pola contra, hai outros que tentarán enredar as nubes de tipo circense para que a Terra perda a calor por aí. E, despois de todo, hai outros experimentos para cambiar o tempo.

O ETC e outros movementos loitan contra estes experimentos polo seu perigo. Moitos dos efectos destas tecnoloxías producirían efectos irreversibles.

Fortalecen a quen rexeitan as medidas reais a favor do clima, aumentando o poder dos países e corporacións máis fortes. Son moi perigosos para o medio ambiente e para a cadea alimentaria. Inxustos para as xeracións futuras. Aumentarían a militarización do planeta a favor de que se poida controlar o termostato global. “E o clima poríase á venda. Nas oficinas de patentes xa se está traballando nunha dura competencia entre uns e outros que afirman ter un remedio técnico para a crise climática do planeta. A posibilidade de que os ‘dereitos’ de cambio climático queden en mans dun monopolio privado fai tremer”.